Agar o‘zbek sanʼatkorlari Ginnesning rekordlar kitobiga kiritiladigan bo‘lsa, ilk nomzod, shubhasiz, O‘tkir Siddiqov bo‘lgan bo‘lardi. Chunki u hayotlik chog‘ida 250 dan ortiq turli shaharlarda gastrol safarlarida bo‘lib, 8 mingga yaqin konsertlarga boshlovchilik qilgan. Agar seanslarni umumiy hisoblaydigan bo‘lsak, bu raqamlar yana bir necha mingga ortishi shubhasiz. Ustoz ijodkorni oxirgi marta o‘limidan to‘rt kun avval, Avaz Oxun konsertining ilk kunida ko‘rdik. U ancha keksayib qolgan, ammo doimgidek chiroyli libosda edi. Ammo o‘sha kuni uni sahnaga chiqarishmadi. Chunki uning sog‘lig‘i yomonlashgandi. Suxandon 20-noyabr kuni 78 yoshida hayotdan ko‘z yumdi.
Keling, ellik besh yillik faoliyati davomida o‘zbek sanʼatiga munosib hissa qo‘shgan ijodkorni birgalikda xotirlaymiz.
Rais o‘g‘lining san’atga qiziqishi
O‘tkir Siddiqov 1945-yili Toshkent shahrida tavallud topgan. Otasi Siddiq aka jamoa xo‘jaligida boshqaruv raisi, onasi Nazminiso opa esa boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi bo‘lgan. Uning bobosi dong‘i ketgan polvonlardan biri bo‘lgan. O‘tkir Siddiqovning oilasida sanʼatkorlar bo‘lmasa-da, u bolalikdan sanʼatga qiziqqan. U xalq tilida aytganda raisning o‘g‘li bo‘lsa-da, oilada erka farzand bo‘lmagan. Uzoq yil oilada yolg‘iz farzand bo‘lgan, 15 yoshida singlisi dunyoga kelgan.
— Ota hovlimiz hozirgi Novza metrosi yaqinida bo‘lgan. U paytlari u yerlar keng dalalardan iborat edi. Otam rahmatli xo‘jalikni tashkillashtirishga hissa qo‘shgani uchun keyinchalik uni rais etib saylashgan. Oilamizda sanʼatkorlar bo‘lmagan, ammo onam rahmatli rubobni chalishni yaxshi ko‘rardi. Mahallamizda ham sanʼatkorlar ko‘pligi uchun bu sohani egallashim qiyin bo‘lmagan, — degandi O‘tkir Siddiqov intervyularining birida.
“Qo‘limga mikrofon ololmay qoldim”
O‘tkir Siddiqovning hayoti sahnadagi qiyofasidan umuman farq qilmasdi. U har narsaga madaniyat va o‘ta noziklik bilan yondashar, baqir-chaqir unga begona edi. U hayoti davomida ikki marta sahnadan uzilishga majbur bo‘lgani va ruhiy tushkunlikka tushgani haqida ham so‘zlab bergan. U avvaliga o‘g‘lidan, undan so‘ng yolg‘iz qiz farzandidan ayrilgan.
— O‘g‘lim 42 yoshda edi, karate bo‘yicha qora belbog‘ sohibi edi. Kutilmaganda tobi qochdi va besh daqiqada joni uzildi. Qizim esa tibbiyot xodimlarining aybi bilan bu dunyoni tark etdi. Farzandni yo‘qotish og‘ir musibat, 3-4 oy o‘zimga kelolmadim. Qo‘limga mikrofon ololmay qoldim. Bolalarimni eslasam, beixtiyor yig‘lab yuborardim. O‘zimni qo‘lga olishimga sanʼat ko‘mak berdi. Agar u bo‘lmaganida, ahvolim nima kechardi, bilmayman, — degandi O‘tkir Siddiqov.
O‘tkir Siddiqov 1996-yili O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist, 1997-yili esa “Shuhrat” Medali bilan taqdirlangan. Oilada uch farzandni tarbiyaladi, ammo ularning hech biri sanʼat yo‘lini tanlamadi. O‘tkir Siddiqovga ko‘p hollarda nabiralari va abiralari hamrohlik qilardi.
Avaz Oxun: “Tartibni yaxshi ko‘radigan inson edi”
— Ilgari ustoz sanʼatkor Hojiboy Tojiboyevning konsertlarida O‘tkir Siddiqovning ishtirokini ko‘rsam, havasim kelardi. “Men ham konsertimda faqat shu insonni boshlovchi qilaman”, derdim. Shukrki, 10 yil birga ishlash nasib etdi.
“Klassik uslubdan qochmaysizmi, boshqa boshlovchilar bilan ham ishlang”, degan takliflar ko‘p bo‘lgan. Men qadriyatlariga sodiq insonman, bir paytlar shu insonlar konsertimda chiqishini orzu qilardim. Ularning yordami tegishi shart emas, muhimi, yonimda bo‘lishsa bo‘ldi, derdim. O‘tkir Siddiqov bu yil ham konsertimda chiqishi kerak edi. Ilk kuni ham jiddiy tayyorgarlik ko‘rib keldi. Ammo aksiga olib, o‘sha kuni yo‘llar nihoyatda tirband edi. U inson tartibni yaxshi ko‘radigan inson edi, biror marta kelishilgan vaqtdan kech qolganini eslolmayman. Necha yildan buyon katta sahnaga chiqib yurgan bo‘lishiga qaramay, hammadan avval kelib “Men tayyorman”, deb turardi. Yo‘lda asabiylashib, qon bosimi ko‘tarilib ketibdi. Sanʼat saroyidagi tez yordam shifokorlari birinchi yordamni ko‘rsatib, ukol qilishdi. “Tezda uyingizga borib dam oling”, deyishlariga qaramay, “Konsert nima bo‘ladi, men yaxshiman, konsertdan keyin dam olaman”, dedi. “Bugun keting, ertangi seansdan sahnaga chiqasiz”, deb arang ko‘ndirdik. Muxlislarni hurmat qiladigan inson edi. Sog‘lig‘i bo‘lmasa-da, konsertning yaxshi o‘tishini o‘yladi, — deydi qiziqchi Avaz Oxun.
Dilorom Karimova: “Hayot uni ko‘p bor sinadi”
— O‘tkir Siddiqov bilan kursdosh bo‘lganmiz. U harbiy xizmatni o‘tab, ikkinchi kursdan o‘qishga qabul qilingan.
Yangi kelgan talabaga hamma boshqacha ko‘z bilan qaraydi. Men ham uni ilk marta ko‘rganda, mashhur dirijyor yoki raqqosning farzandimikan, deb o‘ylaganman. Chunki nihoyatda orasta kiyinadigan, o‘ziga qarab yuradigan, hatto tirnoqlari ajoyib ko‘rinishda bo‘lardi. Sochini shu darajada mehr bilan taragani ham sezilardi. Ammo u o‘ziga oro berib, o‘qishni unutib qo‘yadigan talaba emasdi. Faqat aʼlo baholarga o‘qigan, eng ilg‘or talaba edi. Talabalikda spektakllarda ham rollar ijro etgan, keyinchalik bor eʼtiborini konsert boshlovchiligiga qaratgan. Men esa bu ishni uddalay olmaganman. Ko‘rsatuvlarga boshlovchilik qilishni taklif etishganda, o‘zimni nihoyatda noqulay his qilganman. Bu borada esa kursdoshim O‘tkir Siddiqovga teng keladigani yo‘q edi.
Bu hayot hamma qatori O‘tkir Siddiqovni ham ko‘p bor sinadi. Ota-ona uchun farzandining dog‘ini ko‘rishdan-da og‘irroq musibat bo‘lmasa kerak, — deydi aktrisa Dilorom Karimova.
G‘ulomjon Yoqubov: “O‘tkir bilan 30 yil birga ishladik”
— O‘tkir Siddiqovni qattiq hurmat qilardim. Chunki u bilan qariyb 30 yil birga ishladik. Uni tanigan vaqtlarim u hali xalq orasida O‘tkir Siddiqov nomi bilan tanilmagandi. Ilk hamkorligimiz “Qalbimni qaytar” qo‘shig‘i bilan boshlangan.
14-15 yoshlik paytimda Fahriddin Umarov konsertlarini orqadan yashirincha kirib tomosha qilardim. O‘shanda shu qo‘shiqni eshitib, yoqtirib qolganman. Muhabbat Musayeva ismli boshlovchi ajoyib sheʼr aytardi va keyin qo‘shiq kuylanardi. Qo‘shiqni qayta ijro etishni niyat qilganimda menda ham shunday g‘oya tug‘ildi va O‘tkir Siddiqovga murojaat qildim. U nima istayotganingizni his qiladigan, so‘zni badiiylashtirib ijro etoladigan inson edi. Sahnada hamisha tabassum qilgani bilan uning ham o‘ziga yarasha dardi, muammolari bor edi. Birin-ketin ikkita farzandidan ayrildi. Bu ota uchun og‘ir musibat ekanligini yaxshi bilaman, — deydi G‘ulomjon Yoqubov.
Bobur Bobomurod: “Syurpriz qilmoqchi edim, ulgurmadim”
— O‘tkir Siddiqovni faqatgina eng yaxshi konsertlarga boshlovchilik qiladigan inson deb taniganman. Chunki u ishtirok etgan konsert hech qachon yomon bo‘lmasdi.
Agar konsertning yarim tomoshabini xonandani ko‘rishga kelgan desak, teng yarmi O‘tkir akaning muxlislari bo‘lardi. U sheʼrlarni o‘zgacha mehr bilan o‘qirdi. Juda ko‘p sheʼrlarimni katta sahnalarda o‘qidi, so‘zni his qiladigan inson edi. U inson bilan ko‘p marta suhbatda bo‘lganman, oxirgi marta uchrashganimizda “Kitoblarimni tarqatishga yordam bering”, degandi. Afsuski, ishlarim ko‘payib, qo‘ng‘iroqlariga ham javob berolmay qoldim. Yaxshi reja tuzib, syurpriz qilishni reja qilgandim. Afsuski, ulgurmay qoldim, — deydi Bobur Bobomurod.
Qursiya Esonova: “Sahnadagi ko‘makdosh boshlovchi bo‘ladi”
— Sanʼatkorga sahnada ko‘mak beradigan inson, shubhasiz, boshlovchi hisoblanadi. Chunki sahnaga taklif etilish ham go‘zal bo‘lsa, bu sanʼatkorning kayfiyatiga ham taʼsir etadi. O‘tkir Siddiqov ana shunday ijodkor edi. Har narsaga alohida eʼtibor berardi. Hatto xonanda-yu, raqqosalarga o‘zgacha taʼriflar berib, sheʼrlar yozardi. Oddiy gapni ham go‘zal ifodalab, sheʼrdek quloqqa yoqimli qilib aytardi. Nafis va nihoyatda samimiy inson edi, — deydi Qursiya Esonova.
Izoh (0)