Har gal sudga borganimda aksar hollarda sud o‘z vaqtida boshlanmaydi. Tezkor zamonda qolgan ishlarga qor yog‘ishini jim kuzatish odamning asab tolalarini bir chertib o‘tishi tayin, albatta. Kechikishlarni sudyalar yo ularga yaqinlar goh oshkora, goh pinhona ish hajmi ko‘pligidan kuniga botmon-botmon “delo” ko‘rilayotganini aytishsa-da, masʼullar aravani boshqa tomonga sudraydi.
Birinchi kutish
17-dekabr kuni Jinoyat ishlari bo‘yicha Yunusobod tuman sudiga sud ishida qatnashish uchun borishga to‘g‘ri keldi. Jabrlanuvchi tergovdan norozi. Suddan ham ko‘ngli xijil. Lekin ko‘rilayotgan masala ko‘pchilik uchun qiziq — ijtimoiy tarmoqlardagi o‘zaro guruhda haqorat qilish.
Sud soat 10:30 ga belgilangan edi, yarim soat qolganda 16:00 ga ko‘chirildi. Aytilgan vaqtga o‘n daqiqa kamda borib, mahkama eshigi oldida hozir bo‘ldim. Qorovulxonada odam ko‘p. Vaqt bo‘ldi, suddan darak yo‘q. Oradan yarim soat o‘tdi hamki, jimlik. Sekin qorovul yigitlardan sudya yordamchisi Sh.Boboqulovni (jabrlanuvchiga yuborilgan chaqiruv xatida ismi ko‘rsatilmagan ekan) so‘radim. Mirshab familiya bilan yordamchilarni tanimasligini aytib, ismini so‘radi. Ular bilmaganni men qaydan bilay. Chaqiruv telefonidan kimgadir sim qoqib topdi — Shuhrat ekan. Chiqadigan bo‘ldi.
Men kabi sudni kutayotganlar orasida yoshi elliklar atrofidagi bir kishi, “Kim bo‘lsa ham chiqsin, o‘shani bir ko‘ray”, deb ham iltimos, ham jahl aralash qorovullardan kimnidir chaqirib berishni takror so‘roqladi. Axiri formali akalarning toqati toq bo‘ldimi, ichki telefondan “Nega javob bermaysizlar, chiqib odamlarga tushuntiringlar, biz janjallashib charchadik”, dedi.
Besh daqiqa o‘tib yo o‘tmay bir yigit chiqib keldi. Uch-to‘rt chog‘li kishi birdan savol yog‘dirdi: “Sud qachon boshlanadi?”. Bunday so‘roqlarga ko‘p tutilib turadi chog‘i, yigit bosiqlik bilan hammaga sekin javob berib chiqdi. Lekin balandroq ovozda gapirayotgan kishining toqati toq bo‘lib, g‘azabnokligi qolmadi. Javob olgandan keyin ham kayfiyati o‘sha-o‘sha. So‘rab bilsam, maʼmuriy ish ochilgan ekan, kun bo‘yi ishni ko‘rish vaqti uch marta o‘zgaribdi. Sud yana cho‘zilibdi, 2-3 soatlardan keyin, kechki soat 6-7 larga keling, deb aytishibdi. Ro‘zg‘or ishlari qolib kelganidan noligan bo‘ldi. Enangni qozi ursa, dardingni kimga aytasan, degandek qilib chiqib ketdi.
Yarim soatlar o‘tib sudya yordamchisi Shuhrat Boboqulov ko‘rinish berdi. Jurnalistman desam ham, telefonimni qutida olib qoldi. Asosiy binoga o‘tdik, qaysi xonaga kiramiz, deb sudya yordamchisiga savolnoma qaradim, “hozir” dedi. Bu “hozir” hozir bo‘lavermadi. Uch soatcha chidadim, bino ichkarisidagi katta zal juda sovuq ekan. Boshlanmadi, axiri ketdim. Mendan keyin jabrlanuvchi taraf ham qolmabdi.
Sudda begonalar
Galgi sud majlisi 18-dekabr soat 16:00 ga tayin qilinibdi. Borolmadim, yana ortiqcha vaqt yo‘qotish niyatim yo‘q edi. Jabrlanuvchi hammasini aytib berdi.
Sud yana vaqtida boshlanmagan. Ishni ko‘rayotgan sudya Zavqiddin Yarashev jabrlanuvchilarga sudni kutmasdan ketvorganiga jahl qilib, sudni boshlagan. Kuttirganiga na izoh, na uzr bor. Emishki, kutish shart!
Qizig‘i, sud zalida taraflardan boshqa, yaʼni 6 nafar begona shaxs ham qatnashgan: panjara ortida 2 nafari (qamoq ehtiyot chorasi qo‘llangan sudlanuvchilarni sud zalida saqlash joyida) yana 4 nafari bir chetda o‘tirgan. Xo‘sh, ular kim va begona sudda nima qilib o‘tiribdi? Shu kabi savollar taraflarni qiziqtirgan, lekin sudyadan so‘ramagan. Sudya ham na izoh va na tushuntirish bergan. Taxminimizcha, sud qaysidir qismda vaqtincha tanaffus olgan va orada boshqa sud ishi ko‘rib yuborilgan.
Shu zalda davom etgan sud majlisida jabrlanuvchi “advokat olaman”, degani uchun ishni ko‘rish boshqa kunga qoldirilgan.
Kengash o‘rganar
Sudlarning o‘z vaqtida boshlanmasligi ko‘pdan beri aytib kelinayotgan eski gap. Kechikish ikki tarafga: sudyaga ham, tomonlarga ham stress berayotgani tayin. Buning sud ishlariga taʼsir o‘tkazishi ehtimoldan holi emas. Ishonamizki, yuqoridagi voqelikni Sudyalar oliy kengashi beeʼtibor qoldirmaydi. Sud zalida begona shaxslar bo‘lishi esa har qanday holatda ham oqlab bo‘lmaydigan holat.
Musulmonbek Ibrohimov, “Daryo” muxbiri
Izoh (0)