Konstitutsiyaga kiritilayotgan o‘zgartirishlardan biri ayni so‘z erkinligi, aniqroq aytganda, jurnalistlarning ish faoliyatiga bog‘liqdir. Xususan, ommaviy axborot vositalarining faoliyatiga to‘sqinlik qilish yoki aralashish qonunga muvofiq javobgarlikka sabab bo‘lishi aniq belgilab qo‘yiladi.
2016-yilga nisbatan qariyb 30 foizga ortgan OAV faoliyatiga to‘sqinlik qilish yoki aralashish qonunga muvofiq javobgarlikka sabab bo‘lishi Konstitutsiyada qatʼiy belgilab qo‘yilmoqda. Mazkur o‘zgarish bilan davlat organlarining ochiqligini taʼminlash hamda jurnalistlarning faoliyatiga to‘sqinlik qilish yoki aralashishga nisbatan qonunga muvofiq javobgarlikni kuchaytirish masalasiga alohida eʼtibor qaratilmoqda.
Shavkat Mirziyoyev prezidentlikka kelgan ilk kunlardan aynan jurnalistika sohasiga katta eʼtibor qaratdi. Jurnalist va blogerlar o‘z fikrlarini qo‘rqmay, baralla aytishni boshladi. Hatto, 2019-yili “bloger” yil so‘zi deb topildi. Ayni shu so‘zning o‘ziyoq o‘tgan davrda blogosfera, ommaviy axborot vositalari qay darajada rivojlanganini ko‘rsatib turibdi. Tabiiyki, bunda rivojlanish uchun so‘z erkinligi bo‘lishi, va u ham doimiy tarzda rivoj topib borishi zarur. O‘tgan yilning 27-iyun – Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kunida O‘zbekiston prezidentining 294-sonli qarori qabul qilinib, unda OAVga soliq imtiyozlari va boshqa bir qator imkoniyatlar berildi.
So‘z va matbuot erkinligini taʼminlamay turib iqtisodiy rivojlanish va aholi farovonligiga erishish qiyinligi barchaga maʼlum, shu bois ham, ayrim rahbarlar uchun qanchalik yoqimsiz bo‘lmasin, haqiqatga yuz tutishga o‘rganishi kerak.
“Daryo” muxbiri bilan suhbatda bo‘lgan Toshkent shahridagi Inha universiteti rektori Muzaffar Jalolov ushbu o‘zgarish yuzasidan o‘z fikrlarini bildirar ekan, avvalo, ushbu qonundagi har bir gapni alohida qism qilib ajratilganining sababi va mohiyati nimadaligi haqida savol qo‘ymoqda.
“Moddaning bunday tarkibiy tuzilishi uni ommaviy axborot vositalarining erkinligi va mustaqilligini taʼminlash bilan bog‘liq vazifa va muammolarni qulay tarzda va samarali hal etish, aniqrog‘i, ushbu vazifalarni muayyan guruhlarga taqsimlash va ular o‘rtasida mantiqiy bog‘liqlikni o‘rnatishga qaratilgan.
Shunday qilib, bu taʼriflarga muhimroq ahamiyat berilib, davlatning to‘rtinchi hokimiyati deb ataladigan tuzilmaning huquqiy maqomi va masʼuliyatini kuchaytiradi. Qolaversa, ular jamiyatning barqaror rivojlanishi uchun muhim bo‘lgan matbuot va hokimiyat o‘rtasidagi ziddiyatli emas, balki hamkorlikdagi munosabatlarni nazarda tutuvchi samarali faoliyatga erishishni nazarda tutadi”, — deydi ekspert.
Muzaffar Jalolovning so‘zlariga ko‘ra, matbuot millionlab odamlarning hayotiga katta taʼsir ko‘rsatadi, chunki u eng nufuzli ijtimoiy institutlardan biri.
“Shu nuqtayi nazardan qaraganda, erkin matbuot, eng avvalo, jamiyat oldidagi majburiyatlarini chuqur anglaydigan, axboroti doimo haqiqat va voqelikka mos kelishi kerak bo‘lgan tuzilmadir. Zero gazeta, radio va televideniye davlatning siyosiy harakatlarida muhim rol o‘ynagan va o‘ynamoqda. Ommaviy axborot vositalari haqiqiy kuchga ega bo‘lmasa-da, “to‘rtinchi hokimiyat” atamasi ularning jamiyatga katta taʼsirini aks ettiradi”, — deya qo‘shimcha qiladi u.
Izoh (0)