Eron 27-oktabr kuni mamlakat markazida joylashgan Isfaxon shahrida quvvati 10 megavattga teng yangi tadqiqot yadro reaktorini qurishga kirishdi, deb xabar bermoqda Tasnim agentligi.
Reaktor qurilishi bo‘yicha loyihaning ochilish marosimi Eron Atom energiyasi tashkiloti rahbari Muhammad Islomiy ishtirokida bo‘lib o‘tdi.
Agentlik qayd etishicha, yangi reaktor hovuzli tipga tegishli. U 20 foizga boyitilgan plastinkasimon yonilg‘ida ishlab, tibbiyot va sanoatda qo‘llaniladigan radioizotoplarni ishlab chiqarish, neytron nurlanish sohasidagi tadqiqotlarni rivojlantirish va yadroviy yonilg‘i uchun materiallarni sinovdan o‘tkazish maqsadlarida foydalaniladi. Reaktorni loyihalashtirish va qurish faqat eronlik mutaxassislar tomonidan amalga oshirilmoqda, deyiladi xabarda.
Eronda yadro energetikasi yaratilishi tarixi
Yadro energetikasini yaratish ishlari Eronda 1950-yillar oxiridayoq olib borilgan. Bunda unga AQSH, Fransiya va Germaniya firmalari va mutaxassislari yordam bergan. Busher shahrida atom elektr stansiyasi qurilgan, G‘arb firmalaridan kamida 23 ta reaktor yetkazib berilishi kutilgan.1979-yilda islom inqilobi natijasida shoh Muhammad Rizo Pahlaviy hokimiyatdan ag‘darilgach, yangi diniy rahbariyat 1980-yillar o‘rtalarigacha atom energetikasini esga olmagan. 1992-yilda Xitoy va Rossiya bilan atom elektr stansiyalarini qurish haqida kelishuvlar imzolangan. Rossiya tomoni Busherdagi elektr stansiyasini oxirigacha qurib bitkazishni o‘z zimmasiga olgan. Xitoy AQSH bilan bitimga muvofiq, 1997-yilda Eron bilan yadro sohasidagi hamkorlikni to‘xtatgan.
2002-yildan boshlab Eron nafaqat tinch atomni rivojlantirishni, balki yadro qurolini yaratishni rejalashtirayotgani haqida xabarlar paydo bo‘ldi. 2004-yilda MAGATE va xalqaro hamjamiyat bosimi ostida Eron uranni boyitish ishlaridan voz kechishini e’lon qildi, biroq 2006-yilda ularni yana qayta boshladi. BMT Xavfsizlik kengashi Eronga qarshi neft eksportini cheklash bo‘yicha choralar kiritdi, bu mamlakat iqtisodiyotiga salbiy ta’sir ko‘rsatdi.
2013-yilda hokimiyat tepasiga yangi prezident Hasan Ruhoniy kelgach, muzokaralar boshlandi, 2015-yilda esa Eron yadro dasturi bo‘yicha Keng ko‘lamli qo‘shma harakatlar rejasi tasdiqlandi. Unga muvofiq, yadro texnologiyalari sohasida ishlarning borishi ustidan to‘liq xalqaro nazorat evaziga, Erondan barcha sanksiyalar olib tashlanardi.
2016-yilda Busherda Rossiya yordamida qurib bitkazilgan atom elektr stansiyasi ishga tushirildi.
2018-yilda AQSH prezidenti Donald Tramp Eron Keng ko‘lamli qo‘shma harakatlar rejasi shartlarini buzayotganini, shu sababli AQSH kelishuvdan chiqib, barcha sanksiyalarni qayta tiklashini e’lon qildi. Rejaning boshqa ishtirokchilari — Rossiya, Xitoy, Britaniya, Fransiya va Germaniya AQSHga qo‘shilmadi.
Izoh (0)