Oliy Majlis Senatining 29-sentyabr kuni o‘tkazilgan yalpi majlisida “Pedagogning maqomi to‘g‘risida”gi qonun maʼqullandi.
Majlisda qayd etilishicha, ushbu qonun asosida pedagoglarning o‘z kasbiy faoliyatini yuritishi uchun tashkiliy-huquqiy shart-sharoitlar yaratilib, ularning ijtimoiy himoyasi taʼminlanishi va huquqlari amalga oshirilishi uchun kafolatlar berilishi orqali ularning maqomi tan olinadi.
Qonun bilan pedagoglarni ijtimoiy himoya qilish bo‘yicha quyidagi kafolatlar nazarda tutilmoqda:
- qisqartirilgan ish vaqti;
- davomiyligi ko‘pi bilan 56 kundan iborat haq to‘lanadigan har yilgi asosiy uzaytirilgan mehnat taʼtili;
- respublikaning olis hududlarida uy-joylarni ijaraga olganlik uchun har oylik kompensatsiya to‘lanishi;
- farzandlari davlat bog‘chalariga imtiyozli ro‘yxatga asosan qabul qilinishi;
- davlat sog‘liqni saqlash muassasalarida majburiy bepul tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish.
Qonunda pedagoglar o‘z kasbiy faoliyatini amalga oshirishi uchun ularning huquqlari qatʼiy belgilab qo‘yilmoqda.
Xususan, pedagoglar kasbiy faoliyatni amalga oshirish uchun zarur shart-sharoitlar yaratilishini talab qilishi, qonunchilik hujjatlariga muvofiq ijodiy taʼtil olishi, taʼlim tashkilotini boshqarishda, shuningdek taʼlim tashkilotining faoliyati bilan bog‘liq masalalarni muhokama qilishda ishtirok etishi, o‘z kasbiy faoliyatiga g‘ayriqonuniy ravishda aralashuvdan himoyalanish hamda taʼlim oluvchilar va ularning ota-onalari (qonuniy vakillari) tomonidan pedagogning kasbiga hurmat bilan munosabatda bo‘lishini talab qilish huquqlarga ega bo‘ladi.
Shu bilan birga, qonunga pedagogning o‘z kasbiy faoliyatini amalga oshirishi chog‘ida pedagogning kasbiy faoliyatiga aralashish, pedagogni kasbiy faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagan ishlarga jalb qilish, kuz-qish davrida va ishlanmaydigan bayram kunlarida taʼlim tashkilotida navbatchilikka jalb etish, pedagogning zimmasiga tovarlar va xizmatlarni sotib olish majburiyatini yuklash, shu jumladan lavozim maoshidan uning roziligisiz tovarlar va xizmatlar uchun mablag‘ ushlab qolish kabi taqiqlanadigan holatlar kiritilmoqda.
Bundan tashqari, qonunda pedagogik etika qoidalari, pedagoglarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ular attestatsiyadan o‘tishi va malaka toifalarini olishlari belgilanmoqda. Pedagogik etika qoidalari taʼlim tashkilotlari uchun Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi, Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi tomonidan ishlab chiqiladi.
Shuningdek, pedagogning mehnatiga haq to‘lash bo‘yicha qoidalar mustahkamlanmoqda. Unga ko‘ra mehnatning alohida sharoitlarida, respublikaning olis hududlarida hamda alohida taʼlim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasalarida ishlaydigan pedagogga ustamalar belgilash nazarda tutilmoqda, fan nomzodi yoki falsafa doktori (PhD) uchun bazaviy lavozim maoshining 30 foizigacha, fan doktori (DSc) va professor ilmiy unvoniga ega shaxslar uchun bazaviy lavozim maoshining 60 foizigacha har oylik ustama to‘lanishi qonunda alohida ko‘rsatib o‘tilmoqda.
Maktabgacha va maktab ta’limi vaziri Hilola Umarovaning yozishicha, prezidentning pedagoglar faoliyatini himoya qilishga qaratilgan bir qator qaror va farmonlari mavjud bo‘lib, ular orqali pedagoglarni moddiy qo‘llab-quvvatlash, ularning haq-huquqlarini himoya qilish uchun shart-sharoit va huquqiy asoslar yaratilgan. Shunga qaramay, pedagoglarning nufuzini oshirish uchun ushbu qonun juda muhim edi.
“Mazkur qonun taʼlim sohasida faoliyat yuritayotgan 640 mingdan ziyod pedagog — tarbiyachi, o‘qituvchi va murabbiylarining haq-huquqlarini, jamiyatdagi obro‘-eʼtiborini yuksaltirishga, ular orqali farzandlarimiz tahsil olayotgan taʼlim dargohlaridagi muhitni yaxshilashga xizmat qilishi shubhasiz”, — deydi vazir.
Izoh (0)