Qo‘shtepa kanali devori buzilgani va yon-atrofga suv toshib ketgani haqidagi xabarlar fonida Afg‘oniston Milliy taraqqiyot kompaniyasi rasmiylari bunday hodisani inkor etib, kanalning ikkinchi bosqichini qurish davom etishi haqida gapirgan edi. “O‘zbekkosmos” agentligi holat yuzasidan tushuntirish berdi.
Xabarga ko‘ra, “O‘zbekkosmos” agentligi tomonidan internet nashrlarida tarqatilayotgan Qo‘shtepa kanalidan suv sizib chiqishiga oid xabarlar turli fazoviy o‘lcham aniqligidagi multispektral kosmik suratlarning retrospektiv tahlili asosida o‘rganib chiqildi. “O‘zbekkosmos” agentligi Qo‘shtepa kanali qurilishi dinamikasini kosmik monitoring orqali muntazam ravishda kuzatish natijasida qazish ishlari olib borilayotgan hududlarda 2022-yil may oyidan boshlab yerosti sizot suvlarining ko‘tarilishini aniqlagan.
Qurilish davomida kanalning to‘rtta qismida sunʼiy to‘siqlar qoldirilgan bo‘lib, ular birinchi bosqich ishlari yakunida, 2023-yil 10-oktyabrda to‘liq olib tashlangan va suv oqimi hosil bo‘lgan. Kosmik monitoring natijasida 2023-yil 4-noyabr kuni Qo‘shtepa kanalining 75,6-kilometrida o‘ng qirg‘oqning 30 metrga yaqin qismidan suv sizib chiqishi aniqlangan. 5-noyabr kuni suv tarqalgan hududning maydoni 19,5 km kv, 25-noyabrda – 23,8 km kv, 13-dekabr holatiga esa 30,3 km kv ni tashkil etib, suvni to‘xtatish choralari ko‘rilmagan.
“Chegara bilmas daryolar” xalqaro ekologik koalitsiyasi ekspertlari fikriga ko‘ra, ushbu holat kanal devorlari Amudaryodan kelayotgan suv oqimining bosimiga bardosh bera olmagani natijasida yuzaga kelgan. O‘z navbatida, kanal qurilishiga masʼul afg‘on muhandislari yerosti sizot suvlarining meʼyorini nazorat qilish maqsadida kanalning 75,6-kilometrida suv maqsadli ravishda ochiq hududga yo‘naltirilganini taʼkidlamoqda.
Qo‘shtepa kanali qurilishi dinamikasining kosmik monitoringi inshootning Amudaryodan suv olish qismida qazish ishlari yakunlanmagani, daryoga ulanish joyida hozirda 20 m ga yaqin qazilmagan hududning mavjudligini ko‘rsatmoqda. Shu bilan birga, o‘ta yuqori aniqlikdagi kosmik suratlarning tahlili natijasida sizot suvlarini tashqariga yo‘naltirish uchun kanal qirg‘og‘ida maqsadli ravishda qazish ishlari olib borilganining (maxsus texnikaning ishlatilishi, qazib olingan tuproq hajmining paydo bo‘lishi va hokazolar) vizual belgilari aniqlanmadi.
Bundan tashqari, mavjud materiallar suv sizib chiqish joyi atrofida hozirda sizot suvlari kamayib, kanal tubi asta-sekin qurib borayotganini ko‘rsatmoqda. Shunday qilib, o‘tkazilgan tahlillar internet tarmog‘ida tarqatilayotgan “Chegara bilmas daryolar” xalqaro ekologik koalitsiyasi ekspertlarining Qo‘shtepa kanali qirg‘og‘i Amudaryodan olinayotgan suv oqimi natijasida yuvib ketilgani to‘g‘risidagi maʼlumotlari haqiqatga mos kelmasligini, sizib chiqqan suv sizot suvlari ekanligini tasdiqlaydi.
Izoh (0)