1837 йилнинг 13 июль куни Букингем саройи Англия монархларининг асосий қароргоҳига айланган эди. Шу сана муносабати билан «Дарё» дунёдаги машҳур сарой тарихи ҳақида ҳикоя қилади.
Букингем саройи Буюк Британия ва монархларининг расмий қароргоҳи. Букингем, шунингдек, амалдаги монархларнинг энг катта саройи сифатида ҳам машҳур. Ҳозирда Букингем саройида Буюк Британия ва Шимолий Ирландия ҳамда Ҳамдўстлик мамлакатларининг қироличаси Елизавета II истиқомат қилмоқда.
Букингем саройи тарихи XVIII асрдан бошланади. Дастлаб, у герсог Букингем уйи сифатида 1703 йилда қурила бошланган. 1762 йилга келиб Англия қироли Георг III Сент Жеймсдаги қароргоҳи таъмиридан кўнгли тўлмай Букингем саройини сотиб олади. Ана шу даврдан бошлаб архитектор Жон Неш ва Эдвард Блор раҳбарлиги остида Букингем саройи қайта реконструкция қилинади: сарой майдони кенгайтирилади.
Букингем саройининг қуш парвозидан кўриниши
1837 йил 13 июлда Британия тожини кийган қиролича Виктория Букингем саройини Британия монархларининг қароргоҳи деб эълон қилди. Қиролича Виктория даврида Букингем саройида бир қатор ўзгаришлар амалга оширилди: қўшимча бино қурилди, баллар зали пайдо бўлади, асосий кириш дарвозаси Гайд Парк тарафга олиб ўтилди. Ҳозирда Букингем саройи қаршисида қиролича Виктория ҳайкали қад ростлаган.
Саройнинг кўриниши
Сарой ички безаклари қирол Георг даври архитектураси услубида безатилади. Сарой хоналари шувоқларида мармар тошлардан кенгроқ фойдаланилган. Қирол Эдуард VII ҳукмронлиги даврида сарой яна таъмирланади. Натижада сарой шувоқларида ўша даврда машҳур бўлган французча Belle Epoque – 1871 ва 1914 йиллар даври оралиғида архитектурада урф бўлган «арт нуово» услубидан унумли фойдаланилади.
Belle Epoque услубида ҳам анъанавий, ҳам модерн услубидаги элементлардан фойдаланиш кенг ёйилади. Бу услубда асосий хом ашё темир, ойнак, рангли кафел тошлар ва темир бетон эди. Ҳозирда Belle Epoque услубида қурилган иншоотлар сирасига Эйфель минораси, Елисей майдонидаги театр, Лион вокзали, Бон Марше универмагларини мисол қилиб келтириш мумкин. Букингем саройидаги айрим хоналарда хитойча архитектура услубидан фойдаланилган ҳолатда манзара яратилади.
Бундан ташқари, Букингем саройи машҳур боғдор Ланселот Браун тарафидан яратилган боғлари билан ҳам диққатга сазовор. Аммо кейинчалик Жон Неш ва Уильям Эйлтон Ланселот яратган боғлар кўринишига ўзгартириш киритади. 1828 йилда саройда катта сув ҳудуди барпо қилинади. Бугунги Букингем саройи 20 гектар ер майдонини эгаллаган қароргоҳ. Сарой биноси уч гектар майдонни эгллаган бўлса, қолган 17 гектар майдонда боғлар барпо этилган.
Букингем саройи деворларида қиролича коллекциясига оид Рембрандт, Рубенс каби машҳур рассомларнинг ижодларини кўриш мумкин. Шунингдек, сайёҳлар Букингем саройи кўргазмалар залида қадимий инглиз ва француз мебелларидан тортиб француз чиннисозларининг ажойиб меҳнати намуналаридан ҳам баҳраманд бўлади.
Қизиқарли жиҳати, қиролича саройдами ёки йўқ аниқлаб олиш синчков сайёҳ учун муаммо туғдирмайди. Гап шундаки, агар қиролича саройда бўлса, сарой тепасидаги байроққа разм солишнинг ўзи кифоя. Агар қиролича саройда бўлса, бино тепасидаги инглиз байроғи доимо ҳилпираб туради, акси бўлса, байроқ тушириб қўйилади.
Саройни таъмирлаш қироллик хонадонига деярли 700 минг фунт стерлингга тушган. Сабаби, бинонинг катталиги боис уни таъмирлаш бир вақтнинг ўзида имконсиз эди. Қиролича Виктория тахтга келганида саройдаги мингта деразанинг деярли барчаси очилса, ёпилмас, ёпилса, очилмас ҳолатда эди.
Замонавий Букингем саройи қироллик хонадони аъзоларининг барча эҳтиёжларини қондира олишга хизмат қиладиган саройдир. Букингем саройини ўзига хос кичик шаҳар деса ҳам бўлади. Саройнинг ўз полиция идораси, почта бўлими, спорт клублари, бар, дискотека, бассейни ва ҳаттоки кинотеатри ҳам мавжуд. Сарой полларига узунлиги уч мил (4.82 км) бўлган қизил гиламлар тўшалган.
Саройда жами 300 та соат мавжуд бўлиб, мазкур соатларниг тўғри ишлаши уҳун алоҳида иккита уста ишга ёлланган. Ҳозирда саройнинг истиқоматчилари 700 нафарни ташкил қилади. Мазкур шахслар саройдаги турли ишларни: боғдорчилик, хоналар тозаланиши, расмий қабуллар учун тайёргарлик кўриш, қиролича оила аъзоларига таом тайёрлаш каби ишлар билан машғул. Биргина ёз мавсумида Букингем саройига 30 минг нафар зиёратчи ташриф буюради.
Сарой ҳақидаги қизиқарли фактлар:
- Саройда жами бўлиб 775 та хона мавжуд.
- Георг III Букингем саройини сотиб олиш учун 21 минг фунт стерлинг (уч миллион фунт стерлинг бугунги кунда) маблағ тўлаган.
- Эдвард Жонс исмли болакай қиролича Викториянинг хавфсизлик чораларига қарамсдан саройга уч марта кириш имконига эга бўлган.
- Букингем саройидаги энг муҳташам хоналардан бири Баллар зали ҳисобланади. Хона узунлиги 36 метрни, кенглиги эса 18 метрни ташкил қилади.
- Иккинчи жаҳон уруши даврида қирол Георг VI ва бўлғуси қиролича Елизавета II ҳаво ҳужумларига қарамасдан Букингем саройини тарк этишга рози бўлишмайди. Улар қийин дамларда ўз халқи билан бирга эканини шу тариқа намойиш қилишади;
- Букингем саройини зиёрат қилувчилар август ойидан сентябрь ойигача Букингем саройини зиёрат қилиши мумкин. Шу ой давомида қиролича ўз оила аъзолари билан Букингем саройини тарк этади;
- Қиролича бойлиги The Sunday Times келтирган маълумотларга кўра, Британия бойлари рейтингида 356-ўринда туриши маълум қилинган;
- Шаҳзода Чарльз қанча даромад кўргани, қандай совғалар қабул қилди ҳақидаги солиқ декларациясини парламентга юборади ва унинг шахсий даромадлари ҳақидаги батафсил маълумотларни сайтини кўздан кечириб билиб олиш мумкин.
Изоҳ (0)