Марказий банк қарз олувчиларни қарз юки бўйича баҳолашни режалаштирмоқда

Ўзбекистон Марказий банки қарз олувчиларнинг қарз юки кўрсаткичини жорий этишни ва унинг 40 фоизини чеклашни режалаштирмоқда. Бу ҳақда Марказий банк кредит ташкилотларининг пруденциал назорат департаменти директори Аброр Турдалиев маълум қилди, деб ёзади «Gazeta.uz».

Аброр Турдалиевнинг изоҳлашича, «бу аҳолини қарз ботқоғига ботиб қолишининг олдини олиш мақсадида қилинмоқда».

Октябрь ойи бошларида Марказий банк кредитлар (қарзлар), қарз юки ўсишининг олдини олиш учун нормалар бўйича қарз олувчининг (жисмоний шахс) қарз юкини ҳисоблаш тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш учун лойиҳа тартибини тақдим этди.

Жисмоний шахсларнинг қарз юки кўрсаткичи деганда барча кредитлар ва қарзлар бўйича ўртача ойлик тўловларнинг мижознинг ўртача ойлик даромадларига нисбати тушунилади.

Кредит (қарз) шартномаси бўйича тўловлар шартномани тузишда кредитнинг асосий қиймати, фоиз, комиссия ва бошқа тўловлар, шу жумладан, учинчи шахс фойдасига тўловлар.

Марказий банкнинг янги талабларига мувофиқ, кредит беришда кредит ташкилотлари ҳар бир мижоз учун қарз юкининг кўрсаткичини (ҚЙК) ҳисоблаши шарт.

Мижознинг ўртача ойлик даромадларини аниқлаш учун улар қарз олувчи ва иш берувчи томонидан тасдиқланган иш ҳақи тўғрисидаги гувоҳномани, пенсия гувоҳномасини, жамғариб бориладиган пенсия бадаллари тўғрисидаги маълумотларни ва қарз олувчи ва биргаликда қарз олувчининг даромадини тасдиқловчи бошқа маълумотларни талаб қилиши мумкин.

Кредит ташкилотлари томонидан жисмоний шахсларга тақдим этиладиган барча кредит ва микрокредит битимлари бўйича максимал кунлик фоиз ставкаси 0,3 фоиздан юқори бўлмаган даражада ўрнатилиши таклиф этилади, фоизлар, комиссиялар, жарималар ва бошқа санкциялар йиллик кредит миқдорининг ярмидан ошмаслиги керак.

Кредитлаш турлари бўйича кредит портфели қолдиғи тўғрисидаги маълумотларга кўра, жорий йилнинг тўққиз ойида микроқарз ҳажми 2018 йилнинг мос даврига нисбатан 860 фоизга ўсди.

«Айни пайтда биз микрокредитлар, ломбардлар ва кредит ташкилотлари кредитлари, микроқарзлар каби микромолиявий хизматлар бўйича қарз юкини жорий этишни режалаштирмоқдамиз. Сезиларли даражада юқори бўлган кунлик фоиз ставкаси мавжуд. Бу қўшни мамлакатлардаги регуляторларнинг асосий бош оғриғидир.

Шундай қилиб, микромолия хизматларининг мавжудлиги истеъмолчиларга салбий таъсир кўрсатмаслигини истаймиз. Ва банклар маълум бир даражага етганда қарз олувчиларнинг маълумотларини кредитлашни чеклаши керак», — дейди Аброр Турдалиев.