O‘zbekistonda avtomobillarning orqa yon oynalarini qoraytirishga rasman va bepul ruxsat berilishi hamda old yon oynalarni qoraytirish narxining olti baravarga arzonlagani haydovchilarda boshqa istaklarga ham xohish uyg‘otmoqda. Amaliyotchi jurnalist Munisaxon Shukrullayeva o‘zbekistonlik haydovchilar bilan suhbatlashib, ularning fikrini o‘rgandi.
Besh yildan beri avtomobil boshqarib kelayotgan ayol haydovchilardan birining aytishicha, “tonirovka”ning ayni paytdagi narxi yillik bo‘lib, haydovchilarga yengillik yaratish uchun oylik to‘lovlar hamda ruxsatnomalar berish kerak.
“Masalan menga yoz faslining issiq kunlari uchun uch oylik ruxsatnoma ham yetarli bo‘lardi. Har kim o‘z imkoniyatidan kelib chiqib, uch oylik ruxsatnoma olsa, to‘lovi ham ancha yengil bo‘larmidi? Deylik hozir yillik to‘lov 2 million 400 ming so‘m bo‘lsa, shunda 3 oylik ruxsatnoma uchun shu pulning to‘rtdan bir qismi to‘lanadigan qilishsa, yanayam yaxshi bo‘lardi”, — deydi haydovchi.
Suhbatdosh Og‘abek Samisovning ma’lumot berishicha, O‘zbekistonda avtomobillar “tonirovka”si taxminan 1999—2000-yillarda taqiqlangan bo‘lib, 2018-yilga kelib bu jarayonga rasman, haq to‘lash evaziga ruxsatnoma berilgan.
“Men mashina haydamasam-da ‘tonirovka’ga bepul ruxsat berilishi va old oynalar tusini o‘zgartirish narxi keskin pasaytirilgani shaxsan menga juda yoqdi. Adashmasam bizda avtomobillar ‘tonirovka’si 1999—2000-yillarda taqiqlangan bo‘lib, 2018-yilga kelgach ma’lum bir haq evaziga ruxsat beriladigan bo‘ldi. Ayni kunga kelib esa bu umuman bepul bo‘ldi. Endi mashina xarid qilib, bemalol ‘tonirovka’ qildirsam bo‘lar ekan”, — deydi suhbatdosh.
Yana bir suhbatdosh Usmon Azimovning aytishicha, tonirovkaning bepul bo‘lishi u uchun ayni muddao bo‘lgan.
“Orqa yon oynalar ‘tonirovka’siga bepul ruxsat berilgani men uchun ayni muddao bo‘ldi. Boisi, ko‘pincha uydagilarimni biror joyga olib bormoqchi bo‘lsam, issiqda aziyat chekishardi. Endilikda bu muammo bo‘lmaydi. Old yon oynalarni qoraytirish masalasiga kelsak, bu hozircha menga unchalik ham zarur emas. Muhimi uydagilarim uchun qulay sharoit yaratilsa, yetarli”, — deydi 10 yildan beri avtomobil boshqarib kelayotgan Usmon Azimov.
“Tonirovka”ga rasman ruxsat berilishi ichki bozorda mazkur talabga bo‘lgan ehtiyojning ortishiga sabab bo‘lishi tayin, albatta. Xo‘sh, narxiga-chi, ta’sir qilmaganmi? Ayni paytda avtomobillar oynasini qoraytirish narxlari qanday?
Amaliyotchi jurnalist Munisaxon Shukrullayevaning aniqlik kiritishicha, Toshkent shahrida avtomobillarning orqa yon oynalarini qoraytirishning xizmat narxi 800 ming so‘mdan 1 million 200 ming so‘mgacha bo‘lgan narxni tashkil qilmoqda.
“Old yon oynalarni qoraytirish narxlari esa qoraytiruvchi material sifatiga qarab 400 ming so‘mdan 500 ming so‘mgacha bo‘lgan narxda belgilanmoqda”, — deydi shu ish bilan shug‘ullanuvchi ustalardan biri.
Avtomobillar oynasini qoraytirish bilan shug‘ullanuvchilarning aytishicha, “tonirovka”ga rasman ruxsat berilishi ularda narxning o‘zgarishiga sabab bo‘lmaydi.
“Bizda avvaldan shunday narx bo‘lgan va shu narx saqlanib qolmoqda”, — deydi usta.
Jurnalist Musulmonbek Ibrohimovning aytishicha, “tonirovka”ga rasman ruxsat berilishi bu xizmatga bo‘lgan talabning ortishiga sabab bo‘ladi.
“‘Tonirovka’ bo‘lgan talabning ortishi bu ish bilan shug‘ullanuvchilarning va aynan shu ishni o‘z biznesiga aylantiruvchilarning ortishiga sabab bo‘ladi. Va natijada sohada raqobat shakllanib, narxlarning tushishiga erishiladi. Avvalroq aholining ma’lum bir qatlami, to‘g‘rirog‘i, puldorlarning bu imkoniyatdan foydalanishi bu xizmat narxining ham baland bo‘lishiga sabab bo‘lgan. Tasavvur qiling, ‘tonirovka’ ruxsatnomasi uchun 13 million so‘mni ikkilanmay to‘lagan puldor, buning narxi 1 million 300 ming bo‘lsa, o‘ylab o‘tiradimi? Albatta yo‘q. U hatto narx borasida ham tortishmagan. Aytilgan pulga oynalarini qoraytirib, yo‘lida davom etgan”, — deydi jurnalist.
Amaliyotchi jurnalist Munisaxon Shukrullayevaning viloyatda faoliyat yurituvchi haydovchilarga tayanib yozishicha, hududlarda, xususan Qashqadaryoda avtomobillar oynasini qoraytirish poytaxtga nisbatan ancha arzon.
“Orqa yon oynalarni qoraytirish poytaxtda 1 million 200 ming so‘mgacha baholanayotgan bo‘lsa, Qashqadaryoda bu ko‘rsatkich taxminan 500—600 ming so‘mni tashkil qilmoqda”, — deydi vohalik haydovchilardan biri.
“Daryo” “tonirovka” bilan bog‘liq holatlarni o‘rganishda davom etadi.
Izoh (0)