Дунёнинг икки йирик иқтисодиёти ўртасидаги савдо уруши авжида.
Хитойнинг АҚШга экспорти 245 фоизгача бож талаб қилаётган бўлса, Пекин Америка импортига 125 фоизлик йиғим билан жавоб қайтарди. Истеъмолчилар, корхоналар ва бозорлар орасида глобал рецессия қўрқуви кун сайин кучайиб кетяпти.
Қуйида Пекиннинг Дональд Трамп божларига қарши туриш учун арсеналида нималар борлигини BBC нашрида эълон қилинган мақола орқали кўриб чиқамиз.
Хитой қийинчиликка бардош бера олади
Хитой дунёдаги иккинчи йирик иқтисодиёт бўлиб, бу каби қийинчиликларни енгишга қодир. Миллиарддан ортиқ аҳолига эга бўлган Хитойнинг улкан ички бозори ҳам мавжуд бўлиб, у тарифлардан азият чекаётган экспортчиларнинг босимини анча енгиллатишга қодир.
Трампнинг божлари Хитой Коммунистик партиясига мамлакат истеъмол салоҳиятини ошириш учун янада каттароқ йўл очиб берди.
Си Цзиньпин шу кунларда хавотирли кайфиятда бўлса-да, Пекин ўзига ишончни сақлаб қолган.
Хитой келажакка сармоя киритиб келмоқда
Хитой ҳар доим жаҳон фабрикаси бўлиб келган. Президент Си Цзиньпин даврига келиб технологик устунлик учун АҚШ билан рақобатлашишга киришди.
Шу кунгача Хитой қайта тикланадиган энергия манбалари, чиплардан тортиб сунъий интеллектгача бўлган маҳаллий технологияларга катта сармоя киритиб келяпти.
Буларга мисол қилиб, ChatGPTʼга рақиб бўла оладиган DeepSeek чатботини ва ўтган йили Teslaʼни мағлуб этиб, дунёдаги энг йирик электромобиль ишлаб чиқарувчисига айланган BYDъни келтириш мумкин. Шунингдек, Apple ўзининг қимматли бозор улушини Huawei ва Vivo каби маҳаллий Хитой рақобатчиларга бой бериб келмоқда.
Яқинда Пекин СИ соҳасидаги инновацияларни қўллаб-қувватлаш учун келгуси ўн йил ичида 1 триллион доллардан ортиқ маблағ сарфлашни режалаштираётганини эълон қилди.
АҚШ компаниялари ўз таъминот занжирларини Хитойдан узоқлаштиришга ҳаракат қилиб кўришди, аммо улар бошқа жойда худди шу кўламдаги инфратузилма ва малакали ишчи кучини топиша олмади.
Трампдан сабоқлар
2018 йилда Трамп Хитой қуёш панелларига бож солганидан бери Пекин келажак учун режа туза бошлади.
Хитой Жануби-шарқий Осиё, Лотин Америкаси ва Африка билан савдони кенгайтириб АҚШдан ажралиб чиқа бошлади.
АҚШ энди Хитойнинг энг йирик экспорт бозори эмас: бу мақом эндиликда Жануби-Шарқий Осиёга тегишли. Хитой 2023 йилда 60 та давлат билан савдо бўйича шериклик қилди. Бу эса АҚШдан деярли икки баравар кўп дегани. 2024 йил охирида Хитой рекорд даражадаги 1 триллион доллар фойда билан дунёдаги энг йирик экспортчи бўлди.
Хитой энди Трамп қачон ва нима қилишини билиб олди
Трамп апрель ойи бошида кенг қамровли савдо божларини эълон қилди. Сўнгра уларни 90 кунга музлатиб қўйди. Кейин эса, Трамп Хитой товарларига божлар “сезиларли даражада пасайишини, аммо нолга тенг бўлмаслигини” айтиб ўтди.
Экспертларнинг таъкидлашича, Пекин облигациялар бозори Трампни “қийнаб қўйиши” мумкинлигини билади. Айтиб ўтиш жоизки, Хитой АҚШ давлат облигацияларида 700 миллиард долларга эга.
Ноёб минераллар экспорти тўхтатиб қўйилди
Хитойнинг яна бир катта ютуқларидан бири бу унинг илғор технологиялар ишлаб чиқаришда керак бўладиган ноёб тупроқ ресурсларини қазиб олиш ва қайта ишлашда деярли монополлигидир.
Хитойда электромобиллар ва шамол турбиналаридаги магнитларда ишлатиладиган диспрозий ва реактив двигателлар учун иссиқликка чидамли қоплама берадиган иттрийнинг улкан конлари мавжуд.
Пекин Трампнинг сўнгги божларига аллақачон еттита ноёб ер рудаси, жумладан, сунъий интеллект чипларини ишлаб чиқаришда керак бўладиган баъзи минераллар экспортини чеклаш билан жавоб берди.
Халқаро энергетика агентлиги ҳисоб-китобларига кўра, бугунги кунда ноёб ер минералларини қазиб олишнинг қарийб 61 фоизи ва қайта ишлашнинг 92 фоизи Хитой ҳиссасига тўғри келади.
Изоҳ (0)