AQSH prezidenti “Keyingi avlod havo hukmronligi” (NGAD) dasturi uchun o‘tkazilgan konkurs g‘olibini e’lon qildi. F-35 qiruvchisini ishlab chiqqan Lockheed Martin bilan kurashda Boeing kompaniyasining qo‘li baland keldi. Pentagon unga 20 milliard dollarlik dastlabki shartnomani berdi.
NGAD (Next-Generation Air Dominance) dasturi eskirib borayotgan F-22 raptor “yashirin” qiruvchisini almashtirish uchun yangi samolyot ishlab chiqishni ko‘zda tutadi. Shunday qilib, Oq uy mazkur vazifani Boeing zimmasiga yukladi. Donald Tramp har biri 300 million dollarga tushadigan qiruvchiga F-47 deb nom berdi. Bu uning Qo‘shma Shtatlarning 47- prezidenti ekanligi bilan bog‘liq.
Ba'zi ekspertlar NGAD platformasini oltinchi avlod samolyoti deb ham atashadi. U beshinchi avlodga mansub qiruvchilardan quyidagi omillarga ko‘ra farqlanadi:
| Xususiyat | 5-avlod (F-22, F-35) | 6-avlod (NGAD – F-47) |
|---|---|---|
| Konsepsiya | Mustaqil (yolg‘iz) qiruvchi | Avtonom va yarim avtonom dronlar bilan integratsiya imkoniyati |
| Stels (yashirin) | Radarlarda ko‘rinmaslik | Ko‘p spektrli imkoniyatlar (infraqizil, elektromagnit) |
| Qurollanish | Cheklangan ichki qurol bo‘linmasi | Yanada og‘irroq yuklarni ko‘tarish salohiyati, lazer va elektromagnit qurollar |
| Avtonomlik | Inson boshqaruvi asosida | Sun'iy idrok yordamida qaror qabul qilish xususiyati |
| Uchish masofasi | 800-1240 km (standart) | 1500-2000 km (standart) |
| Narxi | 80–150 million dollar | 300 million dollardan yuqori |
F-47 parvoz masofasini kamaytiradigan og‘ir bomba va raketalarni yo‘ldosh dronlar yordamida tashishi mumkin. Bu uning operativ imkoniyatlarini yanada oshiradi. Donald Trampning aytishicha, samolyotning eksperimental versiyasi so‘nggi besh yil davomida sinovdan o‘tgan bo‘lib, hozirda mavjud barcha qiruvchilardan ustunlikka ega.
Mazkur qiruvchi tezlik, manyovr qilish va jangovar imkoniyatlar bo‘yicha boshqa barcha samolyotlardan o‘zib ketadi, dedi u.
Oq uydagi marosimdan so‘ng AQSH harbiy-havo kuchlari qisqacha videoni e'lon qildi.
Biroq Oq uy rahbari Qo‘shma Shtatlarning ba'zi ittifoqchilariga mazkur samolyotining imkoniyatlari 10 foizga pasaytirilgan versiyasi sotilishini aytdi. Donald Tramp buni ular bir kun kelib "ittifoqchi bo‘lmay qolishi mumkinligi" bilan izohlagan.
Boeing uchun muhim g‘alaba
Oq uy tomonidan berilgan 20 milliard dollarlik shartnoma Boeing uchun burilish nuqtasi vazifasini o‘tab beradi. Boisi u tadqiqot va muhandislik ishlarini yakunlashgacha bo‘lgan bosqichnigina qamrab oladi. Ya'ni kompaniya kelgusida samolyotni seriyali ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish uchun yuzlab milliard dollarlik buyurtmalarni qo‘lga kiritadi. Boeing so‘nggi yillarda qator muammolarga duch kelayotgan mudofaa bo‘limini shu orqali oyoqqa qo‘yishga umid qilmoqda.
Izoh (0)