Ангренда 24 май куни, таъбир жоиз бўлса, Ўзбекистонда 2021 йил давомида ҳозиргача юз берган йўл-транспорт ҳодисалари орасида энг йириги юз берган эди. Ўш—Тошкент А-373 йўлининг 184-километрида Наманган—Тошкент йўналиши бўйлаб ҳаракатланаётган MAN русумли тиркамаси бор юк машинаси бошқарувни йўқотиши оқибатида камида 8 та автомобиль ўзаро тўқнашган, улардан бири ёниб кетган эди. Дастлабки хабарларда ҳодиса оқибатида етти киши ҳалок бўлгани, яна камида 14 киши жароҳатлангани айтилганди.

Фото: «Дарё»

ЙТҲ юзасидан Тошкент вилоят ИИББ ҳузуридаги Тергов бошқармаси томонидан Жиноят кодексининг 266-моддаси 3-қисми «а» банди (одамлар ўлимига сабаб бўлган транспорт воситалари ҳаракати ёки улардан фойдаланиш хавфсизлиги қоидаларини бузиш) аломатлари билан жиноят иши қўзғатилган. Ҳодисадан тўрт ой ўтганига қарамай, на тергов ҳақида, на ҳодисага доир бошқа тафсилотлар жамоатчиликка маълум қилинди. «Дарё» вазиятни ўрганишга ҳаракат қилди, аммо бошқа муаммога дуч келди.

Маълумот тақдим этишдаги сансалорлик

Тошкент вилояти ИИББ ахборот хизматидан «Дарё»га маълум қилишларича, ЙТҲнинг келиб чиқишида айбдор деб топилган ҳайдовчи ўзи ҳам шу ҳодисада вафот этганлиги сабабли жиноят иши Жиноят-процессуал кодексининг 84-моддаси 1-қисми, 3-бандига (айблилик тўғрисидаги масалани ҳал қилмай туриб айбланувчи, судланувчи вафот этган бўлса, жиноят ишини тугатиш) асосан тугатилган. Тугатилган жиноят иши ҳақида агар бу иш давлат ё ҳарбий сирларга тааллуқли бўлмаса, маълумот олиш ҳам, маълумот бериш ҳам айтарли муаммо бўлмаслиги керак.

Фото: «Дарё»

Шу мақсадда «Дарё» мухбири ИИВ ҳузуридаги Тергов департаменти билан боғланиб, ахборот тақдим этишни сўраган. Департамент масъуллари дастлаб ушбу ЙТҲ юзасидан маълумот тайёрлаб қўйилгани, уни жамоатчиликка тақдим этиш учун ички ишлар вазири ўринбосаридан рухсат олиниши зарурлиги, бунинг учун бироз вақт кераклигини айтиб, кутишни сўраган. Мухбир бир неча кундан сўнг қайта сўров бергач, департамент вакили иш Бош прокуратура назоратига ўтгани, маълумотни ҳам шу идора беришини билдирди.

Ўз навбатида, Бош прокуратура матбуот хизмати раҳбари Ҳаёт Шамсутдинов эса «Дарё» сўровига берган ахборотида Ангрендаги оғир ЙТҲ бўйича тергов ишлари прокуратура органларига ўтказилмаганини маълум қилди. ИИВ ҳузуридаги Тергов департаменти нима учун иш прокуратурага ўтказилгани ҳақида нотўғри маълумот бергани юзасидан аниқ изоҳ йўқ.

Тергов давом этаётган бўлиши мумкин

Фожиали йўл-транспорт ҳодисалари, афсуски, кундалик ҳаётимизнинг одатий бир қисмига айланиб қолди. «Деярли» сўзига ҳожат ҳам йўқ — ҳар куни Ўзбекистоннинг турли бурчакларида инсон ўлими билан боғлиқ бир эмас, бир неча йўл-транспорт ҳодисаси юз беради. Айниқса, йўл-транспорт ҳодисалари оқибатида ёш болалар ва пиёдаларнинг бевақт ҳаётдан кўз юмиш ҳолатлари кўп учрамоқда. Бахтга қарши, аксариятининг сабаблари ҳам, келиб чиқиш шароитлари ҳам бир-бирига ўхшаш, айни вақтда уларнинг оқибатларига қарши курашиш бўйича аниқ қадамлар сезилмайди.

Ангренда май ойида юз берган фожиа кўлами ва қурбонлари сони бўйича, юқорида таъкидланганидек, 2021 йил ҳисобидан энг каттаси. Шу сабабли ҳам жамоатчилик унинг сабаблари, келиб чиқиш шароитлари ва ҳақиқий оқибатлари ҳақида билишга ҳақли. Токи, бу каби даҳшатлар ортиқ такрорланмасин, такрорланишига сабаб бўлувчи омилларни йўқ қилиш чоралари кўрилсин. Масъул идораларнинг бу ҳақдаги маълумотларни турли баҳоналар, ёлғонлар билан яширишга уриниши эса мутлақо оқлаб бўлмайдиган ҳол.

Тошкент вилояти ИИББ ахборот хизмати масъуллари иш тугатилгани ҳақида ахборот берганига қарамай (улар ҳам ўзларига берилган ахборотга асосланган ва катта эҳтимол билан, ҳақиқий аҳволдан бехабар), жиноят иши бўйича тергов ҳаракатлари тугатилмаган бўлиши ҳам мумкин. «Дарё»нинг ҳуқуқ-тартибот органларидаги манбаси сўзларига кўра, ишнинг бевосита йўл ҳаракати хавфсизлиги назорати соҳасига масъул ходимларга тааллуқли қисми мавжудлиги боис, тергов муддати узайтирилган бўлиши мумкин.

Аммо бу маълумот ваколатли идоралар томонидан ҳозирча на тасдиқланди ва на рад этилди. Аслида, ЙТҲнинг тўлиқ тафсилоти жамоатчиликка ошкор этилса кифоя.

Мавзуга доир:

Муаллиф:Мусулмонбек Иброҳимов