«Дарё» сайтида ҳафтанинг энг муҳим ва муҳокамали хабарлари шарҳини бошлаймиз.
Ўттиз йил муқаддам 21 октябрь куни бир гуруҳ зиёлиларнинг ташаббуси ва курашлари натижасида ўзбек тилига давлат тили мақоми берилган эди. Шу муносабат билан пойтахтда тантанали маросим ўтказилди. Унда президент Шавкат Мирзиёев нутқ сўзлаб, «Давлат тилига бўлган эътибор мустақилликка бўлган эътибор, давлат тилига эҳтиром ва садоқат она Ватанга эҳтиром ва садоқатдир!» деди. Шунингдек, «Ўзбек тилининг давлат тили сифатидаги нуфузи ва мавқеини тубдан ошириш чора-тадбирлари тўғрисида» фармон қабул қилди. Унга биноан, 21 октябрь санаси юртимизда «Ўзбек тили байрами куни» деб белгиланди. Бундан ташқари, Давлат тилини ривожлантириш департаменти ташкил қилиниши белгилаб қўйилди.
Халқ таълими вазири Шерзод Шерматов ўзбек тилини билиш даражасини баҳолашнинг IELTS каби тизимини яратиш устида ишланаётганини билдирди.
Айтиш лозимки, яқин йиллар ичида ўзбек тилига бунчалик эътибор кўрсатувчи чора-тадбирлар қўлланмаётган эди.
* * *2011 йилдаги ишлар бугун ҳам акс-садо бермоқда. Аммо ижобий томонга эмас. Ўзбекистонга собиқ Turkuaz бошқарувчисига ўнлаб миллион доллар тўлаш мажбурияти юкланди.
Ўзбекистонда қарийб ўн йил фаолият юритган Turkuaz савдо маркази саккиз йил олдин баҳорда ёпилган ва унинг туркиялик эгаларига жиноий иш қўзғатилган эди. Ўтган ҳафта Халқаро арбитраж суди Ўзбекистон туркиялик тадбиркор Воҳид Гунешга 40 миллион доллар тўлаши кераклиги тўғрисида қарор чиқарди. Бу Гунешнинг мусодара қилинган мол-мулкининг компенсацияси сифатида ҳисобланган.
Судга тақдим этилган ҳужжатларга кўра, турк компаниясининг раҳбари Воҳид Гунеш Ўзбекистондан 180 миллион доллар талаб қилган, бундан ташқари, маънавий зарар ундирилишини истаган. Талаби қисман қондирилган бўлса-да, тадбиркор суд қароридан мамнун ва ҳозир Ўзбекистонда бизнес юритиш учун ҳеч қандай тўсиқ йўқлигини айтди.
* * *
Тилига эрк берган мансабдорлар давлат ва жамоатчилик томонидан якдиллик билан қораланаётган, баъзида танқидлар ўз натижасини бераётган замонда яшаяпмиз. Ўтган ҳафта Янгийўл ЙҲХБ бошлиғи ўринбосари эканлиги айтилган Усмон исмли шахснинг туман таксичиларни оғизга олиб бўлмайдиган гаплар билан ҳақоратлагани аудиоси тарқалди. Бир дақиқага бормайдиган сўкишлардан Telegram’нинг ботларигача қизариб кетиши ортидан дарҳол текширув бошланиб кетди. 23 октябрь куни кечқурун юзга яқин таксичи туман ЙҲХБ биноси олдида изоҳ талаб қилиб тўпланди.
Маълумки, бизнинг мансабдорлар номаъқул ишини яширади, аммо тарқалиб кетса, ноилож тан олиб қўяди. ЙҲХБнинг оғзи полвон катта инспектори Усмон Замонов ҳам аввалига аудиони тан олмади. Аммо ИИББнинг текширувлари натижасида тан олишга мажбур бўлди. Шундай қилиб, у эгаллаб турган лавозимидан четлатилди. Ҳозир прокуратура ҳолатга ҳуқуқий баҳо бериш мақсадида терговга қадар суриштирув ҳаракатларини олиб бормоқда.
* * *
Хоразмлик оила 22 октябрь куни энергетик инқироз қурбони бўлди. Кунлар совуши ортидан уйига печка ўрнатган оила уйда ис гази тўпланиши оқибатида нобуд бўлди. Кейинроқ ФВВ фожиа сабабларини ўрганиб, тутун чиқиш қувурига қуш уя қуриб, тутун торта олмай қолгани, натижада ис гази хонага қамалиб қолганлигини аниқлади. Бу газ сезилмайди, аммо ухлаб ётган одамнинг ҳаётига қаттиқ таҳдид солади.
Хоразмнинг Янгиариқ тумани, Остона қишлоғида содир бўлган фожиадан 45 яшар оила бошлиғи, унинг рафиқаси ва икки фарзанди ҳалок бўлди.
Бахтсиз ҳодиса ортидан «Ҳудудгазтаъминот» компанияси иситиш қурилмаларини текшириш бўйича йўриқнома эълон қилди. Унда печка дудбуронининг созлигини текшириш ўргатилган (ўқиш).
* * *
Юнусобод тумани ҳокими ўринбосарининг уйидан қанча пул чиқди? Ҳафтанинг энг кўп қизиқиш билдирилган хабарларидан бири шу бўлди. Асли нимадан бошланганди?
Аввалроқ Юнусобод тумани ҳокимининг қурилиш ишлари бўйича ўринбосари 5 минг доллар пора билан қўлга тушганлиги ҳақида хабар берилди. Ўринбосар Эркин Зоҳидов ўзбошимчалик билан қурилган иморатга эгалик ҳуқуқини эътироф этиш бўйича туман ҳокимининг қарорини чиқариб бериш эвазига 5 минг АҚШ долларини пора тариқасида олган вақтда ашёвий далиллар билан ушланди. Табиийки, жиноят иши қўзғатилди.
Кўп ўтмай Эркин Зоҳидовнинг уйидан 1,5 миллион доллар пул ва Мальдивга иккита чипта топилгани ҳақида гап-сўзлар урчиди. Аммо прокуратура бу мишмишни тасдиқламади. Шунга қарамай, ўринбосар «Тошкент-Истанбул» йўналишида авиачиптани брон қилгани айтилди. Демак, 1,5 миллион доллар ҳақидаги гап-сўзлар асоссиз, тергов ишлари эса давом этмоқда.
Хўш, нега одамлар бу мишмишга ишониб тарқатмоқда? Гап шундаки, ўзбекистонликлар қўлга тушган ҳокимларнинг уйидан мушукнинг ўлигидай катта пул топилишига ўрганиб қолган. Ўтган йили Юнусубод тумани ҳокими Бахтиёр Абдусаматов инвесторга жой бериш учун 400 минг доллар пора олаётганидан қўлган тушган (аммо пул негадир унинг аёлига қайтарилишига қарор чиқарилган). Самарқанд ҳокими Туробжон Жўраев эса пудратчилардан 2 миллион доллардан ортиқ пора олгани исботланган, сейфидан 1 миллион доллар чиққани айтилганди.
* * *
Пахтакорларни ариқдаги сувга тушириб жазолагани учун президент кечирмаган мансабдор Зоир Мирзаев яна катта саҳнага қайтди. Оққўрғондаги ўша кулгили ва айни вақтда ачинарли воқеа чет эл нашрларида ҳам ёритилгач, бош вазир Абдулла Арипов ўзининг ўринбосари Зоир Мирзаевни ишдан олиб, туман ҳокимлигига қўйганди.
26 октябрь куни Қашқадарёда президент администрацияси раиси Зайнилобиддин Низомиддинов ва бош вазир Абдулла Арипов иштирокида йиғилиш бўлди. Унда Қашқадарё ҳокими Зафар Рўзиев ишдан олиниб, ўрнига Зоир Мирзаев вилоят ҳокими вазифасини бажарувчи этиб тайинланди. Мирзаев 2010-2015 йилларда Самарқанд вилояти ҳокими ҳам бўлган.
Августдаги воқеалардан («замҳоким»нинг ёқиб юборилиши, «снос»лар атрофидаги шов-шувлар) сўнг Зафар Рўзиев халқдан узр сўраб чиққан уч ҳокимдан бири бўлганди. У билан бирга Қарши, Миришкор, Чироқчи ва Китоб тумани ҳокимлари ҳам вазифасидан озод қилинди.
Зафар Рўзиев охирги хабарларга кўра Жиззах вилоятининг Зарбдор туманига ҳоким қилиб юборилган.
«Дарё» янгиликларини кузатиб боринг. Ўзбекистон ва дунё хабарларидан энг биринчи воқиф бўлинг.
Изоҳ (0)