Ma’lumki, isitma kasallik alomatlaridan biridir: shu bilan birga yo‘tal, burun oqishi, diareya, ko‘ngil aynishi va boshqa alomatlar bilan shifokorlar yoki bemorning o‘zi kasallikni aniqlay oladi. Ammo harorat alomatlarsiz ko‘tarilsa, bu nimani anglatadi?
Bolalar va kattalarda yuqori isitma
35,6 dan 37,2 gacha bo‘lgan harorat normal hisoblanadi va ko‘pchilik 36,6 oltin standartni normal qabul qiladi. Ammo qachon va nima uchun tashvishlanish kerak? Kattalardagi yuqori harorat 38 darajadan yuqori bo‘lib, u bir muncha vaqt saqlanib qoladi. Ko‘pincha, haroratning o‘zi maxsus davolanishni talab qilmaydi, lekin u kuchli zaiflik va bezovtalikka olib kelishi mumkin. Bu holatda shifokorlar isitmani tushiruvchi dori-darmonlarni qabul qilmaslikni tavsiya qiladi.
Bundan tashqari, quyidagi belgilar tashvishga solishi mumkin:
- vaqt o‘tishi bilan pasaymaydigan va ko‘tariladigan harorat;
- nafas olish muammolari va ko‘krak og‘rig‘i;
- kuchli og‘riq yoki shish.
Bunday holda shifokorni ko‘rigidan o‘tish yoki tez yordam chaqirish yaxshiroqdir.
Ko‘pincha bolalarda harorat kattalarga qaraganda biroz yuqori bo‘ladi, shuning uchun termometr 38,5 ko‘rsatmaguncha tashvishga hojat yo‘q. Shu bilan birga, harorat ko‘tarilishi va bu qanchalik tez sodir bo‘lishini kuzatish juda muhim:
- bolada alomatlarsiz isitma va ishtahaning yo‘qolishi;
- kuchli zaiflik;
- haroratni tushirishning imkoni bo‘lmasligi, u qayta-qayta ko‘tariladi.
Harorat yuqori ekanligini qanday aniqlash mumkin?
Kattalar ko‘pincha o‘z his-tuyg‘ulariga e’tibor qaratib, harorat ko‘tarilganini tushunadi. Qo‘shimcha belgilardan shamollash yoki ichak infeksiyasining alomatlari shubhalarni tasdiqlaydi. Ammo agar yuqori harorat alomatlarsiz ko‘tarilsa, albatta, termometrdan foydalanish kerak.
Harorat hech qanday sababsiz ham ko‘tarilishi mumkin. Bu holatni ta’riflash uchun kelib chiqishi noma’lum isitma maxsus atamasi ishlab chiqilgan bo‘lib, u 38,3 darajadan yuqori ko‘tarilgan harorat, lekin kasallikning boshqa belgilari kuzatilmagan hollarda qo‘llaniladi. Simptomlarsiz isitmaning sababini aniqlash uchun shifokor bilan uchrashish va bir qator tekshiruvlardan o‘tish kerak.
Bolalar va kattalarda haroratning ko‘tarilishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan ba’zi sabablar
Koronavirus infeksiyasi
Isitmasiz koronavirusning alomatlariga zaiflik, yo‘tal, nafas olish, hidning o‘zgarishi yoki yo‘qolishi, ishtahaning pasayishi kiradi. Ammo boshqa holat ham bo‘lishi mumkin: COVID simptomlarisiz haroratning ko‘tarilishi tanada biror narsa noto‘g‘ri ketayotganini ko‘rsatuvchi yagona belgi bo‘ladi. Kasallikning aniq belgilari bir necha kundan keyin paydo bo‘lishi mumkin.
Shamollash
Shamollashlar odatda sovuq yo‘tal, burun oqishi, bosh og‘rig‘i kuzatilmasdan ham sodir bo‘lishi mumkin. Faqatgina yuqori isitma yagona alomat bo‘ladi, qolganlari, ayniqsa kattalarda, ko‘pincha minimal darajada ifodalanadi. Bemor tez-tez charchab qolganiga yoki yetarlicha uxlamaganiga ishonib, boshqa kasallik belgilarini sezmaydi.
Onkologik kasalliklar
Taxminan, har uchinchi kelib chiqishi noma’lum isitma saraton bilan bog‘liq. Ko‘pincha shu tarzda, maxsus testlardan o‘tmasdan aniqlash qiyin bo‘lgan limfoma va oqqon kasalligi namoyon bo‘ladi. Simptomatik isitma saratonning boshqa shakllarida ham paydo bo‘lishi mumkin.
Autoimmun kasalliklar
Autoimmun kasalliklar, masalan, qizilo‘ngach, revmatoid artrit va boshqalar surunkali yallig‘lanish bilan kechadi, bu ham isitmani keltirib chiqarishi mumkin. Haroratning ko‘tarilishi bu kasalliklarni aniqlash uchun jiddiy tekshiruvdan o‘tish sabablaridan biri bo‘lishi mumkin.
Dori isitmasi
Simptomlarsiz harorat ko‘tarilishining sababi dori isitmasining rivojlanishi bo‘lishi mumkin. Agar tana buyurilgan dori-darmonlarga keskin javob bersa, paydo bo‘ladi. Dori-darmonlarni qabul qilish tugagandan so‘ng tez-tez harorat ko‘tariladi va shuning uchun shifokorsiz harorat va dori o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash qiyin bo‘lishi mumkin.
Mavzuga doir:
Izoh (0)