Коронавируснинг иқтисодиётга таъсирини қандай кўрсаткичлар билан баҳолаган маъқул?

Коронавирус инфекцияси тарқалишининг иқтисодиётга таъсирини иш даражаси, инфляция ва ялпи ички маҳсулот (ЯИМ) каби доимий кўрсаткичлар билан баҳолаш қийин, чунки бу маълумотлар кўпинча бир ойга кечикиб эълон қилинади. Шундан келиб чиқиб, Bloomberg агентлиги истеъмолчиларнинг вазиятга муносабатини кузатиб бориш ва ўз вақтида маълумот олиш имкониятини берадиган бешта кўрсаткичдан фойдаланишни таклиф қилди.

Агентликнинг қайд этишича, истеъмолчиларнинг сарф-харажатлари дунё иқтисодиётининг 70 фоизини ташкил қилади, шунинг учун ҳар қандай фаолиятнинг тўхтатилиши салбий оқибатларга, хусусан, унинг ўсишига имкон бермаслиги ёки пасайишига олиб келиши мумкин. Ҳозиргача бир қатор иқтисодиёт тармоқлари коронавирусдан зарар кўриб бўлди.

Бунда агентлик биринчи галда меҳмонхоналар тармоқларини қайд этиб ўтган. STR тадқиқот компаниясининг маълумотларига кўра, 2020 йил март ойининг биринчи ҳафтасида АҚШдаги меҳмонхоналарнинг тўлдирилганлик даражаси ўтган йилги 66,6 фоиздан 61,8 фоизгача пастлаган. Инфекция авж олган Сиэтлда эса бу кўрсаткич 52,3 фоизгача пасайган.

Иккинчи кўрсаткич — чакана савдо. Johnson Redbook тадқиқотига кўра, истеъмолчилар асосан биринчи эҳтиёж товарларини сотиб ола бошлаган. Жумладан, март ойининг биринчи ҳафтасида дори-дармонлар, тозалаш воситалари, уй-рўзғор буюмлари, озиқ-овқат маҳсулотлари ва қадоқланган ичимлик суви савдоси ошган.

Учинчи кўрсаткич — кинотеатрлардаги касса йиғимлари. Коронавирус туфайли кинокомпаниялар премьераларни кейинга қолдирмоқда. Жумладан, Жеймс Бонд ҳақидаги янги фильм — «Ўлим вақти эмас»нинг премьераси коронавирус эпидемияси туфайли олти ойга қолдирилди. АҚШ бозорида етакчи бўлган AMC Theatres кинотеатрлар тармоғи чипталарни икки баравар камайтиришини маълум қилган.

Коронавирусга қарши кураш чоралари театр саноатига ҳам таъсир кўрсатди (тўртинчи кўрсаткич). Нью-Йоркда Бродвейдаги театрлар 12 апрелга қадар ёпилган. Март ойининг биринчи ҳафтасида томошабинлар сони ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 6,5 фоизга камайган.

Сўнгги кўрсаткич — бу истеъмолчилар ишонч индексидир. Қайд этилишича, ушбу индекс қаторасига олтинчи ҳафта пасаймоқда. Бу 2015 йилдан буён энг узоқ давом этган қулашдир. Истеъмол бозорига биринчи ўринда фонд бозорларининг пасайиши таъсир кўрсатди. Бироқ ҳозирча вазият 2007—2009 йиллардаги жаҳон иқтисодий инқироз давридаги каби «иқтисодий ваҳима» келтириб чиқаргани йўқ.

Аввалроқ Bloomberg экспертлари коронавирус жаҳон иқтисодиётига 2,7 триллион долларгача зарар келтириши мумкинлигидан огоҳлантирганди.