Rossiyadagi koloniyada jazo o‘tayotgan o‘zbekistonliklar “Vagner” guruhi tarkibida Ukrainadagi urushga jo‘natilgan — “Novaya gazeta”

“Novaya gazeta. Yevropa” nashri Rossiya tarkibiga kiruvchi Mordoviya respublikasidagi 17-sonli axloq tuzatish koloniyasidan sentabr oyi oxirida “Vagner” yollanma jangchilari tarkibida Ukrainadagi jangovar zonaga jo‘natilgan mahbuslarining shaxsini aniqlashga muvaffaq bo‘ldi. Ushbu muassasadan jami yuzdan ortiq kishi frontga ketgan — ularning yarmi O‘zbekiston, Tojikiston, Moldova, Serbiya va Misr, shuningdek, Ukraina fuqarolaridir.

Mordoviyadagi koloniyadan urushga jalb qilingan deyarli barcha chet elliklar giyohvand moddalar savdosida ayblanib, qattiq rejimda 7 yildan 16 yilgacha qamoq jazosiga hukm qilingan. Masalan, O‘zbekistonning ikki fuqarosi — toshkentlik Baxtiyor Quvandiqov va qoraqalpog‘istonlik Quralbek Qo‘chqorov Moskva va Moskva viloyatida geroin bilan qo‘lga tushgan edi. Qo‘chqorov koloniyada olti oydan kamroq vaqt o‘tkazgan — Lyubertskiy shahar sudi uning ustidan 15-mart kuni hukm e’lon qilgandi. Shuningdek, mart oyida yana bir o‘zbekistonlik Islombek Soborovga hukm o‘qilgan, keyinchalik u ham “Vagner” tomonidan urushga yollangan.

Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, giyohvand moddalar moddasi bo‘yicha ayblangan yana ikki nafar O‘zbekiston fuqarolari Azamat Zulunov va Sordor Zokirov ham urushga jo‘natilgan. Ular 2021-yil boshida sudlangan edi. Shuningdek, geroin sotishda ayblanib, 6 yilga ozodlikdan mahrum etilgan Nasimxon Movlonov va Podmoskovdagi Yegoryevsk sudi tomonidan 7 yilga ozodlikdan mahrum etilgan Sarvarjon Mamaziyazod “Vagner” tarkibiga jalb qilingan.

Umuman olganda, “Novaya gazeta. Yevropa” xususiy harbiy kompaniyaga yollangan qirqdan ortiq xorijiy fuqarolarning shaxsini aniqlashga muvaffaq bo‘ldi.

Mordoviyadagi koloniya voqealaridan xabardor ikki manbaning aytishicha, mahbuslar jangovar harakatlarda qatnashishga majburlanmagan, ammo “ko‘pchilik xorijliklar Ukrainada nima bo‘layotganini yaxshi tushunmaydi va urush haqida ma’lumotga ega emas”.

Avvalroq turkmanistonlik muxolifatchi siyosatchi Murod Qurbonov mahalliy faollarga tayanib, Turkmanistonda yuzlab mahbuslar Ukrainadagi urushga yuborilganini ma’lum qilgandi. Uning aytishicha, Turkmanistonda kamida 500 nafar rus tilida so‘zlashuvchi mahbuslarni yig‘ib, Moskvaga yuborishgan, so‘ng ular “Vagner” guruhi tarkibida Ukrainadagi urushga jo‘natilgan.

Mahbuslarga, go‘yoki, Rossiya pasportlari berilgan, ular o‘n kun davomida harbiy tayyorgarlikdan o‘tkazilgan, shundan keyin ularning hammasi frontga jo‘natilgan. Shartnoma bo‘yicha jang qilish evaziga sudlanganlikni olib tashlashni va 1000 dollar to‘lashni va’da qilishmoqda.

OAVlarda iyul boshida “Vagner” xususiy harbiy kompaniyasi Rossiya koloniyalaridagi mahbuslarni yollayotgani haqida xabarlar paydo bo‘la boshladi. Kompaniya vakillari mamlakatning 13 ta mintaqasidagi 21 ta koloniyada borgani xabar qilingan.

Rossiyada mehnat muhojirlari urushga yuborilmoqdami?

Avvalroq rossiyalik jurnalist va teleboshlovchi Olga Romanova MDH mamlakatlari fuqarolari Rossiya tomonidan urushga jo‘natilayotganini ma’lum qilgandi.

Shuningdek, Markaziy Osiyo mamlakatlaridan kelgan muhojirlar ixtiyoriy harbiy xizmat haqida shartnomalar tuzishga majburlanayotgani haqida huquq himoyachisi Valentina Chupik ham aytib o‘tdi.

Eslatib o‘tamiz, 20-sentabr kuni Rossiya Davlat dumasi yangi qonun qabul qildi, unga muvofiq, armiyada bor-yo‘g‘i bir yil xizmat qilganlar ushbu mamlakat fuqaroligini qo‘lga kiritishi mumkin bo‘ladi.

Shundan keyin O‘zbekiston Bosh prokuraturasi xorijdagi o‘zbekistonliklarga murojaat qilib, ularni chet davlatlar harbiylashgan tuzilmalariga yollanish javobgarlikka sabab bo‘lishidan ogohlantirgandi. Shuningdek, O‘zbekistonning Rossiyadagi elchixonasi fuqarolarni harbiy harakatlarda ishtirok etmaslikka chaqirdi.

Shuningdek, Rossiyadagi harbiy xizmatga chet el fuqarolari, shu jumladan, Markaziy Osiyo davlatlaridan kelgan mehnat muhojirlari majburiy chaqirilishi haqidagi mish-mishlar rad etildi. Rossiyaning O‘zbekistondagi elchixonasi ma’lum qilishicha, internetda tarqalgan bunday xabarlar haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi.

Vagner guruhi o‘zi qanday guruh?

Vagner guruhi birinchi marta Ukrainada 2014-yilda paydo bo‘lgan va Rossiyaning Qrimni egallab olishida muhim rol o‘ynagan edi.

Unga maxsus topshiriqli bo‘linma sobiq jangchisi Dmitriy Valeryevich Utkin asos solgan deb hisoblanadi, u guruhga Gitlerning sevimli kompozitori Richard Vagnerning nomini bergan.

Ko‘plab G‘arb OAVlari “Vagner” guruhi to‘g‘ridan to‘g‘ri Vladimir Putinga bo‘ysunishini yozadi. Uning yollanma jangchilari bolalarni o‘ldirish, ayollarni zo‘rlash va qiynoqqa solish, shuningdek, shafqatsiz qotilliklarda ayblanib keladi.