Байден арманлар геноцидини тан олганидан кейин АҚШ элчиси Туркия ТИВга чақирилди. Туркиядаги АҚШ дипломатик ваколатхоналари вақтинчалик ёпилади

АҚШ президенти Жо Байден ўтган аср бошида Усмонлилар империясидаги арманлар геноцидини тан олганидан кейин Анқарадаги АҚШ элчиси Дэвид Саттерфильд Туркия Ташқи ишлар вазирлигига чақирилди. Бу ҳадқа Reuters Туркия ташқи сиёсий муассасасига таяниб хабар берди.

Агентлик маълумотларига кўра, туркия ташқи ишлар вазири ўринбосари Америка элчисига АҚШнинг баёноти ҳуқуқий асосга эга эмаслигини ва Анқара «уни инкор қилиб, номақбул деб ҳисоблаши ва қатъиян қоралаши»ни маълум қилган.

Шунингдек, ТИВда қайд этишларича, Байденнинг баёноти Туркия ва АҚШ муносабатларига зарар етказган ва энди уни тузатиш қийин бўлади.

Байденнинг баёнотидан кейин Туркиядаги барча Америка дипломатик муассасалари эҳтиёт чораси сифатида ўз фаолиятини икки кунга тўхтатиб туради. АҚШ элчихона ва консулхоналари келаётган душанба ва сешанба кунлари ёпиқ бўлади.

«Эҳтиёт чораси сифатида Анқарадаги АҚШ элчихонаси, Истанбулдаги АҚШ бош консулхонаси, Аданадаги АҚШ консулхонаси ва Измирдаги АҚШ консул агентлиги 26 апрель, душанба ва 27 апрель, сешанба кунлари кундалик хизмат кўрсатиш ва АҚШ фуқароларига виза кўмагини кўрсатиш учун ёпиқ бўлади», — дейилади пресс-релизда.

Оқ уй раҳбарининг баёнотидан кейин Туркия шаҳарларида намойишлар ёки норозилик акциялари бошланиши тахмин қилинмоқда. Дипломатик идоралар АҚШ фуқароларига Америка ҳукумат бинолари атрофидаги ҳудудларда юрмасликни ҳамда америкаликлар ёки чет элликлар тўпланиши мумкин бўлган жойларда жуда эҳтиёт бўлишни тавсия қилди.

Аввалроқ АҚШ президенти Жо Байден Усмонлилар империяси ҳукмронлиги даврида арманлар геноциди содир бўлганлигини тан олганди. Баёнот ҳар йили 24 апрелда ўтказиладиган арманлар геноциди хотираси куни муносабати билан берилган.

Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон Байденнинг мазкур баёнотига жавоб қайтарган ва геноцид мавзусини учинчи томонлар сиёсийлаштираётганини қайд этган. Арманистон бош вазири Никол Пашинян эса Байденга миннатдорлик билдириб, АҚШ мазкур геноцидни тан олганидан кейин тарихда содир бўлган ушбу фожиа ўз расмий тасдиғини топганини таъкидлаган.

Арманлар геноцидини тан олиш Байденнинг сайловолди ваъдаларидан бири бўлган. Худди шундай ваъдани 2008 йилда АҚШнинг бўлғуси 44-президенти Барак Обама ҳам берган, аммо президентлик курсисида ўтказилган саккиз йил ичида у ушбу тарихий воқеаларни геноцид деб атамаган эди.

Турли хил ҳисоб-китобларга кўра, арманларга нисбатан қирғин пайтида 660 мингдан 1,5 миллионгача одам ўлдирилган. Туркия ҳам Озарбайжон сингари 1915 йил воқеаларини геноцид деб тан олмайди, аммо ушбу халқ орасида кўплаб қурбонлар бўлганини инкор этмайди. 2014 йилда Туркия бош вазири Ражаб Тоййиб Эрдўғон (амалдаги президент) мамлакат парламентида нутқ сўзлаб, ХХ аср бошларида арман миллатига қарши амалга оширилган оммавий қирғин натижасида ҳалок бўлганларнинг авлодларига илк бор ҳамдардлик билдирган эди.