UEFA prezidenti Aleksandr Cheferin o‘z intervyusida Yevropa Chempionlar Ligasining hal qiluvchi uchrashuvlarini AQSHda o‘tkazishni xohlayotganini aytdi.
“Bu imkonsiz ish emas. Bu yili Chempionlar Ligasining finali Istambulda, 2024-yil Londonda, 2025-yil Myunxenda o‘tkaziladi. Keyin esa ko‘ramiz. Bugungi kunda futbol AQSHda juda mashhur. Amerikaliklar eng yaxshisiga tayyor, ular ham Yevropa klublarini xuddi yevropaliklar NBA jamoalarini kuzatgandek kuzatadi. Bu kelajak uchun juda muhim va istiqbolli bozor. AQSHdan homiylik hozircha unchalik katta bo‘lmaydi, ammo shtatlarda tijoratlashtirish boshqacha, amerikaliklar biz yevropaliklardan ko‘ra iste’dodliroq. Aslida meni shokka solgan narsa AQSHda Yevro—2020 finalini NBA finalidan ko‘proq odam kuzatgani bo‘ldi”, — deb javob berdi Cheferin Chempionlar Ligasi finalini AQSHda o‘tkazish imkoniyati haqidagi savolga.
2022-yilning avgust oyida UEFA Chempionlar Ligasi, Yevropa Ligasi va boshqa o‘z shaf’eligida o‘tkazadigan turnirlarning translyatsiya huquqini Paramount Global kompaniyasiga sotdi. Amerikaliklar bu turnirlarni 6 mavsum davomida ko‘rsatish uchun 1,5 milliard dollar to‘ladi. Avvalgi shartnoma bo‘yicha bir mavsum narxi 100 million dollarga baholangan bo‘lsa, yangi shartnomaga ko‘ra narx 250 million yevroga ko‘tarildi. The Athletic nashrining ma’lum qilishicha, Cheferin guruh bahslarining bir nechta uchrashuvlarini Nyu-York, Mayami yoki Los-Anjelesda o‘tkazishni xohlamoqda. Keyin esa musobaqa finalini to‘g‘rirog‘i, “to‘rtlik finali”ni AQSHda tashkil qilmoqchi.
Bitim 2024/2025-yilgi musobaqadan boshlab kuchga kiradi. Unda turnir yangi “shveysarcha model”ga o‘tadi, jamoalar va o‘yinlar soni oshadi. Guruh bosqichida turlar oltita emas sakkiztaga yetadi (sakkizta raqib, 4 ta uydagi va 4 ta safardagi o‘yin). Shuningdek, jamoalar kichik guruhlarga ajratilmaydi, barcha 36 ta jamoa bitta turnir jadvalidan o‘rin oladi. Taqvim oldindan belgilanmaydi, balki jamoalarning muvaffaqiyatli ishtirokiga bog‘liq bo‘ladi. Yaxshi natija ko‘rsatgan jamoalar o‘zi bilan teng raqiblarga qarshi, autsayderlar esa boshqa kuchsiz klublarga qarshi o‘yin o‘tkazadi. Barchada jadvalda yuqorilash imkoni bo‘ladi, autsayder klublar ham top jamoalar bilan bir necha o‘yin o‘tkazadi. Guruh bosqichida jami hozirgidek 96 ta emas 144 ta o‘yin o‘tkaziladi. Teng raqiblar o‘rtasidagi o‘yinlar ko‘payadi.
UEFA va Cheferin Yevropa futbolini kengaytirishga hamda top chempionatlarga ko‘proq imtiyozlar berishga harakat qilmoqda. Lekin u nega Superliga konsepsiyasiga aloqador odamlar gapirayotgan barcha narsani qattiq qoralamoqda? UEFAning o‘zi ham futbolda yangi turnir qurmoqchi bo‘lgan Andrea Anyelli, Florentino Peres va kompaniya prinsiplari asosida isloh qilmoqchi. Ular ham top klublar o‘rtasidagi o‘yinlarni Yevropadan tashqarida ham o‘tkazish haqida o‘ylagandi.
Superliga bosh direktori Brend Rayxart fevral oyida 10 ta punkt taklif qilgandi.
1. Turnirning asosini sport yutuqlari tashkil qiladi
Superligada 60–80 ta jamoa ishtirok etadi. Bu bir nechta divizionlarga bo‘lingan ochiq turnir bo‘ladi. Daromad barcha klublar o‘rtasida taqsimlanadi. Superligada ishtirok etish mavsum davomidagi sport natijalariga bog‘liq bo‘ladi. Doimiy ishtirokchilar bo‘lmaydi.
2. Milliy chempionatlar — futbolning asosi
Klublar xuddi avvalgidek milliy chempionatlarda o‘ynashni davom ettiradi. Superliga tashkil etilishi bilan milliy chempionatlar ham qiziqarli bo‘lishi kutilmoqda. Chunki yangi turnir ishtirokchilarni qo‘shimcha resurslar bilan ta’minlaydi.
3. Barqaror daromad olish orqali raqobatbardoshlikni oshirish
Daromadning oshishi va moliyaviy barqarorlikka qat’iy rioya qilish sabab klublarning raqobatbardoshligi ortadi. Superliga kvalifikatsiyasidan o‘tgan jamoalarga bir mavsumda Yevropa darajasidagi 14 ta o‘yin o‘tkazish kafolatlanadi. Shu sababli daromad yanada aniq va barqaror bo‘ladi.
4. Eng muhimi — futbolchilarning sog‘ligi
Bir yilda bo‘lib o‘tadigan o‘yinlar sonini aniqlashda futbolchilarning sog‘lig‘i haqida o‘ylash kerak. Uchrashuvlar hozirgidan ko‘p bo‘lmasligi kerak. Qayd etilishicha, uchinchi tomon futbolchilarni yangi turnirlarda yoki hozirgi musobaqalarning kengaytirilgan versiyalarida ishtirok etishga majburlay olmaydi.
5. Moliyaviy barqarorlik qoidalariga qat’iy rioya qilinishi kerak
Yevropa musobaqalarini klublarning o‘zi tashkil qilishi kerak. Xarajatlar raqobatni o‘ldiradigan kapitallarga emas, ishlab topiladigan pullarga asoslangan bo‘lishi kerak. Moliyaviy barqarorlik qoidalari klublarga futbol bilan bog‘liq yillik daromadlarining faqat belgilangan foizini maosh va transferlarga sarflash imkonini berishi kerak.
6. Dunyodagi eng yaxshi futbol musobaqasi
Yangi musobaqa dunyodagi eng hayajonli sport musobaqasi nomiga da’vogarlik qilishi kerak. Yosh avlodning butun dunyoga tarqalgan sport va raqamli o‘yin kulgiga bo‘lgan ishtiyoqini qo‘llab-quvvatlashimiz lozim. Bunga faqat mavsum davomida eng yaxshi futbolchilar bir-biri bilan muntazam ravishda uchrashadigan turnir orqali erishish mumkin.
7. Muxlislar uchun eng yaxshi tajriba
Muxlislar bilan muloqot qilish futbolni qanday yaxshilash bo‘yicha g‘oyalar yaratish uchun zarur. Muxlislarning mehmondagi o‘yinlarga tashrif buyurishini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash kerak. Stadionlarni bir xil darajada yuqori sifatli holatga keltirish uchun infratuzilma standartlarini o‘rnatish kerak.
8. Ayollar futbolini moliyalashtirishni oshirish
Biz ayollar futbolini rivojlantirishda davom etishimiz kerak, shu sababli moliyalashtirishni sezilarli darajada oshirishimiz lozim. Investitsiyalar nafaqat professional darajadagi futbolga, balki havaskorlar uchun ham kerak.
9. Birdamlik to‘lovlarini sezilarli darajada oshirish
Superligada ishtirok etmaydigan klublar uchun birdamlik to‘lovlari, shuningdek, ijtimoiy maqsadlardagi to‘lovlar 400 million yevrodan kam bo‘lmaydi. Bu hozir to‘lanadigan puldan 2 baravarga ko‘p hisoblanadi.
10. Yevropa Ittifoqining qadriyatlari va qonunlari hurmat qilinadi
Yevropa klublar futbolining asosida Yevropa Ittifoqining qadriyatlari, qonunlari va erkinligi yotishi kerak. Sport tribunallarining yurisdiksiyasi faqat sport masalalari bilan qat’iy cheklanishi lozim. Boshqa barcha kelishmovchiliklar vakolatli sudlar tomonidan ko‘rib chiqilishi kerak va barcha ishlar Yevropa Ittifoqi adliya organlarining nazorati ostida bo‘lishi kerak.
Bu loyiha hozirgacha faqat gazetalardagi nashrlar va ayrim manfaatdor tomonlar uchun ishlab chiqilmoqda. Ular UEFA bilan ehtimoliy muzokaralar vaqtidagi pozitsiyasini mustahkamlash uchun ishlamoqda. Ular muhokama qiladigan narsa yo‘qligini tushunmayapti. Lekin qiziq tomoni: o‘zini futbolning qutqaruvchisi deb da’vo qilayotgan uchta klubdan biri budjetdagi firibgarlikda, ikkinchisi esa hakamlar qo‘mitasi rahbarlaridan biriga pul o‘tkazganlikda ayblanmoqda. Ko‘ramiz, uchinchi klub bilan nima bo‘ladi? Ular futbolni qanday qutqarishini ko‘rish qiziq bo‘ladi, — dedi Cheferin.
UEFA va Cheferinni tushunish mumkin. Ammo Superliga loyihasi haqida eshitishni ham xohlamayotgan siyosatchi avval “Barselona”, “Real Madrid” va “Yuventus”ni jiddiy tanqid qilishi, keyin esa o‘z turnirlarini aynan shu loyiha prinsiplari asosida reforma qilishi qiziqarli holat.
Izoh (0)