Монопол корхоналарнинг 3,6 млрд сўмдан ортиқ асоссиз даромади истеъмолчилар фойдасига қайта ҳисоб қилинди

Монопол корхоналар томонидан тартибга солинадиган нархларнинг нотўғри қўлланилиши натижасида олган 3,6 млрд сўмдан ортиқ асоссиз даромад истеъмолчилар фойдасига қайта ҳисоб қилинди. Бу ҳақда 16 май куни АОКАда Монополияга қарши курашиш қўмитаси мутасаддилари иштирокида ўтказилган матбуот анжуманида маълум қилинди.

Қайд этилишича, 2022 йилнинг I чорак якунидаги инсофсиз рақобатга йўл қўйилмаслик соҳаси бўйича 66 та мурожаат ўрганиб чиқилган. Натижада 10 та ҳолатда инсофсиз рақобатга йўл қўйилганлиги аниқланиб, белгиланган тартибда иш қўзғатилган ва қонун бузилиши ҳолатларини бартараф этиш бўйича кўрсатмалар берилган.

Бундан ташқари, тил бириктиришлар ва картел келишувлар бўйича жами 4 та ҳолат ўрганиб чиқилган. Жумладан, танлов савдоларида тил бириктиришларга йўл қўйилганлиги, шунингдек, метан газ қуйиш шохобчалари, автомактаблар томонидан кўрсатилаётган хизматларнинг нархларни сунъий тарзда оширилганлик ҳолатлари бўйича якуний қарорлар қабул қилиниши кутилмоқда.

Монопол корхоналар томонидан тартибга солинадиган нархларнинг нотўғри қўлланилиши натижасида олган 3,6 миллиард сўмдан ортиқ асоссиз даромад истеъмолчилар фойдасига қайта ҳисоб қилинган.

Шу билан бирга, хўжалик юритувчи субъектлар томонидан истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қонунчилиги бузилиши оқибатида 842 минг 144 нафар истеъмолчиларга 27,4 миллиард сўм зарар етказилганлиги аниқланган. 391 минг 090 нафар истеъмолчиларга 17,6 миллиард сўм қайта ҳисоб китоб қилиб берилган.

Табиий монополиялар фаолияти бўйича келиб тушган мурожаатлар юзасидан ўтказилган ўрганиш натижаларига асосан, 2022 йил I чорак давомида жами 98 та жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари (шундан 85 та юридик ҳамда 13 та жисмоний шахслар) кўриб чиқилган. Жами 2,7 миллиард сўм (табиий газ – 353 миллион сўм, электр энергияси – 1,2 миллиард сўм, ичимлик ва иссиқлик таъминоти – 290,7 миллион сўм, бошқа хизматлар – 849,6 миллион сўм), маблағлар қайта ҳисоб-китоб қилинган.

Табиий монополия субъектларининг Давлат реестрида жами 130 та хўжалик юритувчи субъектлар 11 та хизмат турлари бўйича қайд этилган. Табиий монополия субъектларининг Давлат реестридаги хўжалик юритувчи субъектларининг 90 таси (69,2 фоиз) давлат иштирокидаги корхоналар ҳисобланса, 40 таси (30,8 фоиз) хусусий сектор ҳиссасига тўғри келади.

Давлат харидлари доирасидаги тендер савдоларида олиб борилган 2010 та таҳлил ишларида давлат ва корпоратив буюртмачиларининг 985 та рақобатга зид ҳолатлар аниқланган.

Товар-хом ашё биржалари орқали сотиладиган юқори ликвидли ва монопол маҳсулотлар сони 38 тадан 45 хил турга етди, тадбиркорлар очиқ савдолар орқали товар ва хом ашё ресурслари харид қилиш имкони кенгайтирилди.

Республика товар-хом ашё биржаларида юқори ликвидли ва монопол турдаги маҳсулотларнинг 2022 йил I чорагида сотилган умумий ҳажми 18,9 триллион сўмни ташкил этган, ушбу кўрсаткич 2021 йил I чорагига нисбатан 24 фоизга ошган.