Zaharvandlik — yangi so‘z, avval bu haqida eshitmagan bo‘lishingiz ham mumkin. Ammo uni ham qaramlikning bir turi deyish mumkin. Ilgari xorij davlatlarida o‘tkir hidli kimyoviy moddalarni hidlash orqali kayf olish avjiga chiqqan. Tasavvur qilyapsizmi, “uni foydalanishdan avval niqob taqing, hidlamang sog‘lig‘ingga zarar keltiradi”, deydigan yelim, benzin yoki bo‘yoqlarni baʼzilar atayin hidlab, qandaydir huzur olishadi. Hozir esa zaharvandlarning safi kengayib, unga psixotrop va kuchli taʼsir qiluvchi dorilar ham qo‘shilgan. “Daryo”ning YouTubedagi kanalida bir guruh mutaxassislar ishtirokida “Ehtiyot bo‘ling, toksikomaniya” nomli ko‘rsatuv eʼlon qilindi. Unda zaharvandlikning zarari, nega aynan bolalar va o‘smirlar orasida kengayayotgani haqida maʼlumotlar berildi.
— Ko‘pchilik narkotiklar deganda faqatgina klassik giyohvand moddalarni tushunadi. Afsuski, keyingi vaqtlarda yashirin laboratoriyalarda kimyoviy usullar bilan sintetik ko‘rinishdagi giyohvandlik moddalarini olish holatlari ko‘payib ketdi. Eng yomoni, ularning narxi arzonlashyapti, ammo taʼsir kuchi yanada ortyapti. Ular qatoriga kuchli taʼsir qiluvchi va psixotrop moddalarining kirib kelgani ham xavf doirasini yanada orttirdi. Baʼzi insonlar, ayniqsa yoshlar dorixonalarda sotiladigan tabletkalardan davolanish emas, huzur olish maqsadida foydalanishayotgani ham hech kimga sir emas. Bu qaramlikning yangi turi bo‘lgani uchun 2019-yili bir nechta dorilar alohida nazoratga olindi. Ular dorixonalarda bor, ammo qatʼiy retsept asosida sotiladi. Amal qilmaganlar esa jinoiy javobgarlikka tortiladi, deydi O‘zbekiston Respublikasi prezidenti administratsiyasi huzuridagi Narkotiklarni nazorat qilish milliy markazi mutaxassisi Jonibek Yunusov.
Ko‘rsatuvda narkolog, tibbiy psixolog Muqaddas Rustamova ham ishtirok etib, bemorlardagi ruhiy va axloqiy o‘zgarishlar haqida gapirdi.
— Bemor psixotrop dorilarni qabul qilgan vaqtida buni atrofdagilarga sezdirmasligi mumkin. Chunki kayfiyati yaxshi bo‘lishi, o‘zini tetik his qilishi mumkin. Faqatgina dori qabul qilmagan vaqtida agressivligi oshadi, o‘zini holsiz his qiladi, uyqusi keladi yoki umuman uxlolmaydi. Amaliyotimda bir bemor bilan ishlaganman. U 10 yil mobaynida psixotrop dorilarni isteʼmol qilib, buni oilasiga sezdirmagan. Hatto ayoli ham uning bunga qaram bo‘lib qolganini sezmagan. Ammo katta yoshli insonlarga nisbatan bolalarda ularni payqash jarayoni yengilroq kechadi. Chunki bu yoshda kishi pul topolmaydi va dorilarni olish uchun hamisha pul izlaydi. Yolg‘on gapiradi, masʼuliyatsiz bo‘lib qoladi, o‘zidagi bor narsani sotishga tayyor bo‘ladi. Bir so‘z bilan aytganda, tongda ham faqatgina dorini qanday sotib olish haqida o‘ylab uyg‘onadi, deydi Muqaddas Rustamova.
Ko‘rsatuvda soha mutaxassislari bilan birga toksikomaniya sabab guldek umrini panjara ortida o‘tkazayotgan yigit bilan ham suhbat berilgan. Oilaning yolg‘iz o‘g‘li bo‘lgan 25 yoshli talaba psixotrop moddalar sabab juda ko‘p narsalarni yo‘qotgani haqida kuyunib gapirdi.
Ko‘rsatuvni to‘liq holda quyidagi havola orqali tomosha qilishingiz mumkin.
Izoh (0)