SSV huzuridagi shtab a’zosi samarasi isbotlanmagan dorini koronavirusning birinchi kunidan berilishini oqladi

O‘zbekistonda gidroksixloroxinni profilaktika yoki koronavirusning birinchi kunidan qo‘llash asoratlarning oldini olish, uy sharoitida ichish bemorning reanimatsiyaga tushib qolmasligini ta’minlashi aytildi. Bu haqda Koronavirusga qarshi kurash shtabi a’zosi Sevara Ubaydullayeva AOKA huzuridagi brifingda ma’lum qilgan.

Shtab a’zosi, jumladan, “Koronavirusga chalindim, 5 oylik farzandim bor. MSKT tekshiruvi o‘ng o‘pkada 15 foiz, chap o‘pkada 25 foiz zararlanish borligini ko‘rsatdi. Poliklinika vrachi “Deksametazon”, “Amikatsin 500” va shunga o‘xshash antibiotiklarni tavsiya etdi. Lekin “Deksametazon” mumkin emasligini o‘qigandim, nima qilish kerak?”, — degan savolga javob berish jarayonida gidroksixloroxin dorisi haqida ham qo‘shimcha qilgan.

Deksametazon”, “Amikatsin 500”larni kasallikning birinchi kunidan tavsiya qilinmagani bu juda to‘g‘ri taktika, deb hisoblayman. Respublikamizda tasdiqlangan standart protokolda MSKT natijasiga ko‘ra 15-20% o‘pka jarohatlanishi kasallikning yengil kechuvi hisoblanadi, uni kechirgan bemorlarimiz uy sharoitida davolanadi. To‘g‘ri, uy sharoitida “Deksametazon”, “Amikatsin 500” kabi dorilar tavsiya qilinmaydi. Lekin ba’zi bir shifokorlar o‘zlarini himoya qilish maqsadida shu dorilarni uyga tavsiya qilishi mumkin.

Oilaviy shifokoringiz va tor mutaxassislar bilan birga qayta konsultatsiyadan o‘tib, ular bilan kelishgan holda qayta uy sharoitida ichishingiz mumkin bo‘lgan vitamin D3, vitamin C, sink (rux) mikroelementlari, gidroksixloroxin dori vositasini qabul qilishingiz mumkin. Gidroksixloroxin dori vositasi haqida alohida to‘xtalib o‘tishim kerak. Bugungi kunda ko‘pchilik orasida tushunmovchilik bo‘lyapti, Yevropada bu dori haqida turli fikrlar bildirilmoqda. Lekin maqolalarni o‘qish jarayonida tubdan mohiyatini tushunib yetsak, Yevropa davlatlari ham JSST tomonidan o‘tkazilayotgan tadqiqotlarda bugungi kungacha kelgan ma’lumotlarni aytib o‘tmoqda. Lekin bu dori vositasining keyinchalik o‘z vaqtida va o‘rinli foydalanishdan kerakli foyda va samarasi haqida hali o‘rganishlar davom etadi, degan xulosalar ham mavjud. Bizning mamlakatimizda ham gidroksixloroxindan profilaktika maqsadida yoki kasallikning birinchi kunidan samarali qo‘llashimiz natijasida ko‘pgina insonlarni og‘ir asoratlardan himoya qilganimiz bo‘yicha isbotlangan dalillar mavjud.

Sevara Ubaydullayeva, Koronavirusga qarshi kurash shtabi a’zosi 

Ubaydullayeva gidroksixloroxin ko‘rsatma sifatida berilgan bemorlar uni ichganida tezroq sog‘ayishi hamda atrofdagilarga yuqumli bo‘lmasligini aytgan. Shu bilan birga, gidroksixloroxin homiladorlar, 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar, qariyalar, yurak-qon tomir yetishmovchiligi mavjud bemorlarga mumkin emasligini ta’kidlagan.Ma’lumot o‘rnida aytish kerakki, jahondagi klinik tajribaga asosan, gidroksixloroxin COVID-19’ni davolashda samarali emas. Preparat koronavirus oqibatida yuz bergan o‘limlar sonini kamaytirish yoki shifoxonada yotib davolanish davomiyligiga ta’sir qilmagan. Shu hamda boshqa ma’lum va nisbatan jiddiy aks ta’sirlari (avvalo, yurak ritmining buzilishi) sabab bir qator tadqiqotlarning rahbarlari tekshiruvlarni muddatidan avval to‘xtatdi, AQShning Oziq-ovqat va dori vositalari sifati ustidan sanitar nazorat boshqarmasi (FDA) esa preparatni koronavirusga chalingan bemorlar bilan bog‘liq klinik tadqiqotlardan boshqa o‘rinda foydalanish uchun ruxsatnomani chaqirib oldi. Iyul oyi boshida JSST gidroksixloroxinni “Birdamlik” dasturidan chiqarib tashladi. Keyinroq Yevropa dori vositalari agentligi ushbu preparat yirik randomlashtirilgan klinik tadqiqotlar (Solidarity, Recovery va Discovery) doirasida koronavirusni davolashda biror-bir ijobiy samara ko‘rsatmaganini ma’lum qildi. Rossiya Sog‘liqni saqlash vazirligi esa gidroksixloroxinni koronavirusning yengil va o‘rta yengil shakli bilan kasallangan bemorlarni davolash bo‘yicha tavsiyanomalardan chiqarmaslikka qaror qildi.

Fransiya farmatsevtika agentligi (ANSM) gidroksixloroxinni keng qo‘llashni, avvalo, mamlakat tibbiyot muassasalarida ushbu preparatdan foydalanishni taqiqladi. “TASS”ning yozishicha, ushbu qaror preparatdan foydalanish bo‘yicha Marsel universitetining “Mediterrane enfekson” gospitalidan tushgan so‘rovni ko‘rib chiqish yakunlari bo‘yicha qabul qilingan.

Eslatib o‘tamiz, JSST gidroksixloroxinni koronavirusni davolashda samarasiz ekanini ma’lum qilgan edi. AQSh bosh infeksionisti ham ushbu preparatning koronavirusga qarshi samarasi biror mukammal tadqiqotda isbotlanmaganini ta’kidlab o‘tgandi.

Biroq SSV vakili Habibullo Oqilovning fikricha, O‘zbekiston o‘z tajribasiga asosan, “Plakvenil” (gidroksixloroxin)dan foydalanmoqda va bu samara beryapti.

“JSST topshiriq beradigan tashkilot emas, u faqat tavsiya beruvchi tashkilot. Uning tavsiyalarini qabul qilish-qilmaslik har bir davlatning o‘ziga bog‘liq. O‘zbekiston mart oyidan beri shu kungacha koronavirus bilan kurashib, bu borada o‘z tajribasiga ega bo‘ldi. Shuning uchun biz boshqalarning tajribasiga qaramasak ham bo‘ladi”, – degan edi Habibullo Oqilov.

Koronavirusga qarshi kurash shtabi a’zosi Laziz To‘ychiyev esa gidroksixloroxin preparati O‘zbekistonga chet el davlatlardan gumanitar yordam sifatida kelayotganini ta’kidlab o‘tgan.