“O‘zbekneftgaz” aksiyadorlik jamiyati jurnalist va blogerlar uchun Qashqadaryo viloyatiga press–tur uyushtirdi. Tadbir doirasida ishtirokchilar zamonaviy texnologiyalar asosida burg‘ulanayotgan konlar, tizimni raqamlashtrish bo‘yicha bajarilayotgan ishlar bilan tanishtirildi.
Dastlabki manzil O‘zbekistondagi eng yirik neft-gaz konlaridan biri “Sho‘rtan” bo‘ldi. Maʼlum qilinishicha, konda bir qator yangi loyihalar amalga oshirilmoqda. Xususan, 392-sonli quduqni burg‘ilash ishlari olib borilyapti. Rossiyaning “Gazpromneft” kompaniyasi bilan hamkorlikda burg‘ulanayotgan quduq chuqurligi qariyb 3 100 metr bo‘lishi rejalashtirilgan.
“Hozirda quduqning zapis ishlari ketyapti. Loyiha bo‘yicha quduqni burg‘ulash 88 kunda nihoyasiga yetishi kerak. Ammo “Gazpromneft” mutaxassislari bilan quduqni 50 kun ichida, tezlashtirilgan holatda burg‘ulashga erishmoqchimiz”—deydi muhandis Maqsud Jumayev.
“Sho‘rtan” konida 257 ta quduq mavjud. Ularning har biridan kunlik 80–120 ming kub metr gaz qazib olinadi. Yangi quduq (392-sonli) ishga tushgachach, undan ham shuncha hajmda gaz qazib olish nazarda tutilmoqda.
Press–tur qatnashchilari “Sho‘rtan” konida raqamlashtirish yo‘lida amalga oshirilayotgan “E-kon” loyihasi bilan ham tanishtirildi. Xususan, kondagi 20 va 24-sonli gaz yig‘uv punktlariga tegishli quduqlar ko‘rsatkichlarini zamonaviy texnologiyalar orqali onlayn kuzatish imkoniyati yaratilgan. “O‘zbekneftgaz” AJ departament boshlig‘i Aziz Rahmonovning takʼkidlashicha, mazkur uskunalar ish samaradorligini ancha oshiradi.
“Bunday uskunalar o‘rnatishdan maqsad — gaz qazib chiqarish jarayonlarining barqarorligini taʼminlash, tezkorlikni oshirish, qazishda yuzaga keladigan muammolarni bartaraf etishdan iborat. Avvallari qazish jarayonida gaz kamayishi yuzaga kelsa, muammo tagiga yetish uchun mutaxassislar 1-2 kunlab vaqt sarflardi. Chunki har bir quduq yoniga borib, masalani joyida o‘rganish zarur edi. Bugun esa quduning bosimi, harorati bo‘yicha maʼlumotlar onlayn ravishda kelib turadi. Quduqlar holatiga shu yig‘ish joyidagi muhandis–operatorlar masʼul hisoblanadi. Joriy yil yakunigacha barcha quduqlarni raqamlashtiramiz”, — dedi mutaxassis.
Maʼlumotlarga ko‘ra, “Ye-kon” loyihasi asosiy 4 yo‘nalishda amalga oshiriladi:
- Quduqlarda bosim va harorat o‘lchov vositalarini o‘rnatish;
- Tabiiy gaz sarfini o‘lchash imkonini yaratish maqsadida gaz yig‘uv joylarida Gazni dastlabki tayyorlash qurilmalarini (GDTQ) qurish;
- Dasturiy taʼminot ishlab chiqish va joriy etish;
- “E-kon” tizimini joriy etish doirasida “muhandis-operator” lavozimini yaratish.
“O‘zbekneftgaz” AJ va “O‘zlitineftgaz” AJ o‘rtasida “E-kon” loyihasi doirasida konlarni raqamlashtirish tizimini loyihalash, jihozlash, qurish, o‘rnatish va joriy etish bo‘yicha quyidagi chora-tadbirlar amalga oshiriladi:
1500 ta quduqda bosim va harorat o‘lchov vositalari o‘rnatilib, “on–line” tarzda maʼlumot yig‘ish imkoniyati yaratiladi;80 ta gaz yig‘uv joyida tabiiy gazni tayyorlash va uning sarfini o‘lchash qurilmalari o‘rnatiladi;operatorlar faoliyati samaradorligini oshirish imkoniyati yaratiladi;barcha o‘rnatilgan qurilma va o‘lchov asboblaridan olinayotgan maʼlumotlarni tahlil qilish va boshqarish uchun yagona dasturiy taʼminot ishlab chiqiladi.
Pilot loyiha doirasida Sho‘rtan, Muborak va Vodiy neft va gaz qazib chiqarish boshqarmalarida umumiy 203 ta bosim o‘lchov, 110 ta harorat o‘lchov va 11 ta aloqa chiqaruv vositalari o‘rnatildi.
“Sho‘rtan”ga safar doirasida “O‘zbekneftgaz” AJ boshqaruv raisi Bahodir Siddiqov jurnalist va blogerlar bilan muloqot qildi.
“Hozirda eng ko‘p gaz saqlaydigan omborimiz “Gazli”da. Ombor 3 milliard kub metr gaz saqlay oladi. U yerda yangi loyiha amalga oshiryapmiz va bu ko‘rsatkichni 4,5 milliard kub metrga olib chiqdik. Buni 6 milliard, borib–borib 10 milliard kubga yetkazish rejalari bor. Yer tagida saqlash imkoniyati yo‘qligi uchun gazni trubada saqlab bo‘lmaydi. Biz xohlaymizmi, yo‘qmi, u gaz maʼlum bir davrda o‘zining bozorini topishi kerak. Bo‘lmasa, biz ishlab chiqarishni to‘xtatib turib, yana yoqib qo‘yishimiz lozim bo‘ladi. Qishda gazga talab keskin oshadi. Oxirgi 2–3 yilda esa yangi hodisa — yozda ham talab oshmoqda. Sababi odamlar issiqqa chidamaydi, ularning uyida 2–3 tadan konditsioner bor. Ishxonalarda konditsionerlar bo‘lishi kerak. Endi uni ham yopishimiz zarur. Shuning uchun davlat ichidagi tabiiy gazga bo‘lgan ehtiyoj nomutanosibligini hisobga olib import–eksport operatsiyalarini amalga oshirib turish kerak. Kerak paytda import, kerak bo‘lmagan paytda eksport qilish lozim. O‘sha eksportdan tushgan mablag‘larni ertaga talab oshgan vaqtda importga ishlatarmiz ehtimol”, — dedi kompaniya rahbari.
Bahodir Siddiqov o‘zaro muloqotda bu yilgi qishda gaz doimgidan ko‘proq ishlab chiqarilishini aytdi.
“Sizlarga ishlab chiqarish ko‘rsatkichlarini oshirishga vaʼda berdim. Hozir “Gazli” ombori 4,5 milliard kub metr gaz sig‘imiga ega. U yerda ikkita katta kopressor qurilgan. O‘tgan yillarda qishki mavsumda kunlik 17 million kub metr gaz qazib olish imkoniyatimiz bor edi. Bu yil qishda nasib qilsa, bu miqdor 30–32 million kubometrga yetishini taʼminlaymiz. Albatta, o‘sha kopressorlar orqali. Davlatimiz rahbari xalq oldida: “bu yil qish boshqacha bo‘ladi”, deb aytdilar. Biz har bir korxona rahbari o‘zimizga qo‘ygan masʼuliyatli vazifani bajarishimiz kerak. Ishonchim komil bu yil qish boshqacha bo‘ladi”, — dedi “O‘zbekneftgaz” AJ boshqaruv raisi.
Shuningdek, press–tur ishtirokchilari “Muborak” gazni qayta ishlash zavodida bo‘ldi. Zavodning 5-sonli sexida “Klaus” usulida oltingugurt ajratib oluvchi yangi, 6-sonli qurilmani ishga tushirish loyihasi amalga oshirildi. Mazkur texnologik qurilmani qurish va ishga tushirish bilan ishlab chiqarish barqarorligi taʼminlanadi.
Press–tur doirasida yangi qurilmani foydalanishga topshirish marosimida o‘tkazildi. Tadbirda “O‘zbekneftgaz” AJ boshqaruv raisi Bahodirjon Siddiqov ishtirok etdi va loyihani amalga oshirishda fidoyilik ko‘rsatgan barcha xodimlarni qutladi. Zavod direktori Shermat Shamsiyevning aytishicha, 50 yildan ortiq vaqt davomida beshta qurilma ishlab kelgan va ular hozirda taʼmirga muhtoj.
“Bugungi kungacha zaxira qurilma yo‘qligi uchun maʼnan eskirgan bo‘lsa-da, qurilmalarni ko‘p yillardan beri taʼmirlash uchun to‘xtatish imkoni bo‘lmayotgandi. Beshta qurilmani gazni yetkazib berishda qisqarish bo‘lmasligi uchun joriy davrgacha to‘xtatmasdan ishlatdik. Isteʼmolchilarga yiliga 280 million kub metr tozalangan tabiiy gaz, 15 ming tonnadan ortiq oltingugurt, 1000 tonnaga yaqin gaz kondensatini yetkazib beriladi. Yangi loyihaning quvvati yiliga 96 million kubometr nordon gazni qayta ishlab, 54 400 tonna texnik oltingugurt ishlab chiqaradi”, — dedi Muborak GQIZ direktori Shermat Shamsiyev.
Tadbirda yangi qurilma barpo etilishida fidoyilik ko‘rsatgan bir guruh soha xodimlari sovg‘alar bilan taqdirlandi. Shu bilan press-tur o‘z nihoyasiga yetdi.
Izoh (0)