Bayden armanlar genotsidini tan olganidan keyin AQSh elchisi Turkiya TIVga chaqirildi. Turkiyadagi AQSh diplomatik vakolatxonalari vaqtinchalik yopiladi

AQSh prezidenti Jo Bayden o‘tgan asr boshida Usmonlilar imperiyasidagi armanlar genotsidini tan olganidan keyin Anqaradagi AQSh elchisi Devid Satterfild Turkiya Tashqi ishlar vazirligiga chaqirildi. Bu hadqa Reuters Turkiya tashqi siyosiy muassasasiga tayanib xabar berdi.

Agentlik ma’lumotlariga ko‘ra, turkiya tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Amerika elchisiga AQShning bayonoti huquqiy asosga ega emasligini va Anqara “uni inkor qilib, nomaqbul deb hisoblashi va qat’iyan qoralashi”ni ma’lum qilgan.

Shuningdek, TIVda qayd etishlaricha, Baydenning bayonoti Turkiya va AQSh munosabatlariga zarar yetkazgan va endi uni tuzatish qiyin bo‘ladi.

Baydenning bayonotidan keyin Turkiyadagi barcha Amerika diplomatik muassasalari ehtiyot chorasi sifatida o‘z faoliyatini ikki kunga to‘xtatib turadi. AQSh elchixona va konsulxonalari kelayotgan dushanba va seshanba kunlari yopiq bo‘ladi.

“Ehtiyot chorasi sifatida Anqaradagi AQSh elchixonasi, Istanbuldagi AQSh bosh konsulxonasi, Adanadagi AQSh konsulxonasi va Izmirdagi AQSh konsul agentligi 26-aprel, dushanba va 27-aprel, seshanba kunlari kundalik xizmat ko‘rsatish va AQSh fuqarolariga viza ko‘magini ko‘rsatish uchun yopiq bo‘ladi”, — deyiladi press-relizda.

Oq uy rahbarining bayonotidan keyin Turkiya shaharlarida namoyishlar yoki norozilik aksiyalari boshlanishi taxmin qilinmoqda. Diplomatik idoralar AQSh fuqarolariga Amerika hukumat binolari atrofidagi hududlarda yurmaslikni hamda amerikaliklar yoki chet elliklar to‘planishi mumkin bo‘lgan joylarda juda ehtiyot bo‘lishni tavsiya qildi.

Avvalroq AQSh prezidenti Jo Bayden Usmonlilar imperiyasi hukmronligi davrida armanlar genotsidi sodir bo‘lganligini tan olgandi. Bayonot har yili 24-aprelda o‘tkaziladigan armanlar genotsidi xotirasi kuni munosabati bilan berilgan.

Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on Baydenning mazkur bayonotiga javob qaytargan va genotsid mavzusini uchinchi tomonlar siyosiylashtirayotganini qayd etgan. Armaniston bosh vaziri Nikol Pashinyan esa Baydenga minnatdorlik bildirib, AQSh mazkur genotsidni tan olganidan keyin tarixda sodir bo‘lgan ushbu fojia o‘z rasmiy tasdig‘ini topganini ta’kidlagan.

Armanlar genotsidini tan olish Baydenning saylovoldi va’dalaridan biri bo‘lgan. Xuddi shunday va’dani 2008-yilda AQShning bo‘lg‘usi 44-prezidenti Barak Obama ham bergan, ammo prezidentlik kursisida o‘tkazilgan sakkiz yil ichida u ushbu tarixiy voqealarni genotsid deb atamagan edi.

Turli xil hisob-kitoblarga ko‘ra, armanlarga nisbatan qirg‘in paytida 660 mingdan 1,5 milliongacha odam o‘ldirilgan. Turkiya ham Ozarbayjon singari 1915-yil voqealarini genotsid deb tan olmaydi, ammo ushbu xalq orasida ko‘plab qurbonlar bo‘lganini inkor etmaydi. 2014-yilda Turkiya bosh vaziri Rajab Toyyib Erdo‘g‘on (amaldagi prezident) mamlakat parlamentida nutq so‘zlab, XX asr boshlarida arman millatiga qarshi amalga oshirilgan ommaviy qirg‘in natijasida halok bo‘lganlarning avlodlariga ilk bor hamdardlik bildirgan edi.