Олий Мажлис Сенатининг 29-сентябр куни ўтказилган ялпи мажлисида “Педагогнинг мақоми тўғрисида”ги қонун маъқулланди.
Мажлисда қайд этилишича, ушбу қонун асосида педагогларнинг ўз касбий фаолиятини юритиши учун ташкилий-ҳуқуқий шарт-шароитлар яратилиб, уларнинг ижтимоий ҳимояси таъминланиши ва ҳуқуқлари амалга оширилиши учун кафолатлар берилиши орқали уларнинг мақоми тан олинади.
Қонун билан педагогларни ижтимоий ҳимоя қилиш бўйича қуйидаги кафолатлар назарда тутилмоқда:
- қисқартирилган иш вақти;
- давомийлиги кўпи билан 56 кундан иборат ҳақ тўланадиган ҳар йилги асосий узайтирилган меҳнат таътили;
- республиканинг олис ҳудудларида уй-жойларни ижарага олганлик учун ҳар ойлик компенсация тўланиши;
- фарзандлари давлат боғчаларига имтиёзли рўйхатга асосан қабул қилиниши;
- давлат соғлиқни сақлаш муассасаларида мажбурий бепул тиббий кўрикдан ўтказиш.
Қонунда педагоглар ўз касбий фаолиятини амалга ошириши учун уларнинг ҳуқуқлари қатъий белгилаб қўйилмоқда.
Хусусан, педагоглар касбий фаолиятни амалга ошириш учун зарур шарт-шароитлар яратилишини талаб қилиши, қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ ижодий таътил олиши, таълим ташкилотини бошқаришда, шунингдек таълим ташкилотининг фаолияти билан боғлиқ масалаларни муҳокама қилишда иштирок этиши, ўз касбий фаолиятига ғайриқонуний равишда аралашувдан ҳимояланиш ҳамда таълим олувчилар ва уларнинг ота-оналари (қонуний вакиллари) томонидан педагогнинг касбига ҳурмат билан муносабатда бўлишини талаб қилиш ҳуқуқларга эга бўлади.
Шу билан бирга, қонунга педагогнинг ўз касбий фаолиятини амалга ошириши чоғида педагогнинг касбий фаолиятига аралашиш, педагогни касбий фаолияти билан боғлиқ бўлмаган ишларга жалб қилиш, куз-қиш даврида ва ишланмайдиган байрам кунларида таълим ташкилотида навбатчиликка жалб этиш, педагогнинг зиммасига товарлар ва хизматларни сотиб олиш мажбуриятини юклаш, шу жумладан лавозим маошидан унинг розилигисиз товарлар ва хизматлар учун маблағ ушлаб қолиш каби тақиқланадиган ҳолатлар киритилмоқда.
Бундан ташқари, қонунда педагогик этика қоидалари, педагогларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш, улар аттестациядан ўтиши ва малака тоифаларини олишлари белгиланмоқда. Педагогик этика қоидалари таълим ташкилотлари учун Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги, Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги томонидан ишлаб чиқилади.
Шунингдек, педагогнинг меҳнатига ҳақ тўлаш бўйича қоидалар мустаҳкамланмоқда. Унга кўра меҳнатнинг алоҳида шароитларида, республиканинг олис ҳудудларида ҳамда алоҳида таълим эҳтиёжлари бўлган болалар учун ихтисослаштирилган таълим муассасаларида ишлайдиган педагогга устамалар белгилаш назарда тутилмоқда, фан номзоди ёки фалсафа доктори (PhD) учун базавий лавозим маошининг 30 фоизигача, фан доктори (DSc) ва профессор илмий унвонига эга шахслар учун базавий лавозим маошининг 60 фоизигача ҳар ойлик устама тўланиши қонунда алоҳида кўрсатиб ўтилмоқда.
Мактабгача ва мактаб таълими вазири Ҳилола Умарованинг ёзишича, президентнинг педагоглар фаолиятини ҳимоя қилишга қаратилган бир қатор қарор ва фармонлари мавжуд бўлиб, улар орқали педагогларни моддий қўллаб-қувватлаш, уларнинг ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун шарт-шароит ва ҳуқуқий асослар яратилган. Шунга қарамай, педагогларнинг нуфузини ошириш учун ушбу қонун жуда муҳим эди.
“Мазкур қонун таълим соҳасида фаолият юритаётган 640 мингдан зиёд педагог — тарбиячи, ўқитувчи ва мураббийларининг ҳақ-ҳуқуқларини, жамиятдаги обрў-эътиборини юксалтиришга, улар орқали фарзандларимиз таҳсил олаётган таълим даргоҳларидаги муҳитни яхшилашга хизмат қилиши шубҳасиз”, — дейди вазир.
Изоҳ (0)