АҚШ коронавирусга қарши вакциналарни патентлашдан воз кечишни қўллаб-қувватлади

АҚШ президенти Жо Байден маъмурияти дори воситалари ишлаб чиқаришдаги тўсиқларни бартараф этиш мақсадида коронавирусга қарши вакциналарни патентлашдан воз кечишни қўллаб-қувватлади, деб ёзади «РБК».

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) раҳбари Тедрос Гебрейесус АҚШ маъмуриятининг ушбу қарорини мамнуният билан қабул қилди ва уни «глобал соғлиқни сақлаш муаммолари бўйича АҚШ етакчилигининг кучли намунаси» деб атади.

ЖССТ раҳбари бир неча ойдан буён Жаҳон савдо ташкилоти (ЖСТ)даги интеллектуал мулк ҳуқуқлари бўйича музокараларни олиб борувчи мамлакатларни фавқулодда ҳолатларда фойдаланишга рухсат берилган вакциналар учун патент қоидаларини тўхтатиб туришга ундаб келади. АҚШ эса азалдан бунга қарши бўлиб келган.

Музокараларда Вашингтон вакили Кэтрин Тай 5 май куни АҚШнинг COVID-19 вакциналари учун интеллектуал мулк ҳимоясидан воз кечишни қўллаб-қувватлаши тўғрисида баёнот тарқатди. «Пандемия билан боғлиқ фавқулодда ҳолатлар фавқулодда чораларни талаб қилади», — дейилади унда.

CNBC хабарига кўра, ушбу фонда вакциналар ишлаб чиқарадиган йирик фармацевтика компанияларининг акциялари пасайиб кетди, масалан, Moderna акцияси 6,1 фоиз, Johnson & Johnson эса 0,4 фоизга арзонлашди.

Аввалроқ Байден АҚШ ЖСТнинг интеллектуал мулк ҳуқуқларидан воз кечиш ҳақидаги таклифини қўллаб-қувватлашини тасдиқлаган эди. Ушбу ҳаракат вакцина сотиб олиш ёки эмлаш кампаниясини бошлашга қийналаётган мамлакатларда COVID-19’га чалиниш ҳолатларининг осмонга чиқиши билан боғлиқ.

Қаршиларнинг таъкидлашича, вакциналарни патентлаш ва бошқа интеллектуал мулкни ҳимоя қилиш ўта эҳтиёжманд мамлакатлар учун кўпроқ дори ишлаб чиқаришдаги асосий тўсиқ эмас.

2020 йил охирида Ҳиндистон ва Жанубий Африка вакцина патентларини вақтинча бекор қилиш ташаббуси билан чиққан эди. Уларни 60 га яқин мамлакат қўллаб-қувватлаган. Дональд Трамп маъмурияти эса бунга қарши чиққан.