“Daryo” nashri 24-fevralda O‘zbekiston va jahonda sodir bo‘lgan eng muhim voqealarni e’tiboringizga havola etadi.


24-fevral urush boshlanganiga bir yil to‘ldi...

2022-yil 24-fevral kuni Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov xavotirli qo‘ng‘iroqqa javob berdi. Bir necha oy davomida Ukraina bilan chegarada 100 mingdan ortiq kuchlar to‘plangach, Rossiya prezidenti Vladimir Putin Ukrainaga bostirib kirishga buyruq berdi. Financial Times Ukrainadagi urush qanday boshlangani haqida maqola e’lon qildi. 

Kremlning yuqori rahbariyati Ukrainaga bosqinni Putin 24-fevral tongida “maxsus harbiy operatsiya” e’lon qilganida bilgan. 

Putinning hujum rejasi doirasida Rossiya qo‘shinlari Kiyevni bir necha kun davomida blitskrig (qisqa muddatli urush rejasi) orqali qo‘lga kiritishi kerak edi. Buning o‘rniga urush Rossiya uchun dahshatli tarixiy proporsiyaga aylandi.

Putin yosh prezident Vladimir Zelenskiy bilan munosabatlari yomonlashgani sababli Ukrainaga tobora ko‘proq e’tibor qaratdi. Zelenskiyning birinchi harakatlaridan biri Putinning yaqin do‘sti, Ukraina parlamentida eng yirik muxolifat partiyasini boshqargan Viktor Medvedchukning ta’sirini cheklash edi. 

Ammo Putin ehtimoliy bosqinchilik rejalarini tuza boshlaganida, Medvedchuk ukrainaliklar Rossiya kuchlarini quchoq ochib kutib olishini ta’kidladi. 

Uning bahosini Federal xavfsizlik xizmati tasdiqladi, u Putinning g‘alabasi aniq ekaniga ishonch hosil qildi va bu muvaffaqiyat kafolati bo‘ladi degan umidda Ukrainadagi amaldorlarga katta miqdorda pora berdi.

“Biroq Medvedchuk odamlarining aksariyati shunchaki pulni olib, qochib ketdi, bosqinga qo‘shilishni rad etdi yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri Ukraina rasmiylariga borib, ularga berilgan ko‘rsatmalar haqida ogohlantirdi”, — deydi ukrainalik yuqori martabali amaldor va AQSH hamda Rossiyaning sobiq rasmiylari.

Urushdan oldingi Ukraina armiyasining qulashi haqidagi bashoratlar, asosan, Rossiya havo kuchlari tezda Ukraina osmonini nazorat qilishni o‘rnatadi, degan taxminga asoslangandi. Buning o‘rniga, rus armiyasidagi tartibsizlik oqibatida urush boshida Rossiya o‘ziga tegishli aviatexnikalarni urib tushirdi. Oqibatda Rossiya bir necha uchuvchilaridan ayrildi.

Putinning hujum qurollari shartnomasini to‘xtatish qarori nimani anglatadi? 

So‘nggi jarayonlarni kuzatadigan bo‘lsak, Putin Rossiya AQSH bilan yadroviy arsenallarini tartibga soluvchi Strategik hujum qurollari bo‘yicha shartnomani to‘xtatdi. Bu Putinning urush boshlanganidan beri eng aniq qadami bo‘ldi.

Putin bu safar yadro qurolini amalda qo‘llash bilan tahdid qilmadi, buni tahlilchilar u Rossiyaning cheklovlarini tan ola boshlagani belgisi sifatida talqin qilmoqda.

“Urush bir yildan beri davom etmoqda. Putin uzoq vaqtdan beri Ukrainaga emas, G‘arbga qarshi kurashayotganini aytib keladi. Bu haqda gapirishda davom eta olmaysiz, aniq narsani ko‘rsatish uchun qadam tashlash kerak. Aks holda, uning paradigmasida G‘arb bunga javoban hech narsa deya olmaydi”, — deydi Putinga nutqlarni yozib bergan sobiq rasmiy Abbos Gallyamov. 

Putinning hisob-kitobiga ko‘ra, Rossiya iqtisodiy qiyinchiliklarga bardosh bera oladi. Katta respublikachilar AQSH qancha vaqtgacha Ukrainani bir xil darajada qo‘llab-quvvatlashda davom etishi mumkinligi haqida ochiq savol bermoqda.

Katta yettilik davlatlari urushning bir yilligida yangi sanksiyalarni qabul qiladi

Rossiya—Ukraina urushining bir yilligi munosabati bilan bugun 24-fevral kuni G7 davlatlari va Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi yangi sanksiyalar paketini taqdim etadi. Bu haqda The Washington Post xabar bermoqda. 

AQSH davlat kotibi o‘rinbosari Viktoriya Nuland yangi sanksiyalar Rossiya banklari va Rossiyaga yordam ko‘rsatadigan Xitoy kompaniyalariga nisbatan cheklovlarni o‘z ichiga olishini ma’lum qildi. 
 
Bloomberg manbalariga tayanib, yangi cheklovlar Rossiyaning mudofaa va energetika sohalari, moliya institutlari, shuningdek, bir necha shaxslarga nisbatan qo‘llanishi haqida xabar bermoqda.

Hozirda Katta yettilikning moliya vazirliklari va markaziy banklari Ukrainaga 39 milliard dollar moliyaviy yordam jo‘natish niyatida ekanliklarini ma’lum qildi. 

2023-yilda G7 ga raislik qiladigan Yaponiya Ukrainaga 5,5 milliard dollar yordam berishi ma’lum bo‘ldi.

AQSH shu paytgacha Ukrainaga ko‘rsatgan yordam miqdori kamida 13 milliard dollardan oshadi.