Yuqori texnologiyalar asrida yashash faqatgina tugmani bir marta bosish orqali har qanday ma’lumotni olish va istalgan narsani uyga yetkazib berishni buyurtma qilish emas. Bular nihoyatda o‘ziga xos sog‘liq muammolari bo‘lib, bu gal shu haqda so‘z yuritamiz.
“Texnobo‘yin”
“Texnobo‘yin” yoki Technoneck — bu mobil qurilmalar yoki kompyuterlardan uzoq vaqt foydalanish natijasida yuzaga keladigan sindrom. Ko‘pincha bu telefonlarga tegishli, chunki ekranga qarash uchun bosh va bo‘yinni oldinga egiladigan vaziyat haqida gap ketmoqda. Agar noutbukingiz stendsiz bo‘lsa yoki ish stolidagi kompyuteringiz bosh darajasidan pastroqda joylashgan bo‘lsa ham, bu xavfli emas.
Natija: bo‘yin, bel, yelkada og‘riq, sim-sim og‘riq va bosh og‘rig‘idan tortib migrengacha. Ayni paytda uyquning yomonlashuvi va charchoqning kuchayishi.
Tunnel sindromi
Aslida tunnel sindromlari turlicha bo‘ladi. Ammo bu atama bilak sohasidagi median asabning doimiy ravishda siqilishi tufayli yuzaga keladigan bilak tunnel sindromi bilan kuchli bog‘liqdir. Bu sichqoncha tufayli sodir bo‘ladi, kompyuterda ishlayotganda muntazam undan foydalanamiz.
Natija: qo‘l va barmoqlarda, ayniqsa, bosh barmoq, ko‘rsatkich va o‘rta barmoqda sanchiq, og‘riq va zaiflik.
Telefon bosimi
Telepressure (telefon bosimi) bu nisbatan yangi atama bo‘lib, u ijtimoiy tarmoqlar va elektron pochta xabarlariga javob berish uchun odam qanchalik psixologik bosimga duch kelishi mumkinligini anglatadi. Tadqiqotchilarning yozishicha, bu bosim ish beruvchilar yoki hamkasblarning talablari, do‘stlar va yaqinlarning yordam so‘rashlari, shuningdek, doimo aloqada bo‘lish shaxsiy xohishi shaklida namoyon bo‘ladi.
Natija: stress, xavotir, ruhiy kasalliklarning kuchayishi — agar ular allaqachon mavjud bo‘lsa hamda vaqtni boshqarish bilan bog‘liq qiyinchiliklar.
O‘tkazib yuborishdan qo‘rqish
FOMO (Fear Of Missing Out) — hozirda ijtimoiy tarmoqlarda ro‘y berayotgan muhim yoki qiziqarli voqea-hodisalarni o‘tkazib yuborishdan qo‘rqish. Fomo bilan og‘rigan odamlar doimiy ravishda o‘z qurilmalarini yangi xabarlar va yangilanishlar uchun tekshirib turadilar. Shuningdek, ular doimo yangiliklar lentasini varaqlaydilar, “kun tartibida” qolish uchun chatlarda suhbatlashadilar va ular aytganidek, telefonni bir soniya qo‘ldan qo‘ymaydilar. Aytish kerakki, bunday odam uchun Internetni o‘chirish haqiqiy falokatdir.
Natija: yana stress va xavotir, lekin qo‘shimcha ravishda konsentratsiya bilan bog‘liq qiyinchiliklar, unumdorlikning yetishmasligi va doimiy ma’lumotni haddan tashqari zo‘riqishdan charchoq.
Fantom tebranishlar sindromi
Fantom tebranish sindromi — bu yaqin atrofdagi mobil qurilmadan tebranish yoki tovush hissi. Nima uchun “hissiyot”? Chunki telefon aslida sokin. Olimlarning ta’kidlashicha, sindrom mobil qurilmalardan doimiy foydalanish bilan bog‘liq va ular bilan kuchli emotsional aloqa sabab bo‘lishi mumkin. Va ekstremal holatlarda, bu hatto, texnologiyaga qaramlikning belgisi hamdir.
Natija: qaramlik haqida gapirilmasa ham hech bo‘lmaganda xavotir va asabiylashish gadjetsiz dam olishga va huzur bilan vaqt o‘tkazishga to‘sqinlik qiladi.
Raqamli kasallik
Va nihoyat, raqamli kasalliklar (raqamli kasalliklar) — biz yuqorida aytib o‘tgan hamma narsa. Bu bizning hayotimizda raqamli texnologiyalarning doimiy mavjudligi bilan bog‘liq jismoniy va psixologik sharoitlar majmuasidir. Ro‘yxat juda keng va shuni ta’kidlash kerakki, bu nafaqat “tor ixtisoslashgan” kasalliklar, balki quyidagilar hamdir:
- Quruq ko‘z sindromi — ekranga uzoq vaqt qarashdan kelib chiqadi, bunda televizor ham hisobga olinadi;
- Tana dismorfiyasi — ijtimoiy tarmoqlar tomonidan o‘rnatilgan standartlar tufayli, balki boshqa sabablarga ko‘ra paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan o‘z tanasiga nafrat.
Natija: texnologiyani ish, o‘qish va umuman yaxshilik uchun ishlatib, o‘z sog‘lig‘imizni asta-sekin yo‘qotayotganimizni sezmaymiz.
Yaxshi xabar ham bor. Va ular vaziyatni to‘liq tuzatmasa ham hech bo‘lmaganda yaxshi tomonga tuzatishga yordam beradi. Buning uchun gadjetlar haqida o‘ylamang, sport bilan shug‘ullanishni, kompyuterda ishlayotgan bo‘lsangiz, soatiga kamida bir marta o‘rngingizdan turishni va bir oz dam olishni unutmang. Ishoning, shuning o‘zi ham yetarli bo‘ladi.
Izoh (0)