Ҳукумат қарори билан “Жабрланувчиларни, гувоҳларни ва жиноят процессиининг бошқа иштирокчиларини ижтимоий ҳимоя қилишни таъминлаш тартиби” тўғрисидаги низом тасдиқланди.
Низом жабрланувчиларни, гувоҳларни ва жиноят процессии бошқа иштирокчиларининг ижтимоий ҳимоясини таъминлашга қаратилган бир йўла бериладиган нафақани тайинлаш ва тўлаш тартибини белгилайди.
Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги ижтимоий ҳимоя қилиш чораларини таъминловчи орган этиб белгиланди.
Қуйидагилар ҳимоя қилинувчи шахсга жиноят процессиида иштирок этиши муносабати билан ижтимоий ҳимоя қилиш чораларини қўллашга асос бўлади:
- ҳалок бўлгани (вафот этгани);
- унга ногиронликни келтириб чиқарувчи тан жароҳати етказилганлиги ёки соғлиғига бошқача зиён етказилгани;
- унга ногиронликни келтириб чиқармайдиган тан жароҳати етказилганлиги ёки соғлиғига бошқача зиён етказилгани;
- мулкий зарар етказилгани.
Бир йўла бериладиган нафақанинг миқдори қуйидаги миқдорларда тўланади:
шахс вафот этганда унинг оила аъзолари ҳар бирига тенг улушда — БҲМнинг 100 баравари (37,5 миллион сўм) миқдорида;
шахсга ногиронликни келтириб чиқарувчи тан жароҳати етказилган ёки соғлиғига бошқача зиён етказилганда, ногиронлик гуруҳига кўра:
- I гуруҳ — БҲМнинг 80 баравари миқдорида (30 миллион сўм);
- II гуруҳ — БҲМнинг 70 баравари миқдорида (26 миллион 250 минг сўм);
- II гуруҳ — БҲМнинг 50 баравари миқдорида (13 миллион 750 минг сўм).
Ўзбекистонда жабрланувчиларни, гувоҳларни ва жиноят процессининг бошқа иштирокчиларини ҳимоя қилиш тегишли қонун билан тартибга солинади.
Ҳимоя қилинувчи шахслар қуйидагилардан иборат:
- жабрланувчи ва унинг қонуний вакили;
- гувоҳ;
- жамоат айбловчиси ва жамоат ҳимоячиси;
- гумон қилинувчи, айбланувчи, судланувчи, уларнинг ҳимоячилари ва қонуний вакиллари;
- маҳкум, оқланган шахс, ўзига нисбатан жиноят иши тугатилган шахс;
- фуқаровий даъвогар, фуқаровий жавобгар ва уларнинг вакиллари;
- эксперт, мутахассис, таржимон ва холис.
Жабрланувчининг оила аъзолари ва яқин қариндошлари ҳам ҳимоя қилинувчи шахслар бўлиши мумкин.
Ҳимоя қилиш чоралари жиноят иши қўзғатилгунига қадар аризачига, жиноят шоҳидига ёки жиноятнинг олдини олишга ёхуд уни фош этишга кўмаклашувчи шахсларга нисбатан ҳам қўлланилиши мумкин.
Олий суд маълумотларига кўра, Ўзбекистонда 2024 йилда жиноят ишлари бўйича судлар томонидан 77 995 нафар шахсга нисбатан 61 481 та жиноят иши кўриб чиқилган, 723 нафар шахс оқланиб, реабилитация қилинди.
Изоҳ (0)