• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +34°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    “Kuydirgidan to‘liq davolanib ketish mumkin va hech qanday asorat qolmaydi” — Nurmat Otabekov

    Ijtimoiy tarmoqlarda Sirdaryoda yashovchi fuqaroda chorva mollaridan yuqadigan kasallik qayd etilgani haqida tarqalgan xabar muhokamalarga sabab bo‘ldi. “Daryo” muxbiri holat yuzasidan Sanitariya-epidemiologik xizmati boshlig‘i o‘rinbosari Nurmat Otabekovdan izoh oldi.

    Hayvonlardan odamlarga yuqadigan kasallik

    Kuydirgi degan kasallik bor. Bu kasallik asosan hayvonlardan odamlarga yuqadi. Odamlardan odamga yuqish ehtimoli bor, lekin juda ham kam miqdorda. Qachonki, kuydirgi yarasini kesish yoki uni tozalash jarayonida vegetativ qo‘zg‘atuvchilarni, bakteriyalarni o‘zini jarohatlangan joyiga tushirib qo‘ysagina, demak bu bo‘lish ehtimoli bor. Kuydirgi qo‘zg‘atuvchisi tashqi muhitda spora holatida yashaydi. Spora tashqi muhitda 100-yil va undan ham ko‘proq muddat yashashi mumkin. U demak yarim o‘lik anabios holatga keladi, sporani ichida yashayveradi. Qachonki, u qulay sharoitga tushgandan keyin spora yechiladi va vegetativ shaklga o‘tadi. O‘zbekiston ular hududidagi tuproqlarda minglab, millionlab bo‘lishi mumkin. Negaki, bu tuproqda uzoq muddat yashaydigan qo‘zg‘atuvchi hisoblanadi. Qachonki, yoz quruq kelsa va hayvonlar o‘t-o‘lanni yeyish barobarida miqdor jihatdan kam bo‘lgandan keyin ularning tomirini terib yulib olish jarayonida ularning lablari jarohatlanadi va jarohatlangan lablari orqali sporalar tushadi. Spora qonga tushgandan so‘ng eriydi va vegetativ shaklga o‘tadi. Kasallik hayvonni chaqiradi. Kasallik aksariyat hollarda tan olish kerak, O‘zbekiston sharoitida, O‘rta Osiyodagi ko‘pgina mamlakatlarda shunaqa kasallikka chalingan mollarni davolamaymiz, aksariyat hollarda uni so‘yib tashlashga harakat qilamiz. So‘ygan taqdirda ham ayniqsa, chorva mollari oriq bo‘ladigan bo‘lsa, tezroq bo‘lib-bo‘lib qo‘shnilarga qarzga sotishga harakat qilamiz. Mana shu jarayonlarni esdan chiqarish kerak emas.

    Nurmat Otabekov

    Nurmat Otabekov
    Foto: “Daryo”

    “Sirdaryoda bu kasallik tasdiqlanmagan”

    Sirdaryo viloyatida bu kasallik qo‘zg‘atuvchi rasman tasdiqlangan emas. Lekin ifloslangan yara kuydirgi kasalligiga gumon qilinadi. Ya’ni A22 gumon tashxisi bilan dastlabki ifloslangan yara tashxisi qo‘yilgan. Albatta, bu laboratoriya, tekshiruv jarayonlari ancha uzoq muddat davom etadi va sichqonlarda o‘tkazilgan maxsus laboratoriya tekshiruvlari jarayonlarida uni aynan kuydirgi qo‘zg‘atuvchisi ekanligiga aniqlik kiritiladi. Kasallikning oldini olish uchun birinchidan, kasallangan molni veterinariya vrachi ko‘rigidan o‘tkazish kerak. Uni so‘yib yuborishga harakat qilish kerak emas. Kasallanib o‘lgan molning terisini shilishga ham harakat qilish mumkin emas. Mabodo chorva mollarini boqish, parvarish qilish, so‘yish, terisiga, go‘shtiga ishlov berish paytida u yoki bu joyida jarohatlarni o‘rnida yara paydo bo‘ladigan bo‘lsa, tibbiyot xodimlariga murojaat qilish kerak bo‘ladi.

    Bu kasallikning nechta turi bor?

    Kasallikning 4 ta turi bor. Ular: teri, o‘pka, ichak va septik formalaridir. Teri formasi 99,9 foiz yoki 100 foiz tuzalib ketadigan kasallik. Undan hech qanday asoratlar qolmaydi. Qachonki, ichak formasi, septik va o‘pka formasi bo‘ladigan bo‘lsa, kasallikdan o‘lim holati ancha yuqori darajada bo‘lishi mumkin. Bu o‘ta xavfli kasalliklar qatoriga kiritilgan. Zooantropolos kasalliklar, hayvonlardan boshlanib odamlarga hayvondan yuqishi mumkin bo‘lgan kasallik. Shuning uchun bu holatlarga juda bir jiddiy e’tibor berish kerak emas. Negaki, bizning tuprog‘imizda kuydirgining qo‘zg‘atuvchilari son sanoqsiz bo‘lishi mumkin. Shuning uchun O‘zbekiston sharoitida har bitta kuydirgi kasalligiga chalingan chorva mollari ko‘milgan yoki o‘shalar so‘yilgan joylari alohida hisobga olinadi va muntazam ravishda bu yerlardan namuna olib tekshirib turiladi. Hatto ular ko‘milgan joylarda maxsus panjara bilan o‘raladi va usti betonlab yopib qo‘yiladi. Qachonki yerlarga ishlov berish jarayonida kuydirgi qo‘zg‘atuvchilari tuproqning yuza qismiga chiqmasin va u yerlarda qishloq xo‘jaligi bilan shug‘ullanayotgan odamlarda kasallik chaqirmasin. Mana shu asosiy maqsad hisoblanadi va aynan ushbu maqsadda tadbirlar davom ettiriladi.

    Nurmat Otabekov

    Nurmat Otabekov
    Foto: “Daryo”

    “Kuygan rangga o‘xshagani uchun kuydirgi deyishadi”

    O‘zi aslida bu kuydirgi degan nom uni kuydirib yuborish uchun bo‘lganligidan emas. Aslida kuydirgi kasalligida hosil bo‘lgan yara qop-qora ko‘mir surtib qo‘yilganga o‘xshagan rangda bo‘ladi. Usti qop-qora bo‘lgani va kuygan rangga o‘xshagani uchun kuydirgi deyishadi. Aslida buni “Sibir yarasi” deyiladi. Demak, u bilan kasallangan mollarni yoqib yuborgandan hech qanday naf yo‘q. Kasallik dastlab yuqqandan to aniqlanib hayvon so‘yilguncha yoki o‘lguncha bo‘lgan davrda, u qancha joyni ifloslantirgan bo‘lishi mumkin?! Biz bitta qoramol jasadini yoqib yuborgan bilan, u yerdagi kasallik o‘chog‘ini tugatdik, degan kafolatga ega bo‘lmaymiz. Aynan qayerda shu kasallikka chalingan chorva mollari ko‘milgan joy bo‘lsa, o‘sha joyni alohida o‘rab qo‘yish amaliyoti mavjud. Lekin aynan kuydirgi kasalligi qo‘zg‘atuvchilari juda katta miqdorda bo‘lgan joyni lokalizatsiya qilishimizning o‘zi bizga ko‘proq samara beradi. Butun tabiatdan, butun tuproqdan kuydirgi kasalligi qo‘zg‘atuvchisini izlab yurishdan manfaat yo‘q. Negaki siz uni bezovta qilmayapsiz, qachonki, u sizning organizmingizga tushmayapti. U sporani ichida tinch yotibdi, demak, u biz uchun xavf tug‘dirmaydi. Hozir profilaktik tadbirlarning hammasi o‘tkazilgan. Hatto o‘sha hududdagi (Sirdaryo) chorva mollarining hammasi kuydirgi kasalligiga qarshi emlangan va tegishli profilaktik choralar ko‘rilgan. Aholi orasida tushuntirish targ‘ibot ishlari amalga oshirilgan. Albatta, bu holatdan keyin hudud aholisining kasallik tasdiqlanish, tasdiqlanmasligidan qat’iy nazar xabardorligi oshadi. Qachonki, biz o‘sha kasallikka chalingan molni veterinariya ko‘rigini kutib turib, ularning ko‘rigidan keyin bir to‘xtamga kelmasdan o‘zboshimcha so‘yib turib, go‘shtlariga ishlov bersak, qo‘ni-qo‘shnilarga tarqatadigan bo‘lsak, kasallik tarqalishiga sababchi bo‘lishimiz mumkin.

    O‘zbekistonda bu kasallikning asosan teri shakli qayd etib turiladi. O‘sha bevosita kasb nuqtayi nazaridan chorva mollarini boqish, ularni so‘yish, go‘shtiga ishlov berish yoki bo‘lmasa ularni tashish bilan shug‘ullanuvchi odamlarda, kasb bilan bog‘liq holatlarda ko‘proq uchraydi. Lekin ko‘pincha uy sharoitida ayollarimiz ovqat pishirish jarayonlarida ishtirok etgani uchun bexosdan qo‘llarini kesib olish yoki molning suyagidan jarohatlanish jarayonida ayollarimizning qo‘llarida ham bu holat yuzaga kelishi mumkin. Lekin bitta narsani aniq bilamiz, bu kasallikdan to‘liq davolanib ketish mumkin va hech qanday asorat qolmaydi. Eng asosiysi, agar bu go‘shtni yaxshilab pishirib iste’mol qilinsa, unda kasallik qo‘zg‘atuvchi butunlay bo‘lmaydi va iste’mol qilgan odamlarda kasallik kuzatilgan holatlari adabiyotlarda umuman aks etmagan. Kuydirgi kasalligiga gumon qilinganlarning har bittasi ro‘yxatga olinadi. Lekin birorta ham kuydirgi kasalligidan vafot etgan shaxs yo‘q. Mazkur ma’lumotlar bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi xalqaro tibbiy sanitariya qoidasini ratifikatsiya qilgan, imzolagan. Unga muvofiq, agar ushbu kasalliklar rasman O‘zbekistonda qayd etiladigan bo‘lsa, biz bu haqida jahon hamjamiyatini xabardor qilishimiz kerak. Kuydirgi 2015-yilda hukumat qarori bilan tasdiqlangan xalqaro tibbiy sanitariya qoidalarida axborot berish kerak bo‘lgan kasalliklar sirasida qayd etilgan.

    18.07.2022, 19:11   Izoh (0)   23949
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Shavkat Mirziyoyev barcha hokimlarga bug‘doyni birjaga o‘z vaqtida chiqarish bo‘yicha topshiriq berdi

    18.07.2022, 18:53

    Qarshi shahrining sobiq hokimi Yo‘ldosh Qorayev 70 yoshida vafot etdi

    18.07.2022, 18:29

    O‘zbekistonda kadastr hujjatlari bo‘lmagan xonadonlarga yer solig‘ini uch karra oshirib hisoblash amaliyoti vaqtincha to‘xtatib turiladi

    18.07.2022, 18:15

    “Ajratilayotgan ekin yerlarida ishsiz aholini dehqonchilikka o‘rgatish orqali daromadli qilish — sizlarning eng ustuvor vazifangiz”. Shavkat Mirziyoyev hokim yorda...

    18.07.2022, 18:11

    Bosh prokuratura Qoraqalpog‘istondagi namoyishlarda qatnashgan ayrim fuqarolar bedarak yo‘qolganini rad etdi

    18.07.2022, 17:57

    Oqoltin tumani hokimi o‘rinbosari pora bilan qo‘lga tushdi

    18.07.2022, 17:49
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Xon Saroy tomonidan an’anaviy “Mening orzuyimdagi uy” rasmlar tanlovi boshlandi 


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    InfinBLACK - ortiqcha to‘lovlar talab qilmaydigan kredit karta


    Sistit — bu uyat emas!


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    Chirchiqdagi yangi bog‘ - zamonaviy ko‘ngilochar va dam olish maskani ochildi


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- xalqaro PLAS-Forumida qatnashdi


    O‘zbekiston Milliy banki Xitoy yuani ayirboshlash xizmatini Toshkent shahri va poytaxt aeroportida yo‘lga qo‘ydi


    Hyundai Uzbekistan - foizsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati qaytdi!


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    LUKOIL: yosh iste’dodlar ovozi katta sahnada yangradi


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    Yangiyo‘lda “Tomorqa maktabi” ochildi

     

    Tavsiya etamiz

    Gitlerdan so‘ng eng mashhur natsist – dorga osilgan Ribbentropning ayanchli taqdiri

    31 may, 19:25

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Xitoyda tuzdan zaryad oladigan elektroskuterlar taqdim etildi

    Dunyo | 3 iyun, 14:30

    Turli mamlakatlar haqida yo‘l ko‘rsatkichlardan ham ko‘proq so‘zlaydigan suratlar

    Sayohat | 3 iyun, 14:05

    Rossiya Ukrainaga urushni 2 xil yo‘l bilan to‘xtatishni taklif qildi

    Dunyo | 3 iyun, 14:00

    “Yashil makon”ga ajaratiladigan pullar har bir tiyini sarflanishini kuzatish imkoni yaratiladi

    O‘zbekiston | 3 iyun, 13:45

    Lamin Yamal “Real”ning yangi futbolchisi bilan hazillashdi: “Bu mening yangi o‘yinchog‘im”

    Sport | 3 iyun, 13:44

    “Ota-onalik — bolaligingda yoningda ko‘rishni istagan katta odam bo‘lish imkoniyatidir”. Milliarderlar farzandlarini qanday tarbiylaydi?

    Layfstayl | 3 iyun, 13:28
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.