Daryo” nashri 10-fevralda O‘zbekiston va jahonda sodir bo‘lgan eng muhim voqealarni e‘tiboringizga havola etadi.
Rossiya qiruvchi samolyotlari havoga ko‘tarildi
Ukrainada 10-fevral tongida Rossiyaning raketa zarbalari ehtimoli yuqoriligi sababli, mamlakat bo‘ylab havo hujumi haqida ogohlantirish e’lon qilindi. Soat 12:14 da esa Kiyev osmonida havo hujumidan mudofaa kuchlari 10 ta raketani urib tushirdi. Bu haqda UNIAN xabar berdi.
“Belarusskiy Gayun” monitoring guruhi ma’lumotlariga ko‘ra, Belarusning Machulishi aerodromida “Kinjal” gipertovushli raketalarini tashishga qodir uchta Rossiyaning “MiG-31K” qiruvchi samolyoti havoga ko‘tarilgan. Shuningdek, Belarusda Rossiyaning A-50U uzoq masofali radarlarini aniqlash va boshqarish samolyotlari parvozi qayd etildi.
Shahar meri Vitaliy Klichko hozircha qurbonlar yo‘qligini, ammo elektr uzilishlari kuzatilgani haqida ma‘lumot bergan.
Ukrainada davom etayotgan shiddatli janglar
Ukraina armiyasi janglarning shiddatli borishi tufayli snaryadlar taqchilligiga duch kelmoqda, ular “juda tez tugamoqda”, dedi Ukraina prezidenti ofisi rahbarining o‘rinbosari Igor Jovkva Bloomberg telekanali efirida. “Sizda artilleriya bor, juda ko‘p snaryadlar bor. Hozir bizda o‘q-dorilar deyarli nolga teng”, — dedi Jovkva.
U qiruvchilar ham bir qancha sabablarga ko‘ra zarurligini ta’kidladi, jumladan, ular “Ukraina osmonida tobora ko‘proq paydo bo‘layotgan” ballistik raketalarni tutishda muhim.
AQSH davlat kotibi Entoni Blinken fevral oyi boshida Ukrainaga yetkazib beriladigan ta’minot turlarini ko‘rib chiqayotganini aytgandi.
Shundan so‘ng NATO bosh kotibi Yens Stoltenberg alyans Rossiyaning tinch muloqot o‘tkazish istagini hozircha ko‘rmayotganini va shuning uchun Kiyevga hududlarini qaytarib olish va suveren davlat bo‘lib qolishiga yordam berishini ta’kidladi.
So‘nggi haftalarda Ukraina rasmiylari Donbassda shiddatli janglar davom etayotgani haqida bir necha bor xabar berdi. “Donetsk viloyatida juda qiyin, shiddatli janglar bormoqda. Ammo bu qanchalik og‘ir bo‘lmasin va qanday bosim bo‘lmasin, biz chidashimiz kerak”, — degandi Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy fevral oyi boshida.
Turkiyada kuchli zilzila boʻlishi avvaldan kutilganmidi?
Turkiyadagi zilzila minglab insonlar o’limiga sabab bo‘ldi. Bunday jarayonlar ehtimoli avvaldan o‘rganiladimi? “Daryo” nashri geologiya-minerologiya fanlari doktori, professor Vohidxon Ismoilov ushbu mavzuda tahliliy suhbat tayyorladi.
Turkiyada juda fojiali zilzila boʻldi. Bu avvaldan kutilgan zilzila edi. Ammo yer qimirlashining kuni aniq prognoz qilinmagandi. Kutilgani shundan iboratki, mamlakatda 90-yillarda zilzila boʻyicha hududli xaritalash ishlari olib borilgan. Oʻsha hududlarda ehtimoliy zilzila 9-10 ballik boʻlishi mumkinligi belgilangan.
Zilzila hududlari sharqiy Anadoʻli yorigʻida joylashgan. Bu yoriqning uzunligi 700—1000 kilometrga yetadi. Masalan, 1939-yilda Turkiyada sodir boʻlgan “Erzinjon” zilzilasi va 1988-yilda Kavkazda 25 ming odam o‘limiga sabab bo‘lgan “Spitak” zilzilasi ham oʻsha yoriq chizigʻida sodir boʻlgan.
Turkiyadagi oxirgi zilzila ham Anadoʻli yorigʻining janubida, Qahramonvarash, Gaziantep shaharlari atrofida sodir boʻldi. Yoriq uzunlashadi ham, chuqurlashadi ham, yoniga ham kengayadi. Bu tektonik plitalarning harakatidir.
Turkiyaning janubidagi Suriya tomonda arab plitasi bor. Oʻsha plita va Anadoʻli plitasi oʻrtasidagi bosimdan Anadoʻli plitasi gʻarb tomonga qochyapti. Shuning natijasida anchagina yoriqlar paydo boʻlyapti. Yer qa’ridagi yoriqlarning uzilishi va siljishi qayishqoq toʻlqinlarga olib keladi va bu zilzila tarzida namoyon boʻladi.
Professorning aytishicha, dunyodagi zilzilalarning 20 foizi Yaponiyada sodir bo‘lgan. U yerda koʻrsatkich shu darajada yuqoriki, oxirgi, 2011-yildagi Fukusima zilzilasi 9 balldan oshiq magnitudada boʻlgan. Yaponlar zilzilalarga moslashgani uchun u yerda binolarni mustahkam qurishga eʼtibor kuchli, odamlarni zilzilalar va sunamilarga yoshligidan, maktabdan tayyorlashadi.
Ma'lumot o‘rnida, Yaponiyada qurilayotgan binolarda 800—1000 markali betonlar ishlatiladi. Oʻsha beton bino qurishdan oldin sinab koʻriladi. Sinov davrida beton zilziladan kattaroq kuchlanishga bardoshli boʻlishi talab etiladi.
O‘zbekistonda 2023-yilgi tashabbusli budjet uchun 2 trln so‘m ajratiladi. Xo‘sh bu qanday jarayon?
O‘zbekistonda 2023-yilgi tuman va shahar budjetlaridan tashabbusli budjet uchun 2 trillion so‘m mablag‘ ajratiladi. Tashabbusli budjet o‘zi nima deysizmi? Bu jamoatchilik tomonidan bildirilgan takliflarni moliyalashtirishdir.
Shuningdek, 2023-yil boshiga mahalliy budjetlarda shakllangan mablag‘larining 30 foizi mahalliy hokimliklar tomonidan Fuqarolar tashabbusi jamg‘armasiga yo‘naltiriladi.
Hozirga qadar, aniqrog‘i 2023-yil 9-fevral holatiga ko‘ra Fuqarolar tashabbusi jamg‘armalarida 899 mlrd so‘m mablag‘ shakllanib bo’ldi.
Umumiy olsak, jamoatchilik tomonidan bildirilgan takliflarni moliyalashtirish uchun 2023-yilda budjetdan jami 8 trillion so‘m mablag‘lar yo‘naltirilishi mo‘ljallangan.
Shundan:
- 2 trillion so‘m – “Tashabbusli budjet” jarayonlari uchun
- 320 milliard so‘m – “Mening yo‘lim” loyihasi doirasida tuman va shahar budjetlarida rejalashtirilgan;
- 4 trillion so‘m – “Obod qishloq” va “Obod mahalla” dasturlarini jamoatchilik fikri asosida shakllantirish uchun ajratiladi.
Izoh (0)