Маълумки, иситма касаллик аломатларидан биридир: шу билан бирга йўтал, бурун оқиши, диарея, кўнгил айниши ва бошқа аломатлар билан шифокорлар ёки беморнинг ўзи касалликни аниқлай олади. Аммо ҳарорат аломатларсиз кўтарилса, бу нимани англатади?
Фото: Pinterest
Болалар ва катталарда юқори иситма
35,6 дан 37,2 гача бўлган ҳарорат нормал ҳисобланади ва кўпчилик 36,6 олтин стандартни нормал қабул қилади. Аммо қачон ва нима учун ташвишланиш керак? Катталардаги юқори ҳарорат 38 даражадан юқори бўлиб, у бир мунча вақт сақланиб қолади. Кўпинча, ҳароратнинг ўзи махсус даволанишни талаб қилмайди, лекин у кучли заифлик ва безовталикка олиб келиши мумкин. Бу ҳолатда шифокорлар иситмани туширувчи дори-дармонларни қабул қилмасликни тавсия қилади.
Бундан ташқари, қуйидаги белгилар ташвишга солиши мумкин:
- вақт ўтиши билан пасаймайдиган ва кўтариладиган ҳарорат;
- нафас олиш муаммолари ва кўкрак оғриғи;
- кучли оғриқ ёки шиш.
Бундай ҳолда шифокорни кўригидан ўтиш ёки тез ёрдам чақириш яхшироқдир.
Кўпинча болаларда ҳарорат катталарга қараганда бироз юқори бўлади, шунинг учун термометр 38,5 кўрсатмагунча ташвишга ҳожат йўқ. Шу билан бирга, ҳарорат кўтарилиши ва бу қанчалик тез содир бўлишини кузатиш жуда муҳим:
- болада аломатларсиз иситма ва иштаҳанинг йўқолиши;
- кучли заифлик;
- ҳароратни туширишнинг имкони бўлмаслиги, у қайта-қайта кўтарилади.
Ҳарорат юқори эканлигини қандай аниқлаш мумкин?
Катталар кўпинча ўз ҳис-туйғуларига эътибор қаратиб, ҳарорат кўтарилганини тушунади. Қўшимча белгилардан шамоллаш ёки ичак инфекциясининг аломатлари шубҳаларни тасдиқлайди. Аммо агар юқори ҳарорат аломатларсиз кўтарилса, албатта, термометрдан фойдаланиш керак.
Ҳарорат ҳеч қандай сабабсиз ҳам кўтарилиши мумкин. Бу ҳолатни таърифлаш учун келиб чиқиши номаълум иситма махсус атамаси ишлаб чиқилган бўлиб, у 38,3 даражадан юқори кўтарилган ҳарорат, лекин касалликнинг бошқа белгилари кузатилмаган ҳолларда қўлланилади. Симптомларсиз иситманинг сабабини аниқлаш учун шифокор билан учрашиш ва бир қатор текширувлардан ўтиш керак.
Болалар ва катталарда ҳароратнинг кўтарилишига олиб келиши мумкин бўлган баъзи сабаблар
Коронавирус инфекцияси
Иситмасиз коронавируснинг аломатларига заифлик, йўтал, нафас олиш, ҳиднинг ўзгариши ёки йўқолиши, иштаҳанинг пасайиши киради. Аммо бошқа ҳолат ҳам бўлиши мумкин: COVID симптомларисиз ҳароратнинг кўтарилиши танада бирор нарса нотўғри кетаётганини кўрсатувчи ягона белги бўлади. Касалликнинг аниқ белгилари бир неча кундан кейин пайдо бўлиши мумкин.
Шамоллаш
Шамоллашлар одатда совуқ йўтал, бурун оқиши, бош оғриғи кузатилмасдан ҳам содир бўлиши мумкин. Фақатгина юқори иситма ягона аломат бўлади, қолганлари, айниқса катталарда, кўпинча минимал даражада ифодаланади. Бемор тез-тез чарчаб қолганига ёки етарлича ухламаганига ишониб, бошқа касаллик белгиларини сезмайди.
Онкологик касалликлар
Тахминан, ҳар учинчи келиб чиқиши номаълум иситма саратон билан боғлиқ. Кўпинча шу тарзда, махсус тестлардан ўтмасдан аниқлаш қийин бўлган лимфома ва оққон касаллиги намоён бўлади. Симптоматик иситма саратоннинг бошқа шаклларида ҳам пайдо бўлиши мумкин.
Аутоиммун касалликлар
Аутоиммун касалликлар, масалан, қизилўнгач, ревматоид артрит ва бошқалар сурункали яллиғланиш билан кечади, бу ҳам иситмани келтириб чиқариши мумкин. Ҳароратнинг кўтарилиши бу касалликларни аниқлаш учун жиддий текширувдан ўтиш сабабларидан бири бўлиши мумкин.
Дори иситмаси
Симптомларсиз ҳарорат кўтарилишининг сабаби дори иситмасининг ривожланиши бўлиши мумкин. Агар тана буюрилган дори-дармонларга кескин жавоб берса, пайдо бўлади. Дори-дармонларни қабул қилиш тугагандан сўнг тез-тез ҳарорат кўтарилади ва шунинг учун шифокорсиз ҳарорат ва дори ўртасидаги боғлиқликни аниқлаш қийин бўлиши мумкин.
