Конституцияга киритилаётган ўзгартиришлардан бири айни сўз эркинлиги, аниқроқ айтганда, журналистларнинг иш фаолиятига боғлиқдир. Хусусан, оммавий ахборот воситаларининг фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки аралашиш қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлиши аниқ белгилаб қўйилади.
2016 йилга нисбатан қарийб 30 фоизга ортган ОАВ фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки аралашиш қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлиши Конституцияда қатъий белгилаб қўйилмоқда. Мазкур ўзгариш билан давлат органларининг очиқлигини таъминлаш ҳамда журналистларнинг фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки аралашишга нисбатан қонунга мувофиқ жавобгарликни кучайтириш масаласига алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Шавкат Мирзиёев президентликка келган илк кунлардан айнан журналистика соҳасига катта эътибор қаратди. Журналист ва блогерлар ўз фикрларини қўрқмай, баралла айтишни бошлади. Ҳатто, 2019 йили “блогер” йил сўзи деб топилди. Айни шу сўзнинг ўзиёқ ўтган даврда блогосфера, оммавий ахборот воситалари қай даражада ривожланганини кўрсатиб турибди. Табиийки, бунда ривожланиш учун сўз эркинлиги бўлиши, ва у ҳам доимий тарзда ривож топиб бориши зарур. Ўтган йилнинг 27 июнь – Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимлари кунида Ўзбекистон президентининг 294-сонли қарори қабул қилиниб, унда ОАВга солиқ имтиёзлари ва бошқа бир қатор имкониятлар берилди.
Сўз ва матбуот эркинлигини таъминламай туриб иқтисодий ривожланиш ва аҳоли фаровонлигига эришиш қийинлиги барчага маълум, шу боис ҳам айрим раҳбарлар учун қанчалик ёқимсиз бўлмасин, ҳақиқатга юз тутишга ўрганиши керак.
“Дарё” мухбири билан суҳбатда бўлган Тошкент шаҳридаги Инҳа университети ректори Музаффар Жалолов ушбу ўзгариш юзасидан ўз фикрларини билдирар экан, аввало, ушбу қонундаги ҳар бир гапни алоҳида қисм қилиб ажратилганининг сабаби ва моҳияти нимадалиги ҳақида савол қўймоқда.
“Модданинг бундай таркибий тузилиши уни оммавий ахборот воситаларининг эркинлиги ва мустақиллигини таъминлаш билан боғлиқ вазифа ва муаммоларни қулай тарзда ва самарали ҳал этиш, аниқроғи, ушбу вазифаларни муайян гуруҳларга тақсимлаш ва улар ўртасида мантиқий боғлиқликни ўрнатишга қаратилган.
Шундай қилиб, бу таърифларга муҳимроқ аҳамият берилиб, давлатнинг тўртинчи ҳокимияти деб аталадиган тузилманинг ҳуқуқий мақоми ва масъулиятини кучайтиради. Қолаверса, улар жамиятнинг барқарор ривожланиши учун муҳим бўлган матбуот ва ҳокимият ўртасидаги зиддиятли эмас, балки ҳамкорликдаги муносабатларни назарда тутувчи самарали фаолиятга эришишни назарда тутади”, — дейди эксперт.
Музаффар Жалоловнинг сўзларига кўра, матбуот миллионлаб одамларнинг ҳаётига катта таъсир кўрсатади, чунки у энг нуфузли ижтимоий институтлардан бири.
“Шу нуқтаи назардан қараганда, эркин матбуот, энг аввало, жамият олдидаги мажбуриятларини чуқур англайдиган, ахбороти доимо ҳақиқат ва воқеликка мос келиши керак бўлган тузилмадир. Зеро газета, радио ва телевидение давлатнинг сиёсий ҳаракатларида муҳим рол ўйнаган ва ўйнамоқда. Оммавий ахборот воситалари ҳақиқий кучга эга бўлмаса-да, “тўртинчи ҳокимият” атамаси уларнинг жамиятга катта таъсирини акс эттиради”, — дея қўшимча қилади у.
Изоҳ (0)