Футболда дербилар ҳар доим бошқача кайфиятда ўтади. Шаҳарнинг энг зўри ким эканлигини исботлаш руҳи, зиддият ва шунчаки ғалабадан ҳам ортиқ нарса учун кураш. Шимолий Лондон дербисидан тортиб, Манчестер дербисигача — Премьер Лигадаги катта қарама-қаршиликлар доим муҳокамалар марказида. Аммо қуйи лигаларда ўйналадиган дербилар ҳам жозибадорлик, тарихийлик ва эҳтирос жиҳатдан улар билан тенглаша олади, балки баъзи жабҳаларда устунлик ҳам қилиши мумкин.
Ҳа, бу масала кўплар учун нозик, сабаби ҳар бир мухлис учун энг муҳим дерби — бу ўз севимли жамоасининг дербиси. Шунга қарамай, тарих, муҳит ва рақобат нуқтаи назаридан айрим дербилар бошқалардан устунроқ. Қуйида Буюк Британиянинг энг машҳур 10 та дербиси ҳақида маълумот берилади.
10. “Шеффилд Юнайтед” — “Шеффилд Уэнздей” — Пўлат шаҳар дербиси (Steel Cитй дербй)
Англиянинг тарихий шаҳри Шеффилд икки машҳур клуб — “Пичоқчилар” (“Шеффилд Юнайтед”) ва “Бойқушлар” (“Шеффилд Уэнздей”)га мезбонлик қилади. Бу шаҳар темир саноати билан машҳур бўлгани каби, бу дерби ҳам айнан Темир шаҳар дербиси ёки Пўлат шаҳар дербиси деб аталади. Тарихий статистикага кўра, ушбу жамоалар ўзаро 146 та марта тўқнаш келган. “Юнайтед” 51 ғалаба билан кичик устунликка эга.
Қолган кўплаб рақобатлардан фарқли ўлароқ, бу дерби мухлислари ўзаро ҳурмат сақлашади, лекин ўйин куни келгач, барча дўстона муносабатлар вақтинча бир четга сурилади ва улар ўз севимлилари учун борини беришади.
9. “Ҳарц” — “Hiberniaн” — Эдинбург дербиси (Эдинбургҳ дербй)
1870 йиллар атрофида ташкил топган иккита клуб бир мамлакат пойтахтида жойлашган бўлса, бу дерби энг қадимий ва эҳтиросли тўқнашувлардан бири бўлиши ажаб эмас. Футбол жон-у дилига айланган Эдинбург шаҳрида бу икки клуб 1875 йилнинг Рождество куни илк бор ўзаро тўқнаш келган.
Бугунга қадар 663 маротаба ўзаро ўйин ўтказилган бўлиб, улардан 309 таси расмий беллашувлар бўлган. Аммо расмий ёки ўртоқлик ўйин бўлишидан қатъи назар, бу дерби ҳар доим жаҳон чемпионати финали каби ўтади.
8. “Миллуолл” — “Вест Ҳэм Юнайтед” — Докчилар дербиси (Доcкерс дербй)
Ҳеч кимга сир эмаски, ушбу қарама-қаршилик Англия футболидаги энг кучли дербилардан бири. Гарчи жамоалар 2005 йилдан буён атиги уч марта тўқнаш келишган бўлса-да, бу дерби Докчилар дербиси (маъноси Порт ишчилари дербиси — таҳририят) номи билан тарихда ўз ўрнига эга.
Ҳа, сўнгги йилларда бу жамоалар кам ўйнамоқда, аммо рақобат даражаси ўз мавқеини ҳамон сақлаб қолган. Агар бу рақиблар тез-тез учрашганида, бу дерби рейтингда анча юқорироқда бўлиши мумкин эди.
7. “Манчестер Сити” — “Манчестер Юнайтед” — Манчестер дербиси (Манчестер дербй)
Сўнгги йилларда бу дербининг руҳи бир оз сусайгандек туюлиши мумкин. “Манчестер Сити” 2008 йилда янги босқичга кўтарилгач, ушбу қарама-қаршилик янада юқори даражадаги беллашувга айланган. Стадионгаги муҳит олдингидек бўлмаса-да, сифат, тарих ва шов-шувга бой бўлган ўйинлардан бири бўлиб қолмоқда.
Йиллар давомида футболчилар ўртасида норози ҳолатлар етарлича бўлиб ўтди, Марио Балотелли эса Неманя Видич билан гаплашишнинг қанчалик қийинлигини оғир йўл билан тушунди. Кўплаб “Манчестер Юнайтед” мухлислари “Ливерпуль”ни ўзларининг энг қаттиқ рақобатчилари деб ҳисоблашади, бироқ Манчестер каби футболни севувчи шаҳарда энг зўри бўлишни исташга ҳеч нарса тўсқинлик қила олмайди — айнан шу нарса ушбу дербининг моҳиятидир.
6. “Кардифф Сити” — “Суонси Сити” — Жанубий Уэлс дербиси (Соутҳ Wалес дербй)
Ҳар икки жамоанинг стадионлари бир-биридан 65 км узоқликда жойлашган бўлса-да, бу Уэлс клублари ўртасидаги рақобат эҳтирос, кураш ва ғалабага чанқоқлик билан тўла. 2012/13 йилги мавсумда улар илк бор Премьер Лигада тўқнаш келганида, бу дерби Англия футболи учун янги саҳифа очгандек бўлди.
Агар умумий статистикага қарасак, ҳозирча “Суонси” ўзаро баҳсларда устунлик қилмоқда. Аммо бу унчалик катта аҳамият касб этмайди. Асосийси ушбу жамоалар майдонга тушса, мухлислар учун ҳақиқий байрам шоуси юзага келади.
5. “Эвертон” — “Ливерпуль” — Мерсисайд дербиси (Мерсейсиде дербй)
Дунёдаги кам сонли шаҳарлар борки, улар Ливерпуль каби футбол клублари билан яшайди ва нафас олади. Шунинг учун Мерсейсайд дербиси ҳар доим бутун дунёнинг диққатини жалб қиладиган шиддатли баҳс сифатида тарихда қолган. 1962/63 йилги мавсумдан буён доимий равишда ўйналиб келаётган бу дербининг ягона айби шундаки, “Ливерпуль” 21-асрдан бери бу учрашувларнинг кўп қисмини ўз фойдасига ўзгартириб, рақобатнинг кескинлигини камайтирган.
“Гудисон Парк” ва “Энфилд” стадионлари бир-бирига жуда яқин жойлашган ва уларни Стенли боғининг яшиллиги ажратиб туради, шунинг учун мухлисларнинг ўз жамоаларига бўлган садоқати ҳеч қачон тасаввур қилиб бўлмайдиган нарса каби бўлиб туюлиши ажабланарли эмас.
4. “Арсенал” — “Тоттенҳэм” — Шимолий Лондон дербиси (Нортҳ Лондон дербй)
Бу дерби нафақат Лондон учун, балки бутун дунё учун қизиқарли. Ҳар йили камида икки марта бўлиб ўтадиган бу ўйинлар “Арсенал” ва “Тоттенҳэм” мухлислари учун ҳамиша муҳим. Шу кунгача улар ўртасида 200 дан ортиқ ўйин бўлиб ўтган бўлиб, уларнинг аксарияти ўта драматик тарзда кечган.
“Арсенал” ғалабалар сони бўйича олдинда ва айни дамда чемпионлик учун курашаётган жамоа сифатида бу устунликни мустаҳкамлаши мумкин.
3. “Астон Вилла” — “Бирмингем Сити” — Иккинчи шаҳар дербиси (Сеcонд Cитй дербй)
Гарчи бу дерби шон-шараф ёки юлдузлар билан унчалик боғлиқ бўлмаса-да, эҳтирос ва нафрат даражаси жиҳатидан ҳеч қайсидан кам эмас. Шимолий Лондон ва Мерсисайд дербиларининг жозибаси билан солиштирганда, Иккинчи шаҳар дербиси ўзининг шавқатсизлиги билан ҳақиқий рақобатни яратади. Британия футболида кўплаб адреналинни оширувчи дербилар кўп, лекин ушбу жамоалар ўртасидаги баҳсни йиллар давомида кутадиган мухлислар талайгина топилади.
Бу хоҳ Чемпионшип, хоҳ Премьер Лигада бўлсин, бир муддат давомида иккала жамоа ҳам ўз мавқеи бўйича тенг эди. Аммо ҳозир “Вилла” ўз рақибидан анча юқори статусга эга, чунки улар энди Европа футболида ҳам яхши юришни амалга оширмоқда.
2. “Ньюкасл Юнайтед” — “Сандерленд” — Тайн-Вир дербиси (Тйне-Wear дербй)
Икки футбол “ибодатхонаси”, икки бой тарихга эга клуб, икки мухлислар армияси — бу дерби ҳақиқий футбол анъаналарини акс эттиради. Ҳозирда улар турли лигаларда ҳаракат қилмоқда, аммо Тайн-Вир дербиси Британиянинг жанубий чегарасидаги энг кучли рақобат сифатидаги обрўсини йўқотмаган.
Иккаласи ҳам дербидаги ғалабалар бўйича тенг натижани қайд этиб келаётган эди, лекин яқинда бўлиб ўтган Англия кубогидаги баҳсда “Ньюкасл” азалий рақибидан устун келиб, сўнгги саккиз йил ичидаги биринчи марта ўтказилган Тайн-Вир дербисидаги умумий ғалабалар сони бўйича олдинга чиқиб олди. “Сандерленд” эса кейинги баҳсда ушбу натижани яна тенглаштириш учун ҳаракат қилиб кўради.
1. “Селтик” — “Рейнжерс” — Эски фирмалар дербиси (Олд Фирм дербй)
Европа футболини четга қўя турайлик — Олд Фирм дербиси футбол тарихидаги энг буюк тўқнашувлардан биридир. Глазгодаги бу икки гигант клублар ўртасидаги рақобат шунчаки футбол баҳси эмас — бу жамият, тарих ва ғурурнинг тўқнашувидир.
Улар ўртасидаги рақобатни энг эҳтиросли ва ўз жамоасига чин дилдан садоқат кўрсатадиган мухлислар кучайтиради. Бу учрашувлар оддий дерби мақомида бўлмайди, балки ўз севимлилари учун ҳамма нарсага тайёр мухлислар ва улар ўртасидаги абадий зиддият эга баҳс сифатида ҳам қадрланади. Бироқ, қандайдир жиҳатдан бу жуда гўзал футбол шоуси ҳамдир. Агар сиз Эски фирмалар дербисини стадиондан кўришни орзу қилмасангиз, ўзингизни футбол мухлиси деб атай олмайсиз.
Изоҳ (0)