Қимматбаҳо дарахтларнинг аёвсиз кесилиши. Вазирлик йиллар кесимида статистикани эълон қилди 

Эколойива вазирлиги 2024 йилда 600 минг тупдан ортиқ дарахтлар кесилишининг олди олинганини маълум қилди. 

Қайд этилишича, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ва ҳудудий назорат бошқармалари инспекторлари томонидан дарахтлар кесилишига йўл қўймаслик мақсадида доимий назорат-рейд тадбирлари олиб борилмоқда. 

Бунинг натижасида ўтган йиллар давомида дарахтлар, хусусан, мораторийга киритилган қимматбаҳо дарахтлар кесилиши камайиб бормоқда. Президентнинг 2019 йил 30 октябрдаги фармонига асосан ўрмон фондига кирмайдиган дарахт ва буталар қимматбаҳо навларининг кесилишига мораторий эълон қилинган.

2021 йил 30 декабрдаги “Республикада кўкаламзорлаштириш ишларини жадаллаштириш, дарахтлар муҳофазасини янада самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида” фармонга кўра эса 2022 йил 1 январдан дарахтлар кесилишига мораторий муддатсиз даврга узайтирилди. 
 
Келтирилишича, 2022 йилда қимматбаҳо дарахтларнинг ноқонуний кесилиш ҳолатлари 1669 тани ташкил қилиб, 2021 йилга нисбатан 2513 тага ёки 61 фоизга камайган. 2023 йилда эса қимматбаҳо дарахтларнинг ноқонуний кесилиш ҳолатлари 1097 тага етиб, 2022 йилга нисбатан 572 тага ёки 35 фоизга қисқарган. 
 
2024 йилга келиб қимматбаҳо дарахтларни ноқонуний кесиш ҳолатлари 1098 тани ташкил қилган. Шунингдек, жамоатчилик назорати ва профилактика тадбирлари доимий олиб борилиши натижасида ўтган йил давомида 142 минг 135 туп қимматбаҳо дарахтлар, 492 минг 136 туп кам қимматли дарахтлар, жами 634 минг 271 туп дарахтлар кесилишининг олди олиниб, уларнинг яшовчанлиги сақлаб қолинган.

Бу борадаги рейд тадбирлари давом эттирилмоқда.

Экология вазирлиги дарахтларни ноқонуний кесиш ҳолатларини кескин қоралайди ва бу борадаги ҳар қандай ҳуқуқбузарлик қонунга кўра кескин жавобгарликка сабаб бўлишини яна бир бор эслатиб ўтди.

Аёвсиз кесилаётган дарахтлар

Тошкент вилоятида 2 туп кўп йиллик чинорни кесган шахс табиатга 199 млн сўм зарар етказгани ҳақида хабар берилганди. Хоразмда 4 туп павловния дарахтини кесган шахс 27 млн сўмдан ортиқ жаримага тортилганди.

Шунингдек, Сурхондарёда автомобиль йўлларини реконструкция қилишда қарийб 9,5 минг туп дарахт кўчирилиши мумкинлиги айтилганди. Шу билан бирга, Тошкент вилоятида 4 туп ёнғоқ дарахтини кесган шахс табиатга 247 млн сўм зарар етказганди.

Бундан ташқари, Жиззахда тут дарахтлари кесилиши оқибатида ўсимлик дунёсига 738 млн сўмлик зарар етказилган.

Жиззах вилоятида эса 19 туп дарахт кесилиши оқибатида табиатга 435 млн сўмлик зарар етказилгани хабар қилинганди. 

Бу бўйича қонун

Ўзбекистонда дарахт кесганлик учун жазо чораларини кучайтириш кўзда тутилган қонун 2024 йил 1 мартдан кучга кирган. 

Унга кўра дарахтлар, буталар, бошқа ўсимликлар ва ниҳоллар қонунга хилоф равишда кесиш, кундаков қилиш, шикастлантириш, йўқ қилиш ёки бошқа жойга кўчириб ўтказганлик учун:

• фуқаролар БҲМнинг 25 бараваридан 50 бараваригача — 8 миллион 500 минг сўмдан 17 миллион сўмгача (шу пайтга қадар БҲМнинг 5 бараваридан 10 бараваригача эди),
• мансабдорлар БҲМнинг 50 бараваридан 75 бараваригача, яъни 17 миллион сўмдан 25 миллион 500 минг сўмгача (шу пайтга қадар БҲМнинг 10 бараваридан 15 бараваригача) жаримага тортилади.

Ўзбекистонда ноқонуний дарахт кесишга доир мораторий жорий этилгунга қадар бўлган даврга нисбатан бу каби қонунбузарликлар 60 фоизга камайган. 2025 йилнинг ўтган даврида республика бўйича 848 туп дарахт ноқонуний кесилиб, табиатга жиддий зиён етказилган. Ҳар бир ҳолатда айбдор шахсларга нисбатан қонунга мувофиқ жазо чоралари қўлланилган.