Қозоғистоннинг биринчи президенти мамлакат пойтахти Нур-Султонда қолиб, давлат раҳбари Қосим-Жўмарт Тўқаев билан активлар, даромадлар ва табиий ресурслардан тушган маблағларни қайта бўлишиб олиш ҳақида «аёвсиз музокара» олиб бормоқда. Бу ҳақда ўз манбаларига таянган ҳолда The Guardian хабар берган.
Нашр ҳукуматдаги собиқ амалдорнинг Қозоғистон билан алоқаларига таянган амалдорнинг сўзларига асосланиб ёзишича, мамлакатда ҳукумат учун кураш давом этмоқда ва ҳаммаси талафотсиз тугашига кафолатлар йўқ. Нашрга кўра, Тўқаев ўзидан олдинги президент ва унинг оиласини ҳукуматдан четлатиш учун репрессив чоралар кўрган.
Газетанинг бошқа бир суҳбатдоши Назарбоевнинг Хитойдалигини айтган. Пекин эса бу каби хабарларни инкор этган. Шунингдек, мазкур тахминга биринчи президентнинг собиқ маслаҳатчиси Ермухамет Ертисбаев ҳам қўшилмаган.
«Музокаралар давом этмоқда, аммо барибир Назарбоев даври тугаганлиги аниқ», — деган у. Ертисбаев мамлакатдаги намойишлар вақтидаги зўравонликларда «Назарбоев гуруҳидаги реаксион ва консерватив кучлар»нинг таъсири катта эканлигини қайд этган.
The Guardian’нинг Қозоғистон элита қатламидаги яна бир манбаси олий мартабали амалдорлар ва зиёлиларнинг кўпчилик қисми Тўқаевнинг сиёсий тозалаш ишлари Назарбоев оиласи ва уларнинг яқинлари билан чекланишига умид қилаётганини билдирган.
«Тўқаев — зукко йигит ва мамлакат обрўси қанчалик муҳим эканини яхши билади. У оқимга мос ва эҳтиёткорлик билан ҳаракат қилади. Пулемётдан отгандек шошма-шошарлик қилмайди, балки снайпер витновкасидан битта-битта ўқ узади», — дея қўшимча қилган нашр суҳбатдоши.
1990–1991 йилларда Нурсултон Назарбоев Қозоғистон ССР президенти бўлган, кейинчалик мустақил Қозоғистон Республикасининг биринчи президентига айланган. 2019 йилда давлат раҳбари лавозимида истеъфо бергач, у Хавфсизлик кенгаши раиси лавозимини эгаллаганди, ушбу лавозим эгасининг давлат бошқарувидаги ваколатлари кенг эди.
Қозоғистондаги сиқилган газ нархининг ошиши туфайли бошланган аҳолининг норозилик намойишлари вақтида Назарбоев омма олдида чиқиш қилмаган ва баёнотлар бермаган. 5 январда Қосим-Жўмарт Тўқаев Хавфсизлик кенгаши раиси лавозимида Назарбоев ўрнини эгаллаганини эълон қилган. Кейинчалик собиқ президент ва унинг оиласи мамлакатни тарк этгани ҳақида миш-мишлар тарқалди. Элбошининг матбуот котиби унинг Қозоғистонда қолгани ва ўз хоҳишига кўра Хавфсизлик кенгаши раҳбарлигидан кетганини айтган.
Намойишлардан кейин Назарбоев оиласи вакиллари Қозоғистоннинг катта компаниялари, давлат органлари ва ташкилотларидаги лавозимларидан маҳрум бўла бошлади. Жумладан, Қозоғистон биринчи президентининг икки куёви нефть-газ соҳасига оид йирик компаниялардаги лавозимини тарк этган. Элбошининг кенжа қизи Алиянинг турмуш ўртоғи Димаш Дўсанов «КазТрансОйл» бош директори лавозимидан, тўнғич қизи Дариғанинг «эри» Ғайрат Шарипбаев эса «ҚазақГаз Миллий компанияси» АЖ бошқаруви раиси лавозимидан истеъфога чиққан. Кейинчалик учинчи куёв – Тимур Кулибаев «Atameken» миллий тадбиркорлар палатаси раҳбари лавозимидан истеъфо берди. Қозоғистон президенти Назарбоевнинг жияни, Миллий хавфсизлик қўмитаси раҳбарининг биринчи ўринбосари генерал-лейтенант Самат Абишни лавозимидан озод этиш ҳақидаги фармонни имзолаган.
Қозоғистон биринчи президентининг катта қизи, депутат Дариға Назарбоева январь охирида парламент қуйи палатасининг ялпи мажлисида январь охиригача иштирок этмаслигини маълум қилган. Унинг матбуот котиби сиёсатчи аёлнинг мазкур қарорини COVID-19 билан касаллангандан кейинги реабилитация жараёни билан боғлиқлиги ҳақида изоҳ берган.
Изоҳ (0)