“Fojianing oldini olishga urinmadim, deb o‘zimni ayblay olmayman”. Angela Merkel kansler lavozimidan ketganidan keyin birinchi marta intervyu berdi

7-iyun kuni Angela Merkel 2021-yil oxirida Germaniya kansleri lavozimidan ketganidan keyin birinchi marta intervyu berib, Spiegel nashri bilan tomoshabinlar ishtirokida suhbatlashdi, deb yozadi Meduza.

Merkel, shu jumladan, Rossiya Ukrainaga bostirib kirganidan keyin unga qarata aytilgan tanqidlarga ham javob berdi, o‘shanda ko‘pchilik (Ukraina hukumati ham) u kansler lavozimida o‘tirib, Vladimir Putinga erk berib qo‘yish bilan shug‘ullanganini va Ukrainaning NATOga kiritilishi haqidagi quruq va’dalar vaziyatni faqat yomonlashtirganini aytgandi.

Meduza Angel Merkel intervyu chog‘ida bergan bayonotlarining qisqaroq mazmunini keltirib o‘tdi.

Urushning oldini olish mumkinmidi?

Diplomatiyani muvaffaqiyatli yakunlanmagani uchungina xato deb atash mumkin emas. Shunday ekan, nima uchun men bu xato bo‘lganini aytishim kerakligini tushunmayapman va uzr ham so‘ramayman. Ammo biz urushning oldini olishi mumkin bo‘lgan xavfsizlik arxitekturasini yarata olmadik. Bu fojiaga yo‘l qo‘ymaslik uchun ko‘proq narsa qilish mumkinmidi? Men haligacha o‘zimga shu savollarni berib kelaman. Buning amalga oshmay qolgani — katta qayg‘u, biroq urinib ko‘rmadim, deb o‘zimni ayblay olmayman.

2008-yilda Ukrainaning NATOga kirishi jarayonini boshlashni istamagani haqida

Prezident Zelenskiy korrupsiyaga qarshi jasurlik bilan kurashmoqda, ammo o‘sha yillarda Ukrainani aslida oligarxlar boshqarardi. Shunchaki “yaxshi, biz ularni ertaga NATOga kiritamiz”, deb aytib bo‘lmasdi. U bugun biz bilgan Ukraina emasdi. U siyosiy jihatdan juda, juda parchalanib ketgan mamlakat edi. U barqaror demokratiyaga ega emasdi. Mamlakatni NATOga kirgizayotganingda, ular hujum yuz bergan taqdirda o‘z mamlakatini himoya qilishga tayyormi-yo‘qmi — bilishing kerak.

Ikkinchidan esa Putin bunga yo‘l qo‘ymasligiga ishonchim komil edi. U buni urush e’lon qilish deb qabul qilgan bo‘lardi. Men uning G‘arb dushman ekani, uni doim pastga urishlari haqidagi taassurotlariga qo‘shilmayman. Ammo u shunday deb o‘ylashini bilardim va uni provokatsiya qilishni xohlamasdim.

Minsk kelishuvlari haqida

Bu kelishuvlar Yevroittifoq tomonidan ma’qullangan, BMT Xavfsizlik Kengashi rezolyutsiyasiga kiritilgan edi. Ular xalqaro huquq xususiyatiga ega edi. U vaqtda (2015-yilda) ular vaziyatni tinchlantirishga yordam bergan va Ukrainaga bugungi holatiga erishish uchun yetti yil vaqt taqdim etgan. Agar Putin 2014-yilda shunchaki bosqinni davom ettirganida va hech kim hech qanday chora ko‘rmaganida, nimalar yuz bergan bo‘lardi, bilmayman.

Putin bilan farqlar haqida

2007-yilda Sochida u menga SSSRning tarqalishi 20-asrdagi eng yomon hodisa bo‘lganini aytgandi. Men esa unga bu men uchun hayotimdagi eng yaxshi hodisalardan biri deb javob berdim.

Rossiya bilan savdo aloqalari haqida

Men soda bo‘lmaganman va Putinni Rossiya bilan savdo aloqalari orqali o‘zgartirish mumkin, deb hisoblamaganman. U Yevroittifoqni yo‘q qilmoqchi, chunki unda NATOga birinchi qadamni ko‘ryapti. Biroq agar Rossiya va Yebropa yaqin munosabatda bo‘la olmasa, unda hech bo‘lmasa, savdo aloqalarini o‘rnatish kerak, chunki bir-birini mutlaqo e’tiborsiz qoldirish mumkin emas. Rossiya kattaligi bo‘yicha ikkinchi yadro mamlakati. O‘zimni u mavjud emasdek tuta olmayman. Men boshqargan mamlakat manfaatlari shuni anglatardiki, Rossiya bilan yonma-yon yashashning shunday usulini topish kerak ediki, biz kurashmasligimiz va barcha farqlarga qaramay birga yashashga intilishimiz kerak edi.