«Дарё» суриштируви: Ўзбекистондаги хусусий клиникаларда коронавирусга тест топшириш нархи қиммат бўлса-да, узун навбатлар юзага келмоқда

Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси билан зарарланиш ҳолати кўпайгани сари аксарият фуқаролар тест топшириш ҳаракатига тушиб қолди. Ижтимоий тармоқларда ҳудудлардаги СЭСларда тест топшириш ва унинг натижасини билишда турли муаммолар юзага келаётгани кенг муҳокама қилинмоқда. Хусусий клиникаларда ушбу тиббий хизмат турининг нархи жуда баланд эканлиги ҳам кескин қораланмоқда. «Дарё» мухбири коронавирусга тест олиш жараёнида хусусий секторнинг ўрни қай даражада эканлиги, талабгорлар ва нарх-навонинг қандайлигини билиш мақсадида суриштирув ўтказди.

«Хусусий клиникаларга нисбатан эътиборни кучайтириш керак»

Соғлиқни сақлаш вазирлиги Лицензиялаш ва аккредитациялаш бошқармаси бошлиғи Фарҳод Раҳимқуловнинг таъкидлашича, республикада хусусий секторда фаолият кўрсатаётган 8 та муассасада коронавирусга тест топшириш мумкин.

«Хусусий клиникалар фуқаролардан тест намуналари олиш учун вазирлик ҳузуридаги Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлигига ўз ихтиёри билан мурожаат қилишади. Агентлик вакиллари клиника моддий-техник баъзаси, шароитларини тўлиқ ўрганиб чиқади. Агар хусусий тиббиёт муассасаси барча талабларга жавоб берса, уларга шартнома шаклида рухсатнома тақдим этилади.

Республика бўйича тест олиш рухсатномасини қўлга киритган хусусий муассасалар сони 10 та. Уларнинг 4 таси вилоятларда: Самарқанд, Қарши, Фарғона шаҳарлари ва Нурота туманида, худди яна шунчаси Тошкент шаҳрида фаолият юритади. 2 таси эса ўз хоҳишига кўра, тест олишни тўхтатиб қўйди.

Пойтахтдаги Vitros diagnostics, ‘Генотехнология’, Swiss Lab хусусий тиббиёт муассасалари фуқароларга ўз биносида хизмат кўрсатяпти. ‘Тиббиёт дунёси’ клиникаси эса фақат ташкилотларга бориб тест олмоқда», — деди ССВ вакили.

Фарҳод Раҳимқулов мазкур хусусий клиникалар ўз имкониятидан келиб чиқиб, мижозларни қабул қилаётгани, уларга бир суткада маълум миқдордаги фуқаролардан тест олиш бўйича ҳеч қандай чеклов қўйилмаганини билдирди.

«Клиникалар қанча кўп фуқарони ўзига жалб қилса, шунча кўп фойда топади. Эътиборни Соғлиқни сақлаш вазирлиги ёки ҳукуматга эмас, балки хусусий клиникаларга қаратиш керак, уларни кенгроқ тарғиб қилиш лозим. COVID-19 инфекциясини аниқлайдиган ПЗР лабораторияси мавжуд хусусий тиббиёт масканлари ҳам ихтиёрий равишда иш бошлаши керак. Бу аввало, халқимиз соғлиғи учун жуда муҳим ва фойдали.

Масалан, биз билган хусусий клиникаларнинг бирида 10 та ПЗР аппарати мавжуд. Аммо унинг раҳбари ‘Мен тест олмайман’, деяпти. Биз роса илтимос қилдик. Барибир кўнмади. Сабабини сўрасак, ‘Шифокорларим тест олишга рози бўлсам, ишдан кетишларини айтиб, аризасини тайёр қилиб туришибди’, дея жавоб берди. Наилож, биз уни мажбурлай олмаймиз. Чунки у хусусий сектор. Агар мана шу клиника аҳолидан тест олса, Тошкент шаҳридаги аксарият фуқароларни қамраб олиши мумкин. Шу боис хусусий тиббиёт муассасаларига нисбатан эътибор ва тарғиботни тўғри йўналтиришимиз керак», — деди Раҳимқулов.

«Узун навбатлар одамлар норозилигини келтириб чиқаряпти»

Суриштирув давомида Шайхонтоҳур туманида жойлашган «Генотехнология» клиникаси раҳбари Жамол Хўжааҳмедовнинг ҳам фикрларига қизиқдик.

«Клиникамизда тест олиш жараёни 1 июлдан бошланди. Муассасамиз бир суткада 500 нафар фуқародан тест олиш қувватига эга. Аммо кунига 1000 нафарга яқин одам келяпти, узун навбатлар ҳосил бўляпти. Бу эса аҳоли норозилигига сабаб бўлмоқда.

Тиббиёт масканимизда европа стандартларига жавоб берадиган замонавий учта аппарат мавжудлиги боис тест жавоби 24 соатда чиқади. Фуқарода коронавирус аниқланмаса, унга жавобини бир суткада етказамиз. Аммо кимдадир COVID-19 чиқса, биз бу ҳақда дарҳол СЭОАга хабар берамиз. Улар фуқарода коронавирус мавжудлигини тасдиқлаб беришгач, сўнгра у одамга жавобини айтамиз.

Бизда фуқаролар тест жавобини онлайн билиш имкониятига эга. Қоғоз кўринишдаги натижани олмоқчи бўлганлар эса шифохонамиздан ўзлари олиб кетишади.

Шифохонамиздаги тест системаси юқори сезувчанликка эга бўлганлиги учун шу пайтгача тест олинган 3 мингдан зиёд одамдан 108 нафарида коронавирус чиқди.

Жамоамизда 12 нафар шифокор мавжуд бўлиб, барчамиз тиббий ҳимоя кийимлари билан таъминланганмиз. Ҳар куни бир марта тест топширамиз. Ҳали бирортамизда коронавирус аниқланмади. Шу ўринда муҳим бир нарсани айтиб ўтмоқчиман, клиникамизда тест топшириш нархи 220 минг сўм», — деди Жамол Хўжааҳмедов.

«Тест намуналарини аҳолининг уйига бориб олмоқчимиз»

Самарқанд шаҳридаги Parizoda medical service хусусий клиникаси лаборанти Жўрабек Хурсановнинг айтишича, ушбу тиббиёт муассасаси кунига ўртача 60-70 нафар одамдан тест олмоқда.

«Ижтимоий тармоқларда хусусий клиникалар тестни 400-500 минг сўмдан олаётгани ҳақидаги турли гап-сўзларга кўзим тушди. Лекин мен бунча нархда хизмат кўрсатаётган клиникалар тўғрисида сира эшитмадим. Ўзимиз тест намуналарини 220 минг сўмдан оляпмиз.

Тест олиш жараёнида Германияда ишлаб чиқарилган 2 та аппаратдан фойдаланяпмиз. 5 нафар тиббиёт ходими бир кунда 70 нафар атрофида мижозларни қабул қиляпти», — деди Хурсанов.

Клиника шифокори 20 июль санасидан янги режимда тест олишни йўлга қўяётганлари ҳақида гапираркан, хусусан, шундай деди: «Душанба кунидан тестларни клиникада олишни тўхтатмоқчимиз. Биринчидан, ўзимизга кўп ‘нагрузка’ тушяпти. Иккинчидан, одамлар тўпланиб турганида, бир-бирига коронавирус юқиш эҳтимоли катта эканлиги бизни хавотирлантиряпти. Шунинг учун янги ҳафтадан бизга қўнғироқ қилган фуқаролар хонадонига автомашинада бориб, тестни уйида оламиз. Натижани эса бир сутка ичида уларга Telegram тармоғи орқали юборамиз».

«Тест жавоби чиқиши муддати давлат секторида сал секинлашди»

Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлиги директори Баҳодир Юсуфалиев 12 июль куни «Ўзбекистон 24» телеканалига берган интервьюсида давлат ва хусусий сектордаги муассасаларда тест олишда хизмат кўрсатиш сифати, тестларнинг жавоб чиқиш муддати ҳақида ҳам гапирди.

«Бугунги кунда республикада 43 та давлат агентлиги таркибидаги лаборатория фаолият кўрсатяпти. У ерда 92 та ПЗР лаборатория мавжуд. Бу дегани, охирги харид қилган 45 та ПЗР лабораториямиз 2 баравар кўпайтирилди. Ва у ерда тест топшириш бепул. Лекин ҳозирги пайтда биз хусусий секторни қўшяпмиз, бу ишга жалб қиляпмиз. Бугунги кунда бизда 8 та хусусий секторда фаолият кўрсатаётган муассасамиз бор. Улар, албатта, ҳозирги кунда пуллик хизмат кўрсатади ва аҳолидан тегишли тест намуналарини олади.

Тўғрисини айтишимиз керак, мана охирги кунларда касалланиш кўпайишини инобатга олиб, тест жавоби чиқиши муддати давлат секторида хусусий секторга нисбатан сал секинлашди. Чунки жуда кўп касалларнинг кўпайгани ҳисобига. Лекин шу билан бирга, уларнинг сифати бир хил», — деган СЭОА директори.

Барча хусусий клиникаларга тест олишга рухсат берилди

2020 йилнинг 16 июль куни бош вазир Абдулла Арипов раҳбарлигида бўлиб ўтган йиғилишда Ўзбекистондаги хусусий ва нодавлат клиникаларга ҳам COVID-19 билан касалланган беморларни даволаши учун шароит яратилиши маълум қилинган.

Аҳолини тезкор тарзда коронавирус инфекциясига тест қилиш ва касалланганларга узлуксиз тез тиббий ёрдам кўрсатиш масалаларига бағишланган видеоселектор тарзидаги йиғилишда ҳамма хусусий ва нодавлат клиникаларга COVID-19’га PSR-тестларни амалга ошириш ва инфекция билан касалланган беморларни даволаш фаолиятини олиб бориш ҳуқуқи тақдим этилиши таъкидланган.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Қорақалпоғистон Вазирлар Кенгаши ҳамда барча вилоят, туман ҳокимликларига хусусий ва нодавлат клиникаларнинг фаолиятида мазкур масалаларнинг ҳал этилишида тезкор чораларни кўриш вазифаси юкланган.

Ҳукумат раҳбари бошчилигидаги ушбу йиғилишда масъулларга берилган топшириқлар қанча муддатда ва қай тарзда амалга оширилиши биз учун ҳам жуда қизиқ. Хусусий клиникаларда юзага келаётган турнақатор навбатларга қачон барҳам берилишини кузатамиз.

Миролим Исажонов

Эслатиб ўтамиз, Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлиги директори Баҳодир Юсуфалиев 12 июль куни «Ўзбекистон 24» телеканалига берган интервьюсида тестлар захирасида 1 миллионта тест мавжудлиги, Ўзбекистонда 8 та хусусий тиббиёт муассасасида коронавирусга тест топшириш мумкинлигини айтган эди. Шунингдек, кунига 20-22 мингта тест олинётгани, бу мингта аҳолига нисбатан 42 тани ташкил этиши билдирилган.

Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси бош инспектори Нурмат Отабеков 10 июль куни ўтказилган брифингда мавжуд вирусологик лабораторияларда охирги бир кунда 17 785 та, эпидемиологик мавсум давомида 1 377 915 та тест синови ўтказилганини маълум қилганди. Коронавирусга қарши кураш штаби аъзоси, профессор Ҳабибулла Оқилов эса ҳудудлар етарли миқдордаги тест системалари билан таъминланганини билдирган.