Украина уруши дунёда қашшоқликни оширади — Жаҳон банки

Украинадаги уруш паст ва ўрта даромадли мамлакатлар иқтисодига доимий зарар етказиши, миллионлаб одамларни қашшоқликка олиб келиши ва ўнлаб мамлакатларни қарз инқирозига дучор қилиши билан таҳдид қилмоқда. Бу ҳақда Жаҳон банкига таяниб Financial Times хабар бермоқда.

Товар нархларининг юқорилиги, савдо ўсишининг пасайиши, фоиз ставкаларининг ошиши ва миллий валюталарнинг АҚШ долларига нисбатан кескин заифлашуви кўплаб мамлакатларда фискал босимни кучайтиради. 

Агар уруш тезда тугамаса, фақатгина нефть ва буғдой нархининг кўтарилишиёқ кўплаб ривожланаётган мамлакатларнинг иқтисодиётига жиддий таъсир қилади, дейди жаҳон банкининг молия ва институтлар бўйича вице-президенти Индермит Гилл. 

Ривожланаётган мамлакатларда ўсиш уруш бошланишидан олдин пандемия сабабли узоқ муддатли пасайишдан азият чекаётган эди. Январь ойида Жаҳон банки ривожланаётган мамлакатларда ишлаб чиқариш ўсиши 2021 йилда ўртача 6,3 фоизни, жорий йилда 4,6 фоизни ва 2023 йилда 4,4 фоизни ташкил этишини прогноз қилган эди.

Ўтган йили банк 100 миллионга яқин одам кунига 1,9 доллардан кам даромадга эга бўлиши ва коронавирус пандемияси натижасида биринчи марта қашшоқликка тушиб қолиши ҳақида огоҳлантирган эди. Уруш оқибатларини башорат қилишга ҳали эрта бўлса-да, энди бу рақам ортиши аниқ эди, деди Гилл.

Халқаро Молия Институти (IIF) томонидан яқинда эълон қилинган ҳисоботда урушнинг ривожланаётган бозорларга товар экспорти орқали таъсири, умумий савдо ва товар баҳосининг жорий ҳисоб балансига жиддий бўлиши мумкинлиги айтилган.

Польша, Чехия ва Венгрия каби Марказий Европа давлатлари Украина ва Россия билан савдо-сотиқнинг узилиши туфайли, Туркия ва Миср эса нефть ва буғдой импортига қарамлиги туфайли янада кўпроқ зарар кўриши мумкин.

Урушдан келиб чиққан иқтисодий зарар Гана ва Шри-Ланка каби Россия билан иқтисодий алоқалари кам ёки умуман бўлмаган мамлакатларда энг кўп сезилади. 

Кўплаб давлатлар пандемия пайтида давлат харажатлари орқали зарар миқдорини камайтирган эди. Бу эса фоиз ставкаларининг мўътадил қолишига имкон берган эди. 

Бироқ эндиликда бутун дунё бўйлаб пул-кредит сиёсатининг кескинлашуви туфайли ривожланаётган мамлакатлар ўзларининг молиявий майдонини аллақачон ишлатиб бўлишган.