Исроил бош вазири Бинямин Нетаньяху 22 ноябрь куни Саудия Арабистонига ташриф буюрди. У ерда валиаҳд шаҳзода Муҳаммад ибн Салмон ва АҚШ давлат котиби Майкл Помпео билан учрашди. Бу ҳақда Meduza хабар берди.
The Wall Street Journal’нинг Саудия Арабистони делегациясидаги манбаларига асосланиб хабар беришича, учрашувда икки томонлама муносабатларни яхшилаш, шунингдек, Исроил ҳам, Саудия Арабистони ҳам зиддиятда бўлган Эрон билан боғлиқ масалалар муҳокама қилинган. Музокаралар якунлари бўйича ҳеч қандай шартнома имзоланмаган.
Хабар берилишича, сафар махфий бўлган, ҳатто Исроил ташқи ишлар вазири Габи Ашкенази ва мудофаа вазири Бени Ганцга бу ҳақда хабар берилмаган. Фақат Исроилнинг йирик оммавий ахборот воситалари сафар ҳақида манбаларга асосланиб, ёзишни бошлагандан кейингина учрашувни Нетаньяхунинг ҳукмрон «Ликуд» партиясидаги шериги, таълим вазири Йоав Галант тасдиқлади. Бош вазир вакилларининг ўзи бу борада изоҳ беришдан бош тортди.
Фаластин билан можаро ҳалигача ҳал қилинмаган бўлса-да, Исроил араб давлатлари билан муносабатларни фаол равишда мустаҳкамламоқда.
2020 йилгача Исроилни фақат иккита араб мамлакати — Миср (1979 йилда) ва Иордания (1994 йилда) тан олган эди. Бошқа давлатлар раҳбарларининг позицияси шундан иборатки, биринчи навбатда Исроил Фаластин арабларига 1967 йилги олти кунлик урушдан кейин босиб олинган ҳудудларни қайтариши керак ва шундан кейингина у билан мулоқот қилиш мумкин.
2020 йилда Қўшма Штатлар Яқин Шарқ мамлакатлари ўртасидаги муносабатларни яхшилашга қаратилган ҳаракатларни кучайтирди. Баҳорда президент Дональд Трамп «аср келишуви» — Фаластин ва Исроилнинг келишув режасини тақдим этди. Режа араб томонига кўп миллиард долларлик кредит ҳамда Исроил ва АҚШ томонидан расмий равишда Фаластинни тан олиш эвазига Қуддусни Исроилга топширишни таклиф қилди. Ушбу шартлар фаластинликларга тўғри келмади.
Аммо Исроил—Фаластин масаласида олдинга силжиш йўқлигига қарамай, 2020 йилда Трамп маъмурияти бирданига учта араб мамлакатини яҳудий давлати билан яраштиришга муваффақ бўлди. Сентябрь ойида Баҳрайн ва Бирлашган Араб Амирликлари Исроил билан тинчлик битимларини имзолади (БАА билан қисқа вақт ичида визасиз режим тўғрисида келишувга эришилди), октябрда Судан билан ҳам тинчлик келишувига эришилди (келишувдан бир неча кун олдин АҚШ Суданни расмий равишда терроризмга ҳомийлик қилувчи давлатлар рўйхатидан чиқариб ташлади). Майкл Помпео Нетаньяхунинг Саудия Арабистонига ташрифидан бир неча кун олдин яна бир қанча давлатлар яқин келажакда Исроил билан келишув имзолашига аминлигини айтган.
Саудия Арабистони минтақадаги энг йирик давлат. У билан келишув катта муваффақият бўлади.
Саудия Арабистони Трамп маъмуриятининг келишувлар режасида муҳим ўрин тутади. Биринчидан, бу Форс кўрфазидаги энг катта ва энг таъсирли монархия. Иккинчидан, сунний Саудия Арабистони шиа Эроннинг асосий минтақавий душмани ҳисобланади ва Исроил билан муносабатларни ўрнатиш Теҳронга қарши геосиёсий кураш нуқтаи назаридан ҳар икки мамлакат учун ҳам фойдали бўлади.
Аl-Jazeera телеканалининг таъкидлашича, Саудия Арабистони қироли Салмон консерватив позицияни қўллаб-қувватлайди, Исроил билан келишувлар фақат Исроил—Фаластин можароси ҳал қилингандан кейингина мумкин деб ҳисоблайди. Отасидан фарқли равишда валиаҳд шаҳзода Муҳаммад ибн Салмон анча прагматик ва биринчи навбатда Исроил билан шартномани мамлакат учун иқтисодий фойдали ҳужжат деб билади.
Изоҳ (0)