Qozog‘istonning birinchi prezidenti mamlakat poytaxti Nur-Sultonda qolib, davlat rahbari Qosim-Jo‘mart To‘qayev bilan aktivlar, daromadlar va tabiiy resurslardan tushgan mablag‘larni qayta bo‘lishib olish haqida “ayovsiz muzokara” olib bormoqda. Bu haqda o‘z manbalariga tayangan holda The Guardian xabar bergan.
Nashr hukumatdagi sobiq amaldorning Qozog‘iston bilan aloqalariga tayangan amaldorning so‘zlariga asoslanib yozishicha, mamlakatda hukumat uchun kurash davom etmoqda va hammasi talafotsiz tugashiga kafolatlar yo‘q. Nashrga ko‘ra, To‘qayev o‘zidan oldingi prezident va uning oilasini hukumatdan chetlatish uchun repressiv choralar ko‘rgan.
Gazetaning boshqa bir suhbatdoshi Nazarboyevning Xitoydaligini aytgan. Pekin esa bu kabi xabarlarni inkor etgan. Shuningdek, mazkur taxminga birinchi prezidentning sobiq maslahatchisi Yermuxamet Yertisbayev ham qo‘shilmagan.
“Muzokaralar davom etmoqda, ammo baribir Nazarboyev davri tugaganligi aniq”, — degan u. Yertisbayev mamlakatdagi namoyishlar vaqtidagi zo‘ravonliklarda “Nazarboyev guruhidagi reaksion va konservativ kuchlar”ning ta’siri katta ekanligini qayd etgan.
The Guardian’ning Qozog‘iston elita qatlamidagi yana bir manbasi oliy martabali amaldorlar va ziyolilarning ko‘pchilik qismi To‘qayevning siyosiy tozalash ishlari Nazarboyev oilasi va ularning yaqinlari bilan cheklanishiga umid qilayotganini bildirgan.
“To‘qayev — zukko yigit va mamlakat obro‘si qanchalik muhim ekanini yaxshi biladi. U oqimga mos va ehtiyotkorlik bilan harakat qiladi. Pulemyotdan otgandek shoshma-shosharlik qilmaydi, balki snayper vitnovkasidan bitta-bitta o‘q uzadi”, — deya qo‘shimcha qilgan nashr suhbatdoshi.
1990–1991-yillarda Nursulton Nazarboyev Qozog‘iston SSR prezidenti bo‘lgan, keyinchalik mustaqil Qozog‘iston Respublikasining birinchi prezidentiga aylangan. 2019-yilda davlat rahbari lavozimida iste’fo bergach, u Xavfsizlik kengashi raisi lavozimini egallagandi, ushbu lavozim egasining davlat boshqaruvidagi vakolatlari keng edi.
Qozog‘istondagi siqilgan gaz narxining oshishi tufayli boshlangan aholining norozilik namoyishlari vaqtida Nazarboyev omma oldida chiqish qilmagan va bayonotlar bermagan. 5-yanvarda Qosim-Jo‘mart To‘qayev Xavfsizlik kengashi raisi lavozimida Nazarboyev o‘rnini egallaganini e’lon qilgan. Keyinchalik sobiq prezident va uning oilasi mamlakatni tark etgani haqida mish-mishlar tarqaldi. Elboshining matbuot kotibi uning Qozog‘istonda qolgani va o‘z xohishiga ko‘ra Xavfsizlik kengashi rahbarligidan ketganini aytgan.
Namoyishlardan keyin Nazarboyev oilasi vakillari Qozog‘istonning katta kompaniyalari, davlat organlari va tashkilotlaridagi lavozimlaridan mahrum bo‘la boshladi. Jumladan, Qozog‘iston birinchi prezidentining ikki kuyovi neft-gaz sohasiga oid yirik kompaniyalardagi lavozimini tark etgan. Elboshining kenja qizi Aliyaning turmush o‘rtog‘i Dimash Do‘sanov “KazTransOyl” bosh direktori lavozimidan, to‘ng‘ich qizi Darig‘aning “eri” G‘ayrat Sharipbayev esa “QazaqGaz Milliy kompaniyasi” AJ boshqaruvi raisi lavozimidan iste’foga chiqqan. Keyinchalik uchinchi kuyov – Timur Kulibayev “Atameken” milliy tadbirkorlar palatasi rahbari lavozimidan iste’fo berdi. Qozog‘iston prezidenti Nazarboyevning jiyani, Milliy xavfsizlik qo‘mitasi rahbarining birinchi o‘rinbosari general-leytenant Samat Abishni lavozimidan ozod etish haqidagi farmonni imzolagan.
Qozog‘iston birinchi prezidentining katta qizi, deputat Darig‘a Nazarboyeva yanvar oxirida parlament quyi palatasining yalpi majlisida yanvar oxirigacha ishtirok etmasligini ma’lum qilgan. Uning matbuot kotibi siyosatchi ayolning mazkur qarorini COVID-19 bilan kasallangandan keyingi reabilitatsiya jarayoni bilan bog‘liqligi haqida izoh bergan.
Izoh (0)