Ота-оналар диққатига: чақалоқларда учровчи бўғим дисплазияси сабаблари ва белгилари

Тоз-сон бўғими дисплазияси – бу бўғимларнинг ривожланиш даврида туғма бузилиши. Дисплазия лотинчадан таржима қилинганда «нотўғри ўсиш» маъносини англатади.

Маълумотларга кўра, дисплазия таянч-ҳаракат тизими касалликларининг энг кенг тарқалган туғма патологиялардан бири ҳисобланади, янги туғилган чақалоқларнинг 3 фоизида учрайди. Шунингдек, қизларда ўғил болаларга нисбатан етти баравар кўпроқ бўлади. Касаллик бир томонлама ёки икки томонлама бўлиши мумкин.

Касалликни келиб чиқиш сабаблари:

• ирсий омил, ота-онасида касаллик бўлган бўлса; 
• ёмон муҳит, сифатсиз озиқ-овқатлар ва ичимликлар; 
• 35 ёшдан кейинги ҳомиладорликда;
• ҳомиладорлик вақтида ёндош хасталикда: ортиқча вазн, камқонлик, буйрак, жигар, юрак касалликлари; 
• кучли токсикоз ва гестозлар, кўп дорилар истеъмол қилиш, носоғлом турмуш тарзи;
• болани бачадонда нотўғри жойлашиши;
• ҳомиладорлик пайтида инфекцион касалликлар;
• боланинг муддатидан аввал туғилиши.

Тажрибасиз ота-оналар буни сезмай қолиши ҳам мумкин. Дисплазия янги туғилган чақалоқни безовта қилмайди, оёқларни бир бирига нисбатан қисқариши, теридаги бурмаларни симметрик эмаслиги, оёқлар ҳаракати ҳажми чекланганлиги кузатилади.

Шуларни ҳисобга олиб, боланинг дастлабки ойларида, албатта, ортопед-травматолог кўригига олиб бориш зарур. Керак бўлса, қўшимча текширувлар рентген, ультратовуш диагностикаси ёрдамида касаллик аниқланади.

Даволашни шифокор назоратида олиб бориш керак. Бунда оёқларга тўғри позиция бериш, фаол ҳаракатчанликни сақлаш, физиотерапия муолажалари ва узлуксиз бутунлай соғайгунга даволаш зарур.

Асоратларнинг олдини олиш учун касалликни бола ҳаётининг биринчи ойларида ташхислаш ва даволаш муҳим аҳамиятга эга. Агар ўз вақтида даволанмаса, болага жиддий муаммо туғдириши мумкин. Масалан, бола юришни бошлаганда оқсоқланиш пайдо бўлади. Чақалоқ оёғини ён томонга силжита олмайди ёки катта қийинчиликлар билан бажаради. Бола катталашган сари даволанмаган дисплазия оқибатлари ёмонлашади. Юриш шакли «ўрдак юриш» деб номланадиган шаклга ўтади. Бундай боланинг ҳаракатчанлиги чекланади, бошқа бўғимлар ҳам деформацияланади: умуртқа поғонасида сколиоз, оёқларни тиза ва товон бўғимлари қийшайиши кузатилади. Келажакда оёқ мушаклари яхши ривожланмайди. Тоз ва тиза бўғимларига мунтазам оғриқ қўшилади. Умуртқа поғонасининг қийшайиши ички аъзолар фаолиятини ҳам ёмонлаштиради.

Шифокор Хуршид Аъзамхўжаев тавсиялари асосида тайёрланди.