Февралнинг охирги ҳафтасида ёмғир қорга айланиб, ҳаво совий бошлади. “Ўзгидромет” прогнозига кўра, қордан кейин ҳарорат 26—28 февраль кунлари 2-5 даража илиққача пасаяди, 27—28 февралга келиб ҳарорат кечалари 0-3 даража совуққача аста-секин тушади.
Ўзбекистонда сўнгги икки йилдан буён баҳорнинг дастлабки ойларида минус даража сақланиб қолмоқда. “Дарё” мухбири бундай об-ҳаво шароитида дарахт ва озиқ-овқат маҳсулотларини қандай ҳимоялаш бўйича мутахассислар фикрини жамлади.
Экинларни “стресс ва шок”дан чиқариш керак
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги мутахассиси Баҳодир Иброҳимовнинг маълум қилишича, қиш фасли кўпгина сабзавот ўсимликлари учун тиним даври ҳисобланади, лекин айрим совуққа чидамли сабзавотлар ҳатто жуда қаттиқ совуққа ҳам яхши бардош беради.
“Сабзавотларнинг кўп турлари совуққа чидамли бўлиб, совуқдан ҳимоя қилишга ҳам эҳтиёж бўлмайди.
Совуқбардош ва қишга чидамли ўсимликларга пиёз, саримсоқ, шовул, ровоч, ерқалампир (хрен) киради. Бу гуруҳга мансуб ўсимликлар қишда -10-15 ва қор остида бўлса, -20-25 даража совуққа бардош беради, уларнинг ер остидаги қисмлари яхши қишлайди, дейди олим.
Таъкидланишича, қисқа муддатли совуқ кунлар бўлиб ўтгандан сўнг, сабзавот экинларини “стресс” ва “шок” ҳолатидан олиб чиқиш лозим. Бунда ўсимликни қўшимча озиқлантиришга катта эътибор қаратиш керак.
“Хашак тутаца бўлади”
Баҳодир Иброҳимовнинг айтишича баҳорнинг ноодатий келиши, ҳавонинг нисбатан совуқ ва нам бўлиши аксарият сабзавот экин турлари учун ноқулай бўлиши мумкин.
Ҳар бир даражага ҳаво ҳароратининг пасайиши бу сабзавотлар учун ноқулай ҳисобланади. Бундай вазиятда эндигина ер юзасига чиққан картошкани совуқдан сақлаш учун унинг устини плёнка билан ёпиш керак. Агар плёнка билан ёпиш имкони бўлмаса, даланинг тўрт-беш жойига хашак уюмларини гўнг билан аралаштириб ёқиш, шамол оқимига қараб тутатиш фойда беради.
Помидор, ширин қалампир ва бақлажон кўчатларини совуқдан ҳимоя қилиш учун иситилмайдиган иссиқхоналарда экиб, устини ёпиш ва иссиқхона ичига хашак тутатиш лозим, дейди мутахассис.
Унинг қўшимча қилишича, энг юқори совуқлар баҳор ойларида эрталабки соат 3 дан 5 гача бўлади. Шу вақт оралигида сабзавот экинларини совуқдан сақлаш учун керакли тадбирларни амалга ошириш тавсия этилади.
Эрта “уйғонган” дарахтларни қандай асраса бўлади?
Иқлимшунос олим Эркин Абдулаҳатовнинг айтишича, очиқдаги дарахтлар эрта “уйғониб” кетмаслигини таъминловчи илм-фан ютуқлари бор.
Ҳозирги ҳаво тўлқинларида 5-6 даража фарқ мавжуд ва дарахтга таъсир ўтказиш орқали унинг танасидаги ҳароратни 2 даражага пасайтириб турса бўлади.
Бу худди одам иситмасини шприц орқали пасайтиришга ўхшаш жараён. Агар мазкур усул декабрь ойи бошларида қўлланганда, анча фойдали бўларди. Ҳозирда дарахтларга стресс асосан тоғ этакларида бўляпти, текислик ҳудудларида эса у даражада эмас, дея ҳолатни изоҳлаган олим.
Дарахт ва унинг бўлғуси ҳосилини асраб қолиш учун илдиз тагига муз солиб қўйиш ҳам самара беради. Бу усул ҳам дарахтнинг уйғониб кетишини пасайтиради.
Совуқ ўткинчи
Эркин Абдулаҳатовнинг тушунтиришича, Ўзбекистонда совуқ ҳаво одатда 2-5 кун давом этади холос.
Бунинг ортидан ҳароратнинг зудлик билан кўтарилиши, қорларнинг тез эриб битиши сўнгги йилларда жуда кўп кузатиладиган ҳодиса бўлиб қолмоқда, дейди иқлимшунос.
Умуман олганда, мевалар ва сабзавотларнинг қай даражада ҳосил бериши қишнинг кейинги “қадамларига” боғлиқ бўлиб қолмоқда.
Изоҳ (0)