Ijtimoiy tarmoqlarda yangiliklar oqimini kuzatish insonda haqiqatni yolg‘ondan farqlay olish qobiliyatini oshiradi. Bu haqda Nature Human Behaviour jurnalida chop etilgan tadqiqotda ma’lum qilindi. Olimlarning ta’kidlashicha, bu ko‘nikma ko‘p jihatdan foydalanuvchining aynan qaysi sahifalarga obuna bo‘lishiga bog‘liq.
O‘tkazilgan tajriba davomida olimlar Fransiya va Germaniyadagi qariyb 3400 kishidan Instagram va WhatsApp’dagi ma’lum akkauntlarga obuna bo‘lishni so‘rashdi. Ishtirokchilar ikki guruhga bo‘lindi: birinchi guruhga ishonchli va tekshirilgan manbalar, masalan, Fransiyaning France Info telekanali hamda Germaniyaning obro‘li nashri Frankfurter Allgemeine Zeitung yangiliklarini doimiy kuzatish topshirildi. Ikkinchi guruh esa ko‘ngilochar kontent: pazandalik, kino va shunga o‘xshash sahifalarga obuna qilindi.
Tajriba ikki hafta davom etdi. Solishtirish uchun ishtirokchilarga tajriba oldidan va keyin dolzarb voqealar yuzasidan savollar berildi. Shuningdek, ularga turli yangiliklar ko‘rsatilib, qaysi biri haqiqiy yoki feyk ekanligini aniqlash so‘raldi.
Natijada, ishonchli manbalardan yangilik o‘qiganlar o‘z mamlakatida va dunyoda sodir bo‘layotgan voqealardan yaxshiroq xabardor bo‘lishi isbotlandi. Eng muhimi, ular yolg‘on xabarlarni farqlash bo‘yicha ham ancha tajriba orttirdi. Ular e’tiborni jalb qilish uchun ataylab shov-shuv ko‘rinishida yozilgan, ammo aslida hech narsani anglatmaydigan xabarlarga kamroq ishonadigan bo‘ldi.
Ushbu guruhda, umuman olganda, ommaviy axborot vositalari va jurnalistikaga nisbatan ishonch ortgani qayd etildi. Yangiliklarni o‘qiganlarning yarmidan ko‘pi tajriba tugagach ham o‘qishni davom ettirish niyatida ekanini bildirdi. Biroq bu o‘zgarish ishtirokchilarning siyosiy qarashlari yoki siyosatga bo‘lgan qiziqish darajasiga ta’sir qilmadi. Bu tadqiqot ijtimoiy tarmoqlardan to‘g‘ri foydalansa bo‘ladi, degan xulosani tasdiqlaydi.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, oddiy internet foydalanuvchisi ijtimoiy tarmoqlarda o‘rtacha kuniga 2 soat 21 daqiqa vaqt o‘tkazadi. Bu esa inson vaqtining qariyb 14 foizini tashkil etadi.
Izoh (0)