Дарё” нашри 10 февралда Ўзбекистон ва жаҳонда содир бўлган энг муҳим воқеаларни эътиборингизга ҳавола этади.
Россия қирувчи самолётлари ҳавога кўтарилди
Украинада 10 февраль тонгида Россиянинг ракета зарбалари эҳтимоли юқорилиги сабабли, мамлакат бўйлаб ҳаво ҳужуми ҳақида огоҳлантириш эълон қилинди. Соат 12:14 да эса Киев осмонида ҳаво ҳужумидан мудофаа кучлари 10 та ракетани уриб туширди. Бу ҳақда UNIAN хабар берди.
“Беларусский Гаюн” мониторинг гуруҳи маълумотларига кўра, Беларуснинг Macҳулиши аэродромида “Кинжал” гипертовушли ракеталарини ташишга қодир учта Россиянинг “МиГ-31К” қирувчи самолёти ҳавога кўтарилган. Шунингдек, Беларусда Россиянинг А-50У узоқ масофали радарларини аниқлаш ва бошқариш самолётлари парвози қайд этилди.
Шаҳар мери Виталий Кличко ҳозирча қурбонлар йўқлигини, аммо электр узилишлари кузатилгани ҳақида маълумот берган.
Украинада давом этаётган шиддатли жанглар
Украина армияси жангларнинг шиддатли бориши туфайли снарядлар тақчиллигига дуч келмоқда, улар “жуда тез тугамоқда”, деди Украина президенти офиси раҳбарининг ўринбосари Игор Жовква Bloomberg телеканали эфирида. “Сизда артиллерия бор, жуда кўп снарядлар бор. Ҳозир бизда ўқ-дорилар деярли нолга тенг”, — деди Жовква.
У қирувчилар ҳам бир қанча сабабларга кўра зарурлигини таъкидлади, жумладан, улар “Украина осмонида тобора кўпроқ пайдо бўлаётган” баллистик ракеталарни тутишда муҳим.
АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен февраль ойи бошида Украинага етказиб бериладиган таъминот турларини кўриб чиқаётганини айтганди.
Шундан сўнг НАТО бош котиби Енс Столтенберг алянс Россиянинг тинч мулоқот ўтказиш истагини ҳозирча кўрмаётганини ва шунинг учун Киевга ҳудудларини қайтариб олиш ва суверен давлат бўлиб қолишига ёрдам беришини таъкидлади.
Сўнгги ҳафталарда Украина расмийлари Донбассда шиддатли жанглар давом этаётгани ҳақида бир неча бор хабар берди. “Донецк вилоятида жуда қийин, шиддатли жанглар бормоқда. Аммо бу қанчалик оғир бўлмасин ва қандай босим бўлмасин, биз чидашимиз керак”, — деганди Украина президенти Владимир Зеленский февраль ойи бошида.
Туркияда кучли зилзила бўлиши аввалдан кутилганмиди?
Туркиядаги зилзила минглаб инсонлар ўлимига сабаб бўлди. Бундай жараёнлар эҳтимоли аввалдан ўрганиладими? “Дарё” нашри геология-минерология фанлари доктори, профессор Воҳидхон Исмоилов ушбу мавзуда таҳлилий суҳбат тайёрлади.
Туркияда жуда фожиали зилзила бўлди. Бу аввалдан кутилган зилзила эди. Аммо ер қимирлашининг куни аниқ прогноз қилинмаганди. Кутилгани шундан иборатки, мамлакатда 90 йилларда зилзила бўйича ҳудудли хариталаш ишлари олиб борилган. Ўша ҳудудларда эҳтимолий зилзила 9-10 баллик бўлиши мумкинлиги белгиланган.
Зилзила ҳудудлари шарқий Анадўли ёриғида жойлашган. Бу ёриқнинг узунлиги 700—1000 километрга етади. Масалан, 1939 йилда Туркияда содир бўлган “Эрзинжон” зилзиласи ва 1988 йилда Кавказда 25 минг одам ўлимига сабаб бўлган “Спитак” зилзиласи ҳам ўша ёриқ чизиғида содир бўлган.
Туркиядаги охирги зилзила ҳам Анадўли ёриғининг жанубида, Қаҳрамонвараш, Газиантеп шаҳарлари атрофида содир бўлди. Ёриқ узунлашади ҳам, чуқурлашади ҳам, ёнига ҳам кенгаяди. Бу тектоник плиталарнинг ҳаракатидир.
Туркиянинг жанубидаги Сурия томонда араб плитаси бор. Ўша плита ва Анадўли плитаси ўртасидаги босимдан Анадўли плитаси ғарб томонга қочяпти. Шунинг натижасида анчагина ёриқлар пайдо бўляпти. Ер қаъридаги ёриқларнинг узилиши ва силжиши қайишқоқ тўлқинларга олиб келади ва бу зилзила тарзида намоён бўлади.
Профессорнинг айтишича, дунёдаги зилзилаларнинг 20 фоизи Японияда содир бўлган. У ерда кўрсаткич шу даражада юқорики, охирги, 2011 йилдаги Фукусима зилзиласи 9 баллдан ошиқ магнитудада бўлган. Японлар зилзилаларга мослашгани учун у ерда биноларни мустаҳкам қуришга эътибор кучли, одамларни зилзилалар ва сунамиларга ёшлигидан, мактабдан тайёрлашади.
Маълумот ўрнида, Японияда қурилаётган биноларда 800—1000 маркали бетонлар ишлатилади. Ўша бетон бино қуришдан олдин синаб кўрилади. Синов даврида бетон зилзиладан каттароқ кучланишга бардошли бўлиши талаб этилади.
Ўзбекистонда 2023 йилги ташаббусли бюджет учун 2 трлн сўм ажратилади. Хўш бу қандай жараён?
Ўзбекистонда 2023 йилги туман ва шаҳар бюджетларидан ташаббусли бюджет учун 2 триллион сўм маблағ ажратилади. Ташаббусли бюджет ўзи нима дейсизми? Бу жамоатчилик томонидан билдирилган таклифларни молиялаштиришдир.
Шунингдек, 2023 йил бошига маҳаллий бюджетларда шаклланган маблағларининг 30 фоизи маҳаллий ҳокимликлар томонидан Фуқаролар ташаббуси жамғармасига йўналтирилади.
Ҳозирга қадар, аниқроғи 2023 йил 9 февраль ҳолатига кўра Фуқаролар ташаббуси жамғармаларида 899 млрд сўм маблағ шаклланиб бўлди.
Умумий олсак, жамоатчилик томонидан билдирилган таклифларни молиялаштириш учун 2023 йилда бюджетдан жами 8 триллион сўм маблағлар йўналтирилиши мўлжалланган.
Шундан:
- 2 триллион сўм – “Ташаббусли бюджет” жараёнлари учун
- 320 миллиард сўм – “Менинг йўлим” лойиҳаси доирасида туман ва шаҳар бюджетларида режалаштирилган;
- 4 триллион сўм – “Обод қишлоқ” ва “Обод маҳалла” дастурларини жамоатчилик фикри асосида шакллантириш учун ажратилади.
Изоҳ (0)