Shvetsiyaning Karolina instituti olimlari inson miyasi keksalik davrida ham yangi neyronlarni hosil qila olishini isbotladi. Bu jarayon o‘rganish, xotira va kognitiv moslashuvchanlik bilan bog‘liq. Ularning tadqiqot natijalari Science jurnalida e’lon qilindi.
Tadqiqotchilar 78 yoshgacha bo‘lgan insonlarning miya to‘qimalarini o‘rganib, rivojlanishning turli bosqichlaridagi hujayralarni aniqlash uchun bir yadroli RNK ketma-ketligi va sun’iy intellekt algoritmlaridan foydalanib, 400 000 dan ortiq hujayra yadrolarini tahlil qilishdi. Ular neyron hujayra-o‘tmishdoshlari gippokampda — miyaning ma’lumotni filtrlash va nimani saqlash, nimani unutish kerakligini tanlaydigan qismida faol ravishda bo‘linayotganini aniqladilar.
“Bizning ishimiz katta yoshli insonlar miyasining yangi neyronlarni shakllantirish qobiliyati haqidagi uzoq davom etgan bahslarga yakun yasadi. Bu qobiliyat mavjud ekan”, dedi tadqiqotchi.
Ushbu mavzudagi munozaralar 1998-yildan beri davom etib kelmoqda. O‘shanda eksperimental davolanayotgan katta yoshli, saraton bilan kasallangan bemorlar miyasida ilk bor yangi neyronlar topilgan edi. Biroq keyingi tadqiqotlar, shu jumladan, uglerod-14 deb nomlanuvchi usul ziddiyatli natijalarni berdi: ba'zilari barqaror neyrogenez mavjudligini tasdiqladi, boshqalari esa uning minimal darajasini yoki butunlay yo'qligini qayd etdi.
2013-yilda Karolina instituti jamoasi miya haqiqatan ham butun umr davomida yangilanib turishi haqida xulosaga keldi, ammo munozaralar davom etaverdi. Endi shved olimlari bu jarayonning ishonchli dalillarini taqdim etishdi.
Kattalar neyrogenezi kognitiv funksiyalarni saqlab turishda hal qiluvchi ahamiyatga ega. U miyaning yangi tajribalarga ochiq qolishini ta’minlaydi va ayni paytda eski xotiralarni yangilash uchun joy ochadi.
Izoh (0)