ССВ ҳузуридаги штаб аъзоси самараси исботланмаган дорини коронавируснинг биринчи кунидан берилишини оқлади

Ўзбекистонда гидроксихлорохинни профилактика ёки коронавируснинг биринчи кунидан қўллаш асоратларнинг олдини олиш, уй шароитида ичиш беморнинг реанимацияга тушиб қолмаслигини таъминлаши айтилди. Бу ҳақда Коронавирусга қарши кураш штаби аъзоси Севара Убайдуллаева АОКА ҳузуридаги брифингда маълум қилган.

Штаб аъзоси, жумладан, «Коронавирусга чалиндим, 5 ойлик фарзандим бор. МСКТ текшируви ўнг ўпкада 15 фоиз, чап ўпкада 25 фоиз зарарланиш борлигини кўрсатди. Поликлиника врачи «Дексаметазон», «Амикацин 500» ва шунга ўхшаш антибиотикларни тавсия этди. Лекин «Дексаметазон» мумкин эмаслигини ўқигандим, нима қилиш керак?», — деган саволга жавоб бериш жараёнида гидроксихлорохин дориси ҳақида ҳам қўшимча қилган.

Дексаметазон», «Амикацин 500»ларни касалликнинг биринчи кунидан тавсия қилинмагани бу жуда тўғри тактика, деб ҳисоблайман. Республикамизда тасдиқланган стандарт протоколда МСКТ натижасига кўра 15-20% ўпка жароҳатланиши касалликнинг енгил кечуви ҳисобланади, уни кечирган беморларимиз уй шароитида даволанади. Тўғри, уй шароитида «Дексаметазон», «Амикацин 500» каби дорилар тавсия қилинмайди. Лекин баъзи бир шифокорлар ўзларини ҳимоя қилиш мақсадида шу дориларни уйга тавсия қилиши мумкин.

Оилавий шифокорингиз ва тор мутахассислар билан бирга қайта консультациядан ўтиб, улар билан келишган ҳолда қайта уй шароитида ичишингиз мумкин бўлган витамин D3, витамин C, цинк (рух) микроэлементлари, гидроксихлорохин дори воситасини қабул қилишингиз мумкин. Гидроксихлорохин дори воситаси ҳақида алоҳида тўхталиб ўтишим керак. Бугунги кунда кўпчилик орасида тушунмовчилик бўляпти, Европада бу дори ҳақида турли фикрлар билдирилмоқда. Лекин мақолаларни ўқиш жараёнида тубдан моҳиятини тушуниб етсак, Европа давлатлари ҳам ЖССТ томонидан ўтказилаётган тадқиқотларда бугунги кунгача келган маълумотларни айтиб ўтмоқда. Лекин бу дори воситасининг кейинчалик ўз вақтида ва ўринли фойдаланишдан керакли фойда ва самараси ҳақида ҳали ўрганишлар давом этади, деган хулосалар ҳам мавжуд. Бизнинг мамлакатимизда ҳам гидроксихлорохиндан профилактика мақсадида ёки касалликнинг биринчи кунидан самарали қўллашимиз натижасида кўпгина инсонларни оғир асоратлардан ҳимоя қилганимиз бўйича исботланган далиллар мавжуд.

Севара Убайдуллаева, Коронавирусга қарши кураш штаби аъзоси 

Убайдуллаева гидроксихлорохин кўрсатма сифатида берилган беморлар уни ичганида тезроқ соғайиши ҳамда атрофдагиларга юқумли бўлмаслигини айтган. Шу билан бирга, гидроксихлорохин ҳомиладорлар, 12 ёшгача бўлган болалар, қариялар, юрак-қон томир етишмовчилиги мавжуд беморларга мумкин эмаслигини таъкидлаган.Маълумот ўрнида айтиш керакки, жаҳондаги клиник тажрибага асосан, гидроксихлорохин COVID-19’ни даволашда самарали эмас. Препарат коронавирус оқибатида юз берган ўлимлар сонини камайтириш ёки шифохонада ётиб даволаниш давомийлигига таъсир қилмаган. Шу ҳамда бошқа маълум ва нисбатан жиддий акс таъсирлари (аввало, юрак ритмининг бузилиши) сабаб бир қатор тадқиқотларнинг раҳбарлари текширувларни муддатидан аввал тўхтатди, АҚШнинг Озиқ-овқат ва дори воситалари сифати устидан санитар назорат бошқармаси (FDA) эса препаратни коронавирусга чалинган беморлар билан боғлиқ клиник тадқиқотлардан бошқа ўринда фойдаланиш учун рухсатномани чақириб олди. Июль ойи бошида ЖССТ гидроксихлорохинни «Бирдамлик» дастуридан чиқариб ташлади. Кейинроқ Европа дори воситалари агентлиги ушбу препарат йирик рандомлаштирилган клиник тадқиқотлар (Solidarity, Recovery ва Discovery) доирасида коронавирусни даволашда бирор-бир ижобий самара кўрсатмаганини маълум қилди. Россия Соғлиқни сақлаш вазирлиги эса гидроксихлорохинни коронавируснинг енгил ва ўрта енгил шакли билан касалланган беморларни даволаш бўйича тавсияномалардан чиқармасликка қарор қилди.

Франция фармацевтика агентлиги (АNSM) гидроксихлорохинни кенг қўллашни, аввало, мамлакат тиббиёт муассасаларида ушбу препаратдан фойдаланишни тақиқлади. «ТАСС»нинг ёзишича, ушбу қарор препаратдан фойдаланиш бўйича Марсель университетининг «Медитерране энфексон» госпиталидан тушган сўровни кўриб чиқиш якунлари бўйича қабул қилинган.

Эслатиб ўтамиз, ЖССТ гидроксихлорохинни коронавирусни даволашда самарасиз эканини маълум қилган эди. АҚШ бош инфекционисти ҳам ушбу препаратнинг коронавирусга қарши самараси бирор мукаммал тадқиқотда исботланмаганини таъкидлаб ўтганди.

Бироқ ССВ вакили Ҳабибулло Оқиловнинг фикрича, Ўзбекистон ўз тажрибасига асосан, «Плаквенил» (гидроксихлорохин)дан фойдаланмоқда ва бу самара беряпти.

«ЖССТ топшириқ берадиган ташкилот эмас, у фақат тавсия берувчи ташкилот. Унинг тавсияларини қабул қилиш-қилмаслик ҳар бир давлатнинг ўзига боғлиқ. Ўзбекистон март ойидан бери шу кунгача коронавирус билан курашиб, бу борада ўз тажрибасига эга бўлди. Шунинг учун биз бошқаларнинг тажрибасига қарамасак ҳам бўлади», – деган эди Ҳабибулло Оқилов.

Коронавирусга қарши кураш штаби аъзоси Лазиз Тўйчиев эса гидроксихлорохин препарати Ўзбекистонга чет эл давлатлардан гуманитар ёрдам сифатида келаётганини таъкидлаб ўтган.