Ўзбекистонда водородда ҳаракатланувчи транспорт воситасининг тажриба намунаси ишлаб чиқилади

АОКАда ўтказилган брифингда Инновацион ривожланиш вазирлиги ахборот хизмати раҳбари Назокат Абдуқундузова водород энергетикаси соҳасида амалга ошириладиган ишлар ҳақида маълумот берди.

Қайд этилишича, Ўзбекистонда водород газида ҳаракатланувчи транспорт воситасининг тажриба намунаси ишлаб чиқилади. Қайта тикланувчи ва водород энергетикаси соҳаларида илмий-тадқиқот ишларини молиялаштириш учун 4 та лойиҳа доирасида жами 1,78 миллиард сўм ажратилди.

2022 йил 25 майда Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган «Водород энергетикаси технологиялари соҳасида водородни олиш, сақлаш ва ташиш технологияларини яратиш бўйича илмий-тадқиқот ишлари дастури» Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланган. Дастурга мувофиқ қуйидагилар амалга оширади:

• қуёшнинг мужассамлашган ёруғлик оқимининг иссиқлиги таъсирида ва катализаторлар ёрдамида водород олиш технологияси яратилади ва унинг асосида 17000 градусгача ҳароратда термокимёвий усулда водород олиш қурилмасининг тажриба намунаси ишлаб чиқилади;
• сувни электролиз усулида парчалаб, водород газини ажратиб олиш жараёнида қўлланиладиган маҳаллий хом ашёдан катализатор турлари яратилади;
• водород газини сақлашга мўлжалланган маҳаллий хом ашёдан фойдаланган ҳолда металгидридлар намуналари яратилади ҳамда уларда сақланаётган водородни ажратиб олиш ва қўллаш технологияси ишлаб чиқилади;
• аммиак ва водородли ёқилғи элементларидан фойдаланган ҳолда водород газида ҳаракатланувчи транспорт воситасининг тажриба намунаси ишлаб чиқилади;
• «Яшил» водород ёқилғисидан иссиқлик ва электр энергиясини олишга мўлжалланган тажриба-пилот қурилмаси яратилади;
• водород энергетикаси технологиялари соҳасига оид стандартлар, регламентлар, қоидалар ишлаб чиқиш ва уларни қўллаш бўйича услубиётлар яратилади.

Водород ёқилғисидан фойдаланиш қазилма углеводород ёқилғиларидан фойдаланиш жараёнлари билан иқтисодий жиҳатдан рақобатлаша оладиган бўлгандан сўнг, водород энергетикасидан йирик саноат кўламида фойдалана бошланади.

Экспертларнинг прогнозларига кўра, 2050 йилга келиб жаҳон энергетикасидаги водород энергиясининг улуши 18 фоиз, аср сўнгига келиб 40 фоиздан ортиқни ташкил этиши кутилмоқда.