Аҳолиси йилига 22 кунни тирбандликларда ўтказадиган шаҳар – Жакарта бир неча ўн йилликлардан кейин сув остига ғарқ бўлиши мумкин.
17 январда Индонезия ҳукумати 2024 йилга бориб мамлакат пойтахти Жакартадан жануби-шарқдаги Калимантан оролига кўчирилишини эълон қилди. Янги пойтахт Нусантара сўзи архипелаг, яъни ороллар мажмуйи маъносини беради. Барча зарур ўзгаришларни амалга ошириш учун бюджетдан 32,5 миллиард доллар ажратиш режалаштирилган.
Янги пойтахт Яван денгизидаги бошқа бир оролда бўладиИндонезиянинг янги пойтахти шарқий қисмлари Малайзия ва Брунейга ҳам тегишли бўлган Калимантан оролида жойлашган. Калимантаннинг бошқа бир номи Борнео ва бутун дунёдаги энг катта ороллар орасида учинчи ўринда туради, майдони – 743 минг квадрат километр.
Индонезия президенти Жоко Видодо пойтахтни кўчириш бўйича режа тақдимотида ушбу ҳудуднинг бежиз танламаганини қайд этди. Калимантан зилзилалар, цунами, вулқон отилишлари ва бошқа табиий офатлар хавфидан нисбатан холи орол.
Бу борадаги устунликлар шунинг ўзи билан тугамайди: Жакартадан оролгача самолётда икки соатлик йўл. Орол яқинида Самаринда шаҳри (Шарқий Калимантан провинциясининг маъмурий маркази) ва Баликпапан порт шаҳри жойлашган.
Стратегик жиҳатдан орол жуда қулай жойлашувга эга – у Индонезия марказида ва бошқа шаҳарларга яқин. Жакартада вазият анча оғир, сабаби шаҳар ҳам маъмурий, бизнес, молиявий ва савдо маркази.Жоко Видодо, Индонезия президентиАҳоли сонининг ортиб бориши ва шаҳарнинг сув остида қолаётгани пойтахтнинг бошқа ҳудудга кўчирилишининг энг асосий сабабларидан
- Жакартада 10,5 миллиондан ортиқ аҳоли истиқомат қилади, бир қатор йўлдош-шаҳарларга эга Жабодетабек ареалининг аҳолиси 30 миллиондан ошади. Бу бутун дунёдаги энг катта агломерациялардан бири. Oxford Economics илмий-тадқиқот институти прогнозларига кўра 2030 йилга бориб Жакарта 37 миллион аҳоли билан энг кўп одамлар яшайдиган шаҳарга айланиши мумкин.
- Шунингдек, Жакарта дунё бўйича жуда тез сув остига кириб бораётган шаҳарлардан ҳисобланади. Мамлакат ҳукумати пойтахтнинг янги жойга кўчирилиши экологик юкламани камайтиришига умид қилмоқда.
- Прогнозлар бўйича 30 йилдан кейин шаҳар маркази сувга тўлиқ чўкади. Уни қутқариб қолишнинг ягона йўли ўта улкан денгиз деворини қуриш.
- Олимлар Жакартанинг сув остига чўкиб бораётганининг асосий сабабларидан бири шаҳарнинг денгиз ва 13 та дарё яқинида ботқоқлик устига бунёд қилингани, уларнинг шаҳар тагидан оқиб ўтиши билан изоҳлаган. Мазкур бир нечта омил туфайли мегаполисда ёмғирлардан кейин мунтазам равишда сув тошқинлари юз беради.
- Индонезия ҳукумати, шунингдек, Жакарта жойлашган Ява оролидаги юкламаларни ҳам камайтирмоқчи. Uber ҳамда Boston Consulting Group таҳлилларига кўра, Жакартада ҳайдовчилар йилнинг 22 кунини тирбандликларда ўтказади.
- Ҳозирда Ява оролида 145 миллионлик мамлакат аҳолисининг 60 фоизи яшайди. Шунинг учун ҳам пойтахтда доимий равишда тирбандликлар кузатилади, ҳукумат аҳолини бошқа ҳудудга кўчириш орқали мазкур муаммолардан қутулмоқчи.
Шунингдек, Индонезия ҳукумати мамлакатда ижтимоий тенгсизлик ва қашшоқлик даражасини камайтиришни режалаштирган. Чунки давлат иқтисодиётининг асосий қисми ҳам Жакартада, ишлаб чиқаришни бошқа ерга кўчириш янги иш ўринлари яратилиши ва ходимлар яшаш шароитларининг яхшиланишига олиб келади. Ҳукумат ва маъмурий бошқарув тизими ҳам Калимантан оролига кўчирилади, лекин Жакарта барибир мамлакатнинг тижорат ҳамда молия маркази бўлиб қолаверади.
Маҳаллий аҳоли ва экология фаолларида пойтахтнинг кўчирилишидан хавотирлар борЯнги пойтахтни шакллантириш учун ҳукумат 256 минг гектар майдонни тайёрлаб қўйган. Атроф-муҳит ҳимоячилари аҳолини янги ҳудудга кўчириш ифлослантириш даражасини ошириши, орангутанлар, малай айиқлари ва узунбурун маймунлар яшайдиган тропик ўрмонларнинг йўқ бўлиб кетишига олиб келишидан хавотирда. Индонезия ҳукумати бу каби танқидларга жавобан янги шаҳар қурилиши экотизимга салбий таъсир кўрсатмаслигини таъкидлаган.
Калимантандаги туб аҳоли ҳам кўплаб қишлоқлар ва аҳоли пунктлари йўқ бўлиб кетишини қайд этган. Кўп қаватли уйлар ва маъмурий бинолар қурилиши қишлоқлардаги оқсоқоллар барпо эрган хонадонларнинг бузилишига сабаб бўлади, кексаларнинг асосий иши мевалар сотиш, янги пойтахтда бу ишни қилиш зарурати мавжуд эмас.
Изоҳ (0)