Birlashgan Millatlar Tashkiloti maʼlumotlariga ko‘ra, 2022-yilda mojarolar, taʼqiblar, zo‘ravonlik va inson huquqlari buzilishi holatlari sabab dunyo miqyosida 108,4 million kishi o‘z uyini tashlab ketishga majbur bo‘lgan — bu ko‘rsatkich ketma-ket o‘n yildan beri oshmoqda. Avvalgi yili qochoqlar soni bundan 20 million kishiga kamroq edi.
BMT Qochqinlar bo‘yicha Oliy komissar boshqarmasi tomonidan 14-iyun kuni e’lon qilingan yillik Global tendensiyalar hisobotida aytilishicha, 2023-yilning mayiga kelib, dunyo bo‘ylab qochqinlar soni 110 million kishiga yetgan bo‘lishi mumkin.
Asosiy sabablar — Ukrainadagi urush va boshqa harbiy mojarolar
Dunyo bo‘ylab qochqinlar sonining keskin o‘sishiga asosiy sabab Rossiya tomonidan Ukrainaga qarshi boshlangan urushdir. Ukrainalik qochqinlar soni 2021-yil oxiridagi 27,3 mingdan 2022-yil oxiriga kelib 5,7 millionga ko‘paydi. BMTning Qochqinlar bo‘yicha komissarligi ma’lumotlariga ko‘ra, bu Ikkinchi jahon urushidan keyingi eng tez sodir bo‘layotgan emigratsiya to‘lqinidir. Bundan tashqari, 2022-yilda dunyo bo‘ylab ko‘chirilganlar sonining ko‘payishi Afg‘onistondan qochganlar, shuningdek, boshqa harbiy mojarolar, ayniqsa, Sudanda sodir bo‘lgan qurolli to‘qnashuvlar bilan bog‘liq.
Qochqinlarning aksariyatini qabul qilgan davlatlar orasida boy mamlakatlar yo‘q. BMT qayd etishicha, uyini tashlab ketishga majbur bo‘lgan muhojirlarning beshdan bir qismidan ko‘prog‘i 46 ta rivojlanayotgan mamlakatlarda qo‘nim topgan, ularning yalpi ichki mahsuloti dunyo YIMning 1,3 foizidan kamrog‘ini tashkil qiladi. 2022-yilda bu mamlakatlar qochqinlarni qabul qilish bilan bog‘liq xarajatlar uchun yetarli mablag‘ bilan ta’minlanmagan.
“Bizga ko‘proq xalqaro ko‘mak kerak, javobgarlik adolatli taqsimlanishi lozim”, — dedi BMTning qochqinlar bo‘yicha Oliy komissari Filippo Grandi.
Hisobotga ko‘ra, 2022-yilda 339 mingdan ortiq qochqin o‘z vataniga — 38 ta mamlakatga, xususan, Janubiy Sudan, Suriya, Kamerun va Kot-d’Ivuarga qaytgan. Ichki ko‘chirilganlar orasida Efiopiya, Myanma, Suriya, Mozambik va Kongo Demokratik Respublikasida 5,7 million kishi o‘z uylariga qaytishga muvaffaq bo‘lgan.
Izoh (0)