Босимга чидай олмай эрта сўнган «олтин болакай» — Марио Гётце ҳақида

У энг яхши футболчилар қаторида эътироф этиладиган ёш иқтидор эгаси эди, лекин босим, шон-шуҳрат ва бошқа ҳолатлар уни ўзгартириб юборди. Бундай мисоллар футбол оламида кўплаб топилади. Аммо Марио Гётце ҳикояси шу сценарийга мос келадиган ёрқин мисоллардан биридир. Ёшлигиданоқ «олтин болакай» лақабини олган Гётце ҳозирда Нидерландиянинг «ПСВ» жамоасида тўп суради. «Дарё» 3 июнь куни 29 ёшини нишонлаётган Марио Гётценинг фаолиятидаги муваффақият ва омадсизликлар ҳақида ҳикоя қилади.

Ҳаммаси нимадан бошланган эди?

Гётце – туғма истеъдодни тўлалигича оча оладиган мураббийга шогирд бўлган футболчига мисол бўла олади. Марио «футболдаги отам» деб атайдиган Юрген Клопп Гётцени потенциалини кўра олди, унинг футболчилар билан якка тарзда ишлаши калит ролини бажарди. Айнан Юрген Клопп футбол оламига Гётцени берган деб айта оламизми? Шубҳасиз. Албатта, бу билан футболчининг қилган меҳнатларини ҳам ёддан чиқариб бўлмайди.

Марио 20 ёшидаёқ «Боруссия»нинг 2010/11 ва 2011/12 йилги мавсумлардаги чемпионлигига катта ҳисса қўшган. Гранд жамоалар футболчини ўз сафига қўшиб олиш учун курашга киришди, хорижий газеталар уни «янги Месси» дея атай бошлашди.

2013 йилда Гётце жуда жиддий ва мунозаралари қадам ташлайди. Трансфер ойнаси очилишига 2 ой қолганида футболчи «Боруссия»нинг асосий рақиби – «Бавария» билан шартнома имзолайди. Жамоа «қизиллар» билан принципиал рақиб бўлишига қарамасдан уни сотишга рози бўлди. Чунки Марио учун 37 миллион евро – ўша вақт учун рекорд нарх – таклиф қилинган эди. Гётце Мюнхенга ўтиши унинг фаолиятида олдинга қўйилган катта қадам деб ҳисобласа, мухлислар учун у бир лаҳзада сотқинга айланди.

Карл-Ҳайнс Румменигге Гётценинг қийматини таърифлаш учун ўша вақтда энг ёш иқтидорли футболчи номига даъвогарлик қилаётган Неймар ва Марио иккаласидан айнан немис футболчисини танлаганини айтиб ўтган эди. Футболчи жамоага янги келган мураббий Пеп Гвардиола қўл остида ўйнайдиган бўлди. «Альянц Арена»даги дастлабки мавсуми кўнгилдагидек кечди — 45 ўйинда 15 та гол ва 13 та голли узатма. Олдинда эса 2014 йилги Жаҳон Чемпионати кутиб турарди.

Бразилия майдонларида 22 ёшли футболчи фаолиятининг энг юқори чўққисига чиқди. Ярим ҳимоячи мусобақани «Бундестим»нинг асосий таркиб футболчиси сифатида бошлади, лекин ҳал қилувчи паллалар яқинлашгани сари Лёв уни захирага михлади. Бу ҳам Гётценинг Германия тарихига киришига халақит бермади. Воқеа қандай бўлганини ёдга оламиз:

Аргентинага қарши финал ўйинининг 88-дақиқасида Марио захирадан майдонга тушди. Қўшимча бўлимларда эса ўйиндаги ягона гол муаллифига айланди ва Германия терма жамоасини чемпионга айлантирди. «Олтин болакай» номи ёнига «Миллат қаҳрамони» номи ҳам қўшилди. Шундан сўнг футболчининг фаолиятида пасайиш юзага келди.

Қаерда хато бўлди?

Эҳтимол, ўша вақтда футболчидаги босимни тасаввур қилиш қийиндир. Сен мамлакатнинг энг кучли жамоасида тўп сурасан, сен учун рекорд пул тўланган, сен терма жамоага мундиалдаги ғалабани совға қилгансан. Гётце бу босимларга дош бера олмади.

Жаҳон Чемпионатидан сўнг ярим ҳимоячи «Бавария»даги ўрнини мустаҳкамлади. Аммо 2014/15 йилги мавсумнинг иккинчи ярмида уни қўлдан чиқарди. Марионинг ўйини яхши таассурот қолдирмасди, уни афсонавий Беккенбауэр танқид остига олди: «Гётце менга курашда ютқазса ҳам ўрнидан тураверадиган болакайни эслатяпти». Немис ОАВлари эса футболчи Гвардиоланинг ишончидан чиққанлигини ёзарди. Вақти-вақти билан Гётценинг ўзи ҳам Пеп ҳақида фикрларини билдирарди. Унинг фикрича, испан мутахассисига футболчилар билан индивидуал шуғулланишдан кўра, тактика ва схемалар муҳимроқ. Кейин эса барчаси янада ёмонлашди. Гётце жароҳатларга ўралашиб қолди. «Бавария»даги кучли рақобат эса бундай ҳолатларни кечириб ўтирмасди, натижада Марио 2015/16 йилги мавсумни захира футболчиси сифатида ўтказди. Гётценинг фаолиятини қутқариб қолиш учун собиқ жамоаси – «Боруссия Дортмунд» ёрдамга келди.

2016 йилнинг ёзида футболчи «Сигнал Идуна Парк» стадионига қайтди. Бу эса ўзини яна қайтадан кўрсатиши учун идеал вариант эди. Аммо «Боруссия» энди уни аввалгидек қабул қила олмади. Мухлислар унинг 3 йил олдинги сотқинлигини кечирмаганди. Ўзларининг «олтин болакай»ини «Йўқол, Гётце» деган баннерлар билан қарши олди.

Уйда уни кутишмаганди ва бу футболчининг руҳиятига ҳам таъсир кўрсатди. 2016/17 йилги мавсумда 10 та ўйинда майдонга тушиб, 1 та гол урди ва 1 та голли узатмани амалга оширди. Марио доимий захира ўриндиғида қоладиган бўлди. Унинг жамоага ҳеч қандай фойдаси тегмаётганди. Мухлислар «Боруссия»нинг омадсизликларида Гётцени айблай бошлади.

2014 йилги Жаҳон Чемпионати қаҳрамони 2018 йилги мундиалга чақирилмади. Бу кимнидир ҳайратга солганмиди? Йўқ. 2018/19 йилги мавсумда ора-орада майдонга тушиб турди, битта ўйинда ўртача 64 дақиқа майдонда бўлган футболчига ёзда олиб келинган янги футболчилар умуман имкон қолдирмади. Марио 19 ўйинда умумий ҳисобда 596 дақиқа майдонда ҳаракат қилди, бу вақт ичида футболчи 3 та гол урди ва 1 та голли узатмани амалга оширди.

У Брандт, Азар, Санчо, Ройс, Жан ва бошқа футболчиларга рақобатда ютқазиб қўярди. Фавр мавсумнинг биринчи ярмида Гётцени марказий ҳужумда ҳам синаб кўрган бўлса, Ҳоланднинг келиши, Мариони бу позициядан ҳам айирди. Шу билан «олтин болакай»нинг Дортмунддаги саргузаштлари ўз ниҳоясига етди.

«Боруссия» бош мураббийи Люсен Фавр футболчи жамоа схемасига мос тушмаганлигини айтиб ўтди. Натижада, 2020 йилнинг 6 октябрида Марио Гётце «ПСВ» билан 2 йиллик шартнома имзолади.

Мавзуга доир:

• «Унинг ҳайкали бизнинг стадионимизда туради». Серхио Агуэро қандай қилиб «Манчестер Сити» афсонасига айланди?
• Европада «бахтини» топа олмаган мексикалик «нўхат болакай»